TAŞFED Aşçılık Milli Takımı Kaptanı Chef Volkan Aslan, Ramazan ayında sürdürülebilir ve bilinçli bir tüketim kültürü oluşturmanın önemine dikkat çekti
Ramazan ayı, bereketin, paylaşımın ve dayanışmanın simgesi olsa da sofralarda yaşanan gıda israfı endişe verici boyutlara ulaşıyor. Birleşmiş Milletler Çevre Programı’nın (UNEP) 2024 Gıda İsrafı Endeksi Raporu’na göre, dünya genelinde her yıl 1.05 milyar ton gıda israf ediliyor. Bu, kişi başına yılda ortalama 132 kilogram gıdanın çöpe gitmesi anlamına geliyor. Üstelik bu kaybın 79 kilogramı sadece evlerde gerçekleşiyor.
Ramazan ayındaki uzun açlık sürelerinin ardından hazırlanan zengin iftar sofraları, ihtiyacın çok ötesinde yemeklerin pişirilmesine yol açıyor. Tüketilemeyen yemekler ise çöpe giderek milyarlarca liralık ekonomik kayba ve ciddi çevresel zararlara neden oluyor. Türkiye’de her yıl Ramazan ayında yapılan fazla alışveriş ve büyük porsiyonlu yemek hazırlıkları, gıda israfını daha da artırıyor.
“Bilinçli bir tüketim kültürü oluşmalı”
Türkiye Aşçılar ve Şefler Federasyonu (TAŞFED) Aşçılık Milli Takımı Kaptanı Chef Volkan Aslan, Ramazan ayında bu durumun daha da belirginleştiğini vurgulayarak şu önemli noktaların altını çizdi: “Türk mutfağı, köklü geleneği ve zengin malzemeleriyle dünyaya örnek olacak bir mutfak. Ancak uzun süreli açlığın etkisiyle, iftar sofralarında yapılan yanlış porsiyonlama, gereğinden fazla yemek hazırlama ve gıdaların doğru saklanmaması nedeniyle büyük kayıplar yaşanıyor. Bu sadece ekonomik bir zarar değil, aynı zamanda çevreyi de olumsuz etkileyen büyük bir sorun. Her yıl çöpe atılan milyonlarca ton gıda, doğal kaynakların gereksiz tüketilmesine, karbon ayak izinin büyümesine ve açlık çeken insanların daha da mağdur olmasına neden oluyor. İsrafı önlemek için mutfakta bilinçli planlama, porsiyon kontrolü ve artan yemekleri değerlendirme alışkanlıklarının yaygınlaşması şart.”
Bireylerin yanı sıra restoranlar, oteller ve toplu yemek organizasyonlarının da israfı azaltmak için adımlar atması gerektiğini belirten Aslan, Ramazan ayında sürdürülebilir ve bilinçli bir tüketim kültürü oluşturmanın önemine dikkat çekti.
Ramazan sofralarında porsiyon kontrolüne dikkat
Ramazan ayında iftar sofralarında açlık hissinin etkisiyle hızlı ve kontrolsüz yemek tüketimi, gereğinden fazla porsiyonlara yönelmeye neden olabiliyor. Özellikle büyük porsiyonlarla hazırlanan iftar sofraları, yemeklerin bir kısmının tüketilmeden çöpe gitmesine yol açıyor. Restoranlarda ve evlerde aşırı büyük porsiyonlar israfın başlıca sebeplerinden biri. Fazla yemek pişirip tüketememek hem ekonomik kayıplara hem de çevreye zarar veriyor.
Gıda israfını önlemek için doğru porsiyon kontrolünün kritik önem taşıdığını belirten Aslan, “Ramazan ayında iftar sofralarında dengeli ve yeterli porsiyonlarla yemek hazırlanmalı, israftan kaçınılmalı. Gereğinden fazla yemek pişirmek yerine, kişi sayısına uygun gramajlı üretim yapmak hem bütçeyi korur hem de doğal kaynakların verimli kullanılmasını sağlar. Evlerde yemek yaparken terazi kullanarak doğru ölçülerle pişirme yapmak, israfın önüne geçmenin en etkili yollarından biri. Dengeli beslenme sadece çeşitlilikten değil, aynı zamanda ihtiyaç kadar tüketmekten de geçer. Bu yüzden fazla pişirmek yerine yeteri kadar hazırlamak en sürdürülebilir yöntem” dedi.
Doğru koşullarda saklanmayan gıdalar zehire dönüşüyor
Gıda israfını azaltmak ve sağlıklı tüketimi teşvik etmek için devlet, özel sektör ve sivil toplum kuruluşlarının iş birliğiyle geniş kapsamlı farkındalık kampanyaları başlatılması gerektiğini vurgulayan Chef Volkan Aslan, özellikle aşçılar, restoran sahipleri ve gıda sektörü çalışanlarının kapsamlı eğitimlerden geçmesinin kritik önem taşıdığını belirterek, “Gıda israfı yalnızca tüketicilerin değil, üreticiler, dağıtımcılar ve restoran işletmecilerinin de sorumluluğunda. Doğru porsiyonlama, etkili saklama teknikleri ve israfı önleyici yöntemler konusunda herkesin bilinçlenmesi gerekiyor” dedi. Aslan, ayrıca restoranların sürdürülebilir malzemeler kullanarak ve porsiyon kontrolü sağlayarak hem israfı azaltabileceğini hem de toplumu sağlıklı gıda tüketimi konusunda yönlendirebileceğini ifade etti.
Yanlış saklanan gıdalar sadece israfı artırmakla kalmıyor, aynı zamanda ciddi sağlık riskleri taşıyor. Et, süt ve sebze gibi çabuk bozulabilen gıdaların uygun koşullarda muhafaza edilmemesi, bakteri üremesine ve toksik hale gelmesine neden olabilir. Chef Aslan’a göre, bu konuda eğitim ve farkındalık oluşturulması hem gıda israfını azaltmada hem de halk sağlığını korumada kritik bir rol oynuyor.
Gerçek bereket, bilinçli tüketimde
Gıda israfı yalnızca ekonomik kayıplara yol açmakla kalmıyor, aynı zamanda su, enerji ve tarımsal kaynakların gereksiz tüketilmesine neden oluyor. Özellikle Ramazan ayında bilinçli tüketim alışkanlıklarının benimsenmesi, israfı önlemenin en etkili yollarından biri olarak öne çıkıyor. Evlerde ve restoranlarda doğru porsiyonlama yapılması, artan yemeklerin değerlendirilmesi ve gıdaların uygun koşullarda saklanması büyük fark yaratabilir.
Chef Volkan Aslan, bu konuda farkındalık yaratmak için restoranlar ve hanelerde eğitimlerin artırılması ve toplumu bilinçlendiren kampanyaların hayata geçirilmesi gerektiğini vurgulayarak, “Gerçek bereket, tüketimde dengeyi sağlamakla mümkün. İsrafı önleyerek hem bütçemizi hem de geleceğimizi koruyabiliriz” diye konuştu.
