CHP Niğde Milletvekili ve TBMM Tarım, Orman ve Köy İşleri Komisyonu üyesi Ömer Fethi Gürer, KİT Toprak Mahsulleri Ofisi (TMO) raporlarının görüşüldüğü toplantıda konuştu. Düşük alım fiyatlarına dikkat çekerek bu yıl alım fiyatlarının çiftçi refahını sağlayacak bir düzeyde olmasını istedi.
Geçen yıl ürün alım fiyatında enflasyonun altında bir fiyat açıklandığını hatırlatan CHP Niğde Milletvekili Ömer Fethi Gürer, TMO’nun buğdayda bir yıl öncesine göre yüzde 12, arpada ise yüzde 3 artış sağladığını ifade etti. Enflasyon ve girdi maliyetleri dikkate alınmadan düşük bir alım fiyatı belirlendiğini kaydeden Gürer, 2025 yılı içinde, mayıs ayında Çukurova’da büyük ihtimalle iklimin yarattığı olumsuzluklara rağmen hasat başlayacağını söyledi.
“Geçtiğimiz yıl 3,5 milyon ton hububat kaybımız var”
Düşük bir alım fiyatının hububat üreticileri için büyük bir darbe olacağını vurgulayan Gürer, “Geçtiğimiz yıl TÜİK verilerine göre 3,5 milyon ton hububat kaybımız var. Bu nedenle alım fiyatının bu yıl doğru bir rakam olarak açıklanıp çiftçi refahını sağlayacak şekilde belirlenmesi büyük önem taşıyor” dedi.
İthalat-ihracat olgusunun sürekli konu edildiğini belirten Gürer, şöyle konuştu: “DİR kapsamında yapılanlar anlatılıyor. İthal ürün alınıp işlenip yurt dışına ihraç ediliyor. DİR kapsamında ithal edilen ürünü niye bizim üreticimiz üretmiyor? Un ve makarna olarak işlenip yurt dışına gidenin hammaddesini bizim üreticimiz üretsin. Yurt dışından almayıp çiftçimizi desteklemiş oluruz. Türkiye’nin iklim dokusunun, çiftçisinin, üreticisinin bu konuda yeterliliği olduğunu düşünüyorum.”
“Taban fiyat ve gerçekçi desteklemelere dönülmeli”
Gürer, TMO’nun alım yaparken gidip ürün almadığını, ödemede problemler çıktığını ve sürenin uzadığına dikkat çekti. Bu sebepten dolayı tüccarın, alım yaptığında avantajlı duruma geçtiğini ve daha düşük fiyat verdiğini kaydeden Gürer, “Artık Türkiye, içinde bulunduğu iklim krizi de dikkate alınarak yeniden taban fiyat ve gerçekçi desteklemelere dönmek zorunda. Aksi takdirde, gıdada arz sorunumuz ortaya çıkar. Bugün ‘Paramız var, gidip alıyoruz’ dersiniz, ama yarın o ürünü de bulamazsınız” dedi.
Gürer, konuşmasında ürün depolama sorunlarına da değindi. Gürer, lisanslı depoculuğun 42 ilde olduğunu, Türkiye’nin tamamında olmadığına dikkat çekti. Lisanslı depoculuk olmadığı için her yerde bununla ilgili düzenleme gerçekleşmediğini ve ürünlerin açık alanda depolandığını söyleyen Gürer, 2006 yılında Toprak Mahsulleri Ofisi’nin kendi depolarını önemli ölçüde sattığını ve işlevini değiştirdiğini ifade etti.
“TMO ithalatçı bir yapıya sürüklendi”
Ancak Toprak Mahsulleri Ofisi’nin varlığının çiftçi için bir avantaj olduğunu kaydeden Gürer, “Üç tane kurum kaldı: Et ve Süt Kurumu, Toprak Mahsulleri Ofisi ve Tarım İşletmeleri Genel Müdürlüğü. Diğerlerinin hepsi özelleştirildi. Toprak Mahsulleri Ofisi de çiftçinin kara gün dostu olmaktan ithalatçı bir yapıya sürüklendi” diye konuştu.
Depo olaylarında da açıklama yaptığını söyleyen Gürer, şöyle konuştu: “Genel Müdür de açıklama yaptı. Kiralanan yerin sattıkları fiyata denk geldiğini söyledim. Rakamı açıklamadılar ama öyle olduğunu biliyorum. Bu bağlamda Toprak Mahsulleri Ofisi’ne önemli görev düştüğünü varsayıyorum. Ayrıca bazı ürünlerin alınıp yurt dışına satışıyla ilgili de çalışmalar yürütülüyor.”
2024 yılı sonunda en çok iade gelen ürünlerden birinin aflatoksinden dolayı incir olduğunu da belirten Gürer, “Bu yurt dışı iadelerle ilgili burada bir bilgiye rastlamadım” dedi.
“Maliyetin altında bir alım fiyatı belirleniyor”
TMO’nun önemli olduğunun altını çizen Gürer, “Ama içeriği boşaltılmış bir TMO’nun ne çiftçiye ne de ülkeye faydası olur. Kurumda çok değerli arkadaşlar çalışıyor, onlara itirazımız yok. Ancak politikayı TMO’nun belirlediği düşüncesinde değilim. Çünkü maliyetin altında bir alım fiyatı -taban fiyatı kalktığı için- belirleniyor” diye konuştu. Gürer, önümüzdeki süreçte çiftçiyi koruyan bir anlayışın TMO tarafından sahiplenilmesini istediklerini dile getirdi.
