Belki biliyorsunuz, bitki yetiştirirken perlit adı verilen çok ufak beyaz topçukları toprakla karıştırarak kullanan bir sürü bahçesever var. Bu topçukları, toprağın geçirgenliğini daha çok arttırmak için kullanıyoruz. Pekiyi ama bu perlit de neyin nesidir? Bu konuya eğilmemizin sebebi, çok ucuza kum almak varken neden daha pahalı olan perliti alalım ki, sorusuna cevap aramamızdır?
Perlit adıyla satılan malzeme, aslında tamamiyle organik bir madde. Ülkemiz, volkanik bir madde olan perlitten zengin ve bu madde kaya şeklinde doğada bulunuyor. Bu kayalar ya da taş parçaları, 1200 derecenin üzerindeki yüksek derecelere kadar ısıtıldığında, ufacık delikli, tüy gibi hafif ve biraz da emici hale geliyor.
Laf aramızda kumdan ne kadar ucuzdur, ya da hangisi ucuzdur bilmiyoruz ama perlit de gayet ucuz ve bahçe masraflarınızı çok arttırmayacak bir malzemedir. Perlitin yalıtım için kullanıldığı giibi başka başka kullanım alanları da mevcuttur. Ana maddesi slis olmasına rağmen, içinde demir oksit, magnezyum oksit gibi bir yığın metal barındırır.
Kum ise, taneleri çeşitli boyutlarda olması rağmen birbirlerine fazla yapışmadıklarından suyu ve havayı rahatlıkla geçirir. Ana maddeleri silis ya da kalsiyum karbonattır ve yüzyıllar içinde deniz mercanı gibi deniz canlıları tarafından oluşturulmuştur. Kumu ya da perliti nasıl kullanacağımızı konuşmadan ikisini de aynı anda kullanabileceğinizi bilelim.
En önce kumun toprak geçirgenliğini olağanüstü arttırdığını söyleyelim. Bu nedenle kaktüs ve sukulent yetiştiriciliğinde kimse kumun eline su dökemez. Doğal olarak bu bitkilerin toprağına azıcık perlit atmanın pek de bir can sıkıcı yanı yoktur. Oysa tohum ekiminde perlitin, hem geçirgenliği arttırdığını, hem de suyu absorbe ederek daha sonra ortama saldığını, bu yüzden de tohumların su içinde yüzmeden nemli kalmalarını sağladığını unutmayalım.
Kum, tohum dikimleri için perlitle kıyaslandığında hiç de gerekli bir malzeme değildir. Evde tohum ekecekseniz, hacim olarak 1/3 perlit, 1/3 palmiye lifleri, 1/3 ise iyice yanmış kompostu karıştırabilirsiniz. Palmiye lifleri gibi herkesin elinin altında bulunmayan malzeme yerine hiç canınızı sıkmadan hacimce 1 birim toprağı, 1 birim perlitle karıştırararak tohumlarınızı ekebilir, çeliklerinizi dikebilirsiniz. Geniş yapraklı ev bitkilerinin toprak değişiminde, hacimce 1/4 oranında perlit, 3/4 toprak,- ve kompost ile karıştırılabilir.
Perlit de, kum da, saksılarda ya da kaplarda geçirgenliği arttırsa da, bahçe toprağında harika bir geçirgenlik artışına neden olmuyor. En azından seviyesi yükseltilmiş tarhlarda kullandığımız zaman, ilk senelerde gözümüze harika bir şey gibi gelse de, geçen zaman zarfında etkisi yavaş yavaş azalmaya başlıyor. Yine de altın kuralımızı unutmayalım, kumu sukulent ve kaktüslere; perliti özellikle geniş yapraklı ev bitkilerine koyuyoruz.
Perlit konusuna hafifçe dokunduktan sonra, Mayıs ayına yaklaştığımız için Ay takvimi uygulayıcılarını da unutmayalım. Mayıs ayının 8 ve 22. günleri Ay düğümüne denk geliyor. Ayrıca, 11 Mayıs Ay’ın Dünya’dan en uzak, 26 Mayıs ise en yakın olduğu tarihlerdir. Bu nedenle bu dört gün bahçecilik ve bitkilerle ilgili sulama ve istenmeyen otların ayıklanmasından başka bir eylemde bulunulmuyor. Yine Mayıs ayının 1 ile 15. günleri çıkan Ay; 16 ile 28. günleri arasında ise inen Ay; kalan günler olan 29 ile 31 Mayıs arası tekrar çıkan Ay dönemleridir.
Bu haftaki gazetede göreceğiniz fotoğraflarımızda perliti göstermek için daha önce toprakla karıştırdıklarımızı toplayarak fotoğrafladığımızdan renkleri biraz kararmış. Ama olsun, en azından boyutlarının aklımızda kalması açısından önemli olduğunu düşünüyoruz. Aslında perlit beyaz bir malzeme, zaten adı da inciden (perle) devşirilmiş. Perlit hacminin %50’si kadar, ağırlığının da 10 katına kadar su tutabilir, meraklı olanların bilmesinde fayda var diye düşünüyoruz. Gazetede göreceğiniz diğer fotoğrafta Okşan Kurç kollarını sıvamış, İstanbul’un en güzel lalelerini fotoğraflamış. Düşündük taşındık, en az bulunan siyah lalelerini sizinle paylaşalım istedik.
Bunlara ek olarak internette başka fotoğraflarımız da var. Süheyla Kılavuz Almanya’dan içi kurumuş bir ağaç için bulunan çözümü bize göstermek istemiş. Mukaddes Wang ise Amerika’dan bize bir bataklık servisi kozalaklarını yollamış. Biz de ilk defa bataklık servisi kozalaklarını görmüş olduk. Fotoğraflarını paylaşan herkese çok teşekkür ediyoruz.
Keyifli Bahçeler…
