Türkiye İstatistik Kurumu’nun “Türkiye Aile Yapısı Araştırması, 2021” verilerine göre; Türkiye’de her 4 kadından biri 18 yaşından önce evlendiriliyor. Çocuk yaşta evlilikler, kız çocuklarını hayallerinden uzaklaştırırken; potansiyellerini gerçekleştirmelerine engel oluyor. Kronik hastalıklardan engelliliğe kadar ömür boyu süren ciddi sağlık sorunlarına yol açabiliyor. Birleşmiş Milletler Nüfus Fonu, UNFPA Türkiye ve Sabancı Vakfı, 2018 yılından bu yana yürüttüğü ‘Çocuk Yaşta Evliliklerin Önlenmesi’ projesi ile çocuk yaşta, erken ve zorla yaptırılan evliliklerin etkin ve sürdürülebilir şekilde önlenmesi için çalışmalarını sürdürüyor. Proje, 4. fazında ‘Çocuk Yaşta Evliliklerin Önlenmesi Projesi: Hibe ve Kapasite Geliştirme Programı’ ile çocuk yaşta evliliklerle mücadelede adımlarını daha da güçlendirmek isteyen sivil toplum kuruluşlarını iş birliğine davet ediyor.
6 milyon TL hibe desteği
Hibe programı kapsamında, Türkiye’de çocuk yaşta evliliklerin önlenmesi için faaliyet gösteren sivil toplum kuruluşları; veri sistemlerinin ve destek hatlarının güçlendirilmesi, Sağlık Aracıları Modeli’nin yaygınlaştırılması, yeni modellerin geliştirilmesi, erken risk tespiti, vaka yönetimi, ilgili yerel eylem planlarına katkı sunulması ve etkili toplum temelli çalışmalar gibi alanlarda proje önerileri ile başvuru yapabilecek. Seçilen projelerin her birine 1 Milyon TL’ye kadar hibe desteği verilecek. Haziran ayında başlayıp bir yıl süreyle devam edecek hibe programı boyunca, seçilen sivil toplum kuruluşlarına çocuk yaşta, erken ve zorla evlilikler, Sağlık Aracıları Modeli, iletişim, kapasite geliştirme, izleme ve değerlendirme gibi konularda eğitimler verilecek. Sağlık Aracıları Modeli’ni çalışmalarına entegre etmeleri ve projelerini yürütmeleri için mentorluk da yapılacak. Hibe ve Kapasite Geliştirme Programı başvuruları 16 Mayıs 2025 tarihine kadar devam edecek.
Programın etkisi ve ulaştığı sonuçlar duyurulacak
Hibe ve Kapasite Geliştirme Programı ile Türkiye’de çocuk yaşta, erken ve zorla evliliklerin ortadan kaldırılması için yerel düzeyde değişimin en önemli aktörleri olan yerel yönetimler ve sivil toplum kuruluşlarına hibe desteği verilecek. Eğitimler ve mentorluk çalışmalarıyla STK’ların Sağlık Aracıları Modeli’ni uygulama kapasiteleri güçlendirilerek yeni iş birliği imkânları geliştirilecek. Hibe programına ek olarak, belediyelerin çocuk yaşta, erken ve zorla evliliklere dair farkındalığı artırılarak aralarındaki iletişim ve iş birliği imkanları geliştirilecek. Ayrıca, projenin önceki 3 fazına dair bir veri analizi raporu hazırlanarak programın etkisi ve ulaştığı sonuçlar duyurulacak.
“Kız çocuklarını desteklemeyi hedefliyoruz”
UNFPA Türkiye Temsilcisi Mariam Khan, çocuk yaşta evlilik, kız çocuklarının haklarını, sağlıklarını, ekonomik potansiyellerini ve geleceklerini ellerinden alan bir insan hakkı ihlali olduğunun altını çizerek, “UNFPA olarak, sivil toplumu ve yerel aktörleri güçlendirmenin kalıcı değişimi sağlamada kilit bir unsur olduğuna inanıyoruz. Yeni hibe ve kapasite geliştirme programımızla bu alandaki toplum temelli çabaları güçlendirmeyi ve kız çocuklarını büyümeleri, gelişmeleri ve kendi seçecekleri hayatları yaşamaları için desteklemeyi hedefliyoruz” dedi. UNFPA’in 54 yıldır ortaklarıyla birlikte demografik analize dayalı sürdürülebilir kalkınma için çalıştığını vurgulayan Khan, “Uzun yıllardır iş birliği yaptığımız Sabancı Vakfı ile birlikte, her kız çocuğunun korunup güçlendirildiği ve potansiyelini gerçekleştirme fırsatına sahip olduğu bir gelecek inşa etmeye kararlıyız” ifadelerini kullandı.
“Kız çocukları için fırsat eşitliği ülke meselesi”
50 yılı aşkın süredir tüm bireylerin haklardan eşit yararlandığı bir toplum yaratma idealiyle çalıştıklarını belirten Sabancı Vakfı Genel Müdürü Nevgül Bilsel Safkan, “Kız çocukları için fırsat eşitliğini, sadece bireysel bir hak değil, toplumsal kalkınmanın temeli ve bir ülke meselesi olarak görüyoruz. Kız çocuklarının eğitimden, sağlıktan ve fırsatlardan eşit şekilde yararlanabildiği bir toplum, daha adil ve güçlü bir geleceğin anahtarı. Dördüncü fazına geçtiğimiz projede başlattığımız yeni hibe programıyla, sahada büyük bir özveriyle çalışan sivil toplum kuruluşlarının kapasitelerini geliştirecek, kalıcı ve sürdürülebilir çözümler üretmelerine destek olacağız. Kadınların ve kız çocuklarının potansiyellerini gerçekleştirmeleri için hep birlikte var gücümüzle çalışmaya devam edeceğiz” dedi.
Sağlık Aracıları Modeli ile 23 bine yakın kişi bilinçlendirildi
Çocuk Yaşta Evliliklerin Önlenmesi projesinin ilk üç fazında Nevşehir, Van, Bitlis ve Muş’ta yaklaşık 23 bin kişiye ulaşıldı. Bu illerde hayata geçirilen Sağlık Aracıları Modeli ile çocuk yaşta evlendirilen kadınlar da dahil olmak üzere toplam 50 kadın, aldıkları eğitimlerle sağlık aracısı oldu. Çocuk yaşta evliliklerin risklerini ve olumsuz sonuçlarını anlatmak üzere Nevşehir, Van, Bitlis ve Muş’ta 4 bin 300’den fazla haneye ve 170’ten fazla yerel işletmeye ulaşıldı. Ayrıca, bu modelin sivil toplum, kamu kurumları, yerel yönetimler ve diğer ilgili kurumlar tarafından nasıl uygulanabileceği anlatmak amacıyla “Çocuk Yaşta Evliliklerle Mücadelede Sağlık Aracısı Modelinin Uygulanması” rehberi yayımlandı.
