Star Rafineri liderliği bırakmadı

Ege Bölgesi Sanayi Odası (EBSO), 2024 yılına ilişkin üretimden satışlar kriterine göre, 100 büyük firmayı düzenlenen basın toplantısıyla açıkladı. Star Rafineri 224 milyon 226 bin TL tutarında satışla listenin ilk sırasında yer alırken, Tüpraş 215 milyon 619 bin TL satışla ikinci oldu. Petkim ise 47 milyon 212 bin TL’lik satışla üçüncü sırada yer aldı. Böylece geçen yılla karşılaştırıldığında ilk 5 firmada değişiklik olmadı. Bir önceki yıla göre 100 büyük firmanın üretimden satışları yüzde 32,3 artarken, net satışları yüzde 32,9 arttı. Üretimin, net satışlar içindeki payı ise yüzde 93,4’e geriledi. Öte yandan 100 büyük firmanın üretimden satışlarının yüzde 53,8’i kimya ve plastik ürünleri sanayide olurken yüzde 82,3’ü kimya ve plastik, gıda ile demir-çelik-metal-döküm sanayide yoğunlaştı.

“100 firmanın 92’si ihracat yapıyor”

Toplantıda konuşan EBSO Yönetim Kurulu Başkanı Ender Yorgancılar, “100 büyük firmanın sayısal değerlerine göre, kar bildiren firma sayımız 64 oldu. Ar-Ge çalışması yapan firma sayımız ise 55 olarak kayda geçti. Yabancı sermayeli 25 firmamız var. İhracat yapan firma sayısı da 92. Aslında bu rakamlar için de bize en çok sevindiren kısım 100 firmanın 92’si ihracat yapıyor” dedi. 

100 firmaya baktığımızda üretimden satışlar reel olarak geriledi, maliyet kalemleri arttı, enflasyonun gerisinde kaldı. Yani enflasyon kadar maliyetler ve satışlar artmadı ama enflasyonun üzerinde borçları arttı. Firmanın ihracat performansı ülke performansının ortalamasının altında kaldı. Yine ithalata olan yüksek düzeydeki bağımlılık devam ediyor. Enflasyon düzeltmesi etkisiyle öz kaynakların görünümünde iyileşme gözlendi. Ama genel olarak üretim maliyetlerinin kur ve enflasyonun çok üstünde artması, iç ve dış talepteki zayıflama ve rekabeti gücünün kaybedilmesi ve kısmı olarak da enflasyon düzeltmesiyle zarar beyan eden firmaların sayısının artarak ilk defa karlılık oranları negatif seviyede bu yıl açıklandı. Bu yıl İstanbul Menkul Kıymetler Borsası (İMKB)’de ilk 500’ü incelerseniz ilk 3 aylık sonuçlarda ilk 100’deki firmaların yüzde 70-80’i zarar etti” diye konuştu.

“2024 kayıp bir yıl oldu”

2024 yılının ‘kayıp bir yıl’ olduğunu belirten Yorgancılar, “Faizler aşağıya doğru inmeli ki enflasyon da buna paralel aşağıya doğru inmeli. Bunun sonucunda düşük enflasyonla düşük kredi faizleriyle sistemin kendi içinde dönebilme imkanı sağlaması gerekiyor. Yüksek oranlarda artan iş gücü ve finansman, maliyetleri yavaşlayan iç ve dış sanayi sektör talebinin iki yerden baskılanması sonucunda küresel rekabet gücü de zayıfladı. Çoğu sanayici bugün maliyetinin altında ihracat yapıp sadece sistemin içinde kalmak için çaba sarf ediyor” dedi.

“Borçlar satışlardan daha fazla”

İmalat sanayinde teşvikli yatırımlar düşüş olduğunu belirten Yorgancılar, “Bu tamamen talebe bağlı olan bir konu. Talepte hem iç talep hem dış talep olarak incelendiğinde sanayicinin geçmiş yıllara oranla daha düşük yatırım yaptığını görüyoruz. EBSO’daki 100 firmanın üretimden satışlarını karşılaştırdığımızda, 2023 yılında 800 milyar TL civarında üretimden satış vardı. 2024 yılında ise bu rakam 1 trilyon 53 milyar TL’ye ulaştı. Cari orandaki değişim oranı yüzde 32, reel değişim oranı yüzde 8 aşağıda, dolar bazında da yüzde 4,3’lük gerileme var. Net satışları da geçen sene 850 milyar TL civarında iken bu yıl 1 trilyon 128 milyar TL’ye ulaştı. Öz kaynaklar da 600 milyar TL’den 754 milyar TL’ye ulaştı. Borçlar ise 450 milyar TL’den 620 milyar TL’ye çıktı. Üretimden satışlarla net satışları karşılaştırdığımızda, borçların satışlardan daha fazla arttığı bir sonuç ortaya çıktı. Yani sanayiciler yine bankalara gitmiş, bankalardan borç alarak sistemi çevirmeye gayret etmiş” diye konuştu.

İzmir dış ticaret açığı vermeyen bir il olduğunu aktaran Yorgancılar, “İhracatımızla ithalatımızı karşılaştırdığımız zaman ihracatımız ithalatımızdan fazla. Ülkenin bütün şehirleri İzmir gibi olsa Türkiye’nin bir cari açık sorunu olmaz. Kişi başı milli gelirimiz 20-25 bin dolarlara çok rahat bir şekilde çıkar” dedi.