İki departmanın birleştirilme kararından sonra benimle çalışmaya başlamıştı. 38 yaşında Analitik zekâsını, kararlılığını ve hedef odaklı oluşunu hemen fark etmiştim. 10 kişilik bir satış ekibini yönetiyordu. İş sonuçları da hiç fena değildi. Benden evvelki amiri de onu “iş bitirici” olarak tanımlamıştı. Aramıza katılan her yöneticiye yaptığım gibi onu da bir müddet için gözlemeye başladım.
Toplantılarda ekip üyelerinin sözünü sık sık kesiyor, eleştirileri kişisel algılıyordu. Ekip arkadaşları ona güvenmiyor, fikirlerini paylaşmaktan çekiniyorlardı. Kimse açıkça şikâyet etmese de motivasyon düşüktü.
Bu durum dikkatimi çekti ve bir gün odama çağırıp ona şu soruyu sordum: “Ekip arkadaşların, seni gerçekten nasıl biri olarak görüyor olabilir?” Bana cevap veremedi. Çünkü hiç düşünmemişti. Kendi algısıyla gerçek algı arasında bir fark olabileceği aklından bile geçmemişti.
“O zaman, ekip arkadaşlarının bu konudaki düşüncelerini konuşalım” deyip, durumu kendisine üç cümle ile özetledim. “Dinlenmediklerini hissediyorlar. Hata yaptıklarında hemen cezalandırıldıklarını ama başarılarının görülmediğini düşünüyorlar. Sadece kendi başarına odaklandığına eminler.”
Benden duyduklarından dolayı adeta yıkılmıştı. Ama bu yıkım, onun için, bir uyanışın başlangıcı oldu. İnsan Kaynakları bölümüyle görüştükten sonra kendisi için özel bir kişisel gelişim programını başlattık.
Üç ay sonraki görüşmemizde bana şöyle bir itirafta bulundu: “Kendimi çok zeki ve güçlü zannederken, en temel eksikliğimin kendimi tanımamak olduğunu fark ettim. Aynaya gerçekten bakmadıkça yöneticilik sadece bir unvanmış.”
Öz Farkındalık
Öz farkındalık, bireyin kendi iç dünyasını, düşüncelerini, duygularını, motivasyonlarını, değerlerini ve davranışlarını objektif bir şekilde tanıyabilmesi ve anlayabilmesidir. Kişinin kendisi hakkında bilinçli olmasıdır. Başka bir deyişle, bir insanın “Ben şu anda ne hissediyorum?”, “Neden böyle tepki verdim?”, “Güçlü ve zayıf yönlerim neler?”, “Başka insanlar beni nasıl görüyor?” gibi sorulara içtenlikle ve gerçekçi yanıtlar verebilmesidir.
Yöneticilikte öz farkındalık, etkili liderliğin temel taşlarından biridir. Öz farkındalık, bir yöneticinin kendi duygu, düşünce, değer, güçlü ve zayıf yönlerinin farkında olması anlamına gelir. Bu beceri, yöneticinin hem kendi performansını geliştirmesi hem de ekip üzerindeki etkisini daha bilinçli şekilde yönetebilmesi açısından kritik öneme sahiptir.
Gelin şimdi, öz farkındalığı yöneticilikte önemli kılan hususlara bakalım.
Duygusal Zekâ Gelişimi
Öz farkındalık, duygusal zekânın ilk ve en temel bileşenidir. Kendi duygularını tanıyan bir
yönetici, stresli durumlarda daha sağlıklı tepkiler verir, öfkesini kontrol edebilir ve empati
kurma becerisi gelişir.
Etkili Karar Alma
Kendi değerlerini ve önyargılarını tanıyan bir yönetici, daha objektif ve adil kararlar
alabilir. Duygularının kararlarını nasıl etkilediğinin farkında olması, hatalı kararlardan
kaçınmasını sağlar.
İletişim Becerilerinde Gelişim
Öz farkındalığı yüksek yöneticiler, nasıl algılandıklarını bilir ve iletişim tarzlarını buna göre
ayarlar. Bu da çatışmaların azalmasına ve daha açık, sağlıklı iletişim ortamlarının
oluşmasına katkı sağlar.
Geri Bildirim Almaya ve Vermeye Açıklık
Öz farkındalığı olan yöneticiler, eleştiriyi kişisel algılamadan öğrenme fırsatı olarak görür.
Aynı zamanda ekibine yapıcı geri bildirim verme konusunda daha başarılı olurlar.
Güven ve İlham Yaratma
Kendini tanıyan ve tutarlı davranan yöneticiler, ekiplerinde güven duygusu oluşturur.
İnsanlar, ne bekleyeceklerini bildikleri liderlere daha çok güvenir ve motive olur.
Kendini Geliştirme
Kendi eksikliklerinin farkında olan yöneticiler, gelişime daha açıktır. Bu farkındalık,
öğrenme sürecini hızlandırır ve liderin zamanla daha etkili hale gelmesini sağlar.
Gerçekten de bir yönetici için öz farkındalık çok önemlidir. Zira, öz farkındalık kişisel gelişim için temel oluşturur. Stresle başa çıkmayı kolaylaştırır. İlişkileri güçlendirir, çünkü empati kurmayı destekler. Sağlıklı kararlar almayı sağlar. Liderlik ve yöneticilik becerilerinin gelişmesini destekler.
Peki, öz farkındalık nasıl geliştirilebilir? Bundan da bahsedip konuyu sonlandıralım. Öncelikle kendimizle dürüst bir şekilde yüzleşmeliyiz. Geri bildirim almak ve bunu değerlendirmekten korkmamalı duygularımızı gözlemleyip adlandırmalıyız. Meditasyon ve farkındalık uygulamaları yapmak, günlük tutmak da faydalıdır. Kitaplar, testler veya bir koç yardımıyla öz keşfe çıkmak da farkındalık yolunda atılacak önemli adımlardır.
Sonuç olarak,
öz farkındalık, yöneticilikte sadece bir kişisel gelişim aracı değil; ekip performansı, liderin güvenilirliği ve kurum kültürü üzerinde doğrudan etkili olan stratejik bir yetkinliktir. Öz farkındalığı yüksek yöneticiler, hem kendilerine hem de ekiplerine daha bilinçli ve etkili bir şekilde liderlik edebilir.
