UNCTAD’a göre; UDY ve anlaşmalarda genel görünüm aşağı yönlü baskı altında
Birleşmiş Milletler Ticaret ve Kalkınma Konferansı (UNCTAD) tarafından yayımlanan 2025 Dünya Yatırım Raporu’nun (World Investment Report 2025) Türkiye lansmanı, Uluslararası Yatırımcılar Derneği YASED’in ev sahipliğinde gerçekleştirildi. Lansmanda sunum yapan UNCTAD Yatırım Araştırmaları Bölüm Başkanı Richard Bolwijn, 2025’in ilk dört ayında açıklanan Uluslararası Doğrudan Yatırım (UDY) rakamları ve anlaşma sayılarının düşük seviyelerde seyrettiğini ifade etti. Yılın ikinci yarısında bir miktar toparlanma ihtimali bulunsa da genel görünümün tüm öncü ve kilit göstergeler çerçevesinde aşağı yönlü bir baskı altında olduğunu vurgulayan Bolwijn, 2025 yılı boyunca da yatırımlarda zayıf seyrin devam etmesini beklediklerini, ticaret savaşlarının ise negatif yönlü ilave bir risk oluşturduğunun altını çizdi.
Uluslararası yatırımlar, 2024’te yüzde 11 düştü
Richard Bolwijn’in sunumunda küresel UDY akımlarının 2024 yılında yüzde 11 oranında azalarak yaklaşık 1,5 trilyon dolar seviyesinde gerçekleştiği ifade edildi. Sıfırdan (greenfield) yatırımlarda genel olarak yatay bir seyrin izlendiği bu dönemde genel düşüşün uluslararası proje finansmanında yaşanan azalmadan kaynaklandığı belirtildi. Bolwijn, UDY akımlarında bu dönemde ülkeler ve bölgeler arasında da büyük farklılıklar yaşandığının altını çizerken, 2024 yılında Çin’e gelen yatırımlarda yüzde 29, Avrupa’ya gelen yatırımların da yüzde 58 seviyesinde bir düşüş yaşandığını işaret etti. Bolwijn bu düşüşün ağırlıklı olarak üretken yatırımlardan değil, şirketlerin grup içi yeniden yapılanma süreçlerinden kaynaklandığını not etti.
Bolwijn, sıfırdan yatırım duyurularında otomotiv, ulaştırma, elektronik, makine ve ekipman ile bilgi işlem sektörlerinin öne çıktığını paylaştı. Bu sektörlerin, küresel tedarik zincirlerinin yeniden yapılandığı alanlarla örtüştüğünü ifade eden Bolwijn, yatırım tutarları henüz potansiyel düzeyine ulaşmamış olsa da yatırım profilinin nitelikli olduğunu ifade etti. Bolwijn, 2025’e dair öncü göstergelerin, yatırımların iptalinden ziyade ertelenmesine işaret edebileceğini belirterek, 2025’in ilk dört ayında açıklanan UDY rakamları ve anlaşma sayılarının oldukça düşük seviyelerde seyrettiğini ifade etti. Yılın ikinci yarısında bir miktar toparlanma ihtimali bulunsa da genel görünümün tüm öncü ve kilit göstergeler çerçevesinde aşağı yönlü bir baskı altında olduğunu vurgulayan Bolwijn, 2025 yılı boyunca da yatırımlarda zayıf seyrin devam etmesini beklediklerini, ticaret savaşlarının ise negatif yönlü ilave bir risk oluşturduğunun altını çizdi.
“Dijital ekonomi yatırımlarında artış yaşandı”
Bolwijn, uluslararası proje finansmanındaki genel gerilemeye rağmen, veri merkezleri başta olmak üzere dijital ekonomi yatırımlarında dikkat çekici bir artış yaşandığına değindi. 2024 yılında bu alandaki yatırımların iki katına çıktığını belirten Bolwijn özellikle ABD’de çip (yarı iletken) projelerinde görülen artışın bu yükselişi destekleyen unsurlar arasında yer aldığını ifade etti. Bolwijn ayrıca, küresel düzeyde, sürdürülebilir kalkınma odaklı sektörlerin büyük ölçüde uluslararası proje finansmanına bağlı olduğunu, bu alandaki düşüşün ise altyapı yatırımlarında ciddi bir gerilemeye yol açtığını belirtti. Buna karşılık, küresel tedarik zinciri yoğun sektörlerdeki firmaların proje finansmanından ziyade yüksek maliyetler ve borçlanma yoluyla zorlukla da olsa yatırımlarını sürdürmeye çalıştıklarını vurguladı.
