Kız öğrencilerin yapay zekâ ve teknoloji alanlarına bakışını anlamaya yönelik hazırlanan ‘Türkiye Teknolojide Kız Öğrenciler Yapay Zekâ Farkındalık Araştırması Raporu’, 25 Haziran 2025’te Shangri-La Bosphorus İstanbul’da düzenlenen özel bir lansman toplantısıyla kamuoyuna tanıtıldı. T.C. Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanı Sayın Mahinur Özdemir Göktaş ile T.C. Sanayi ve Teknoloji Bakanı Sayın Fatih Kacır’ın katılımıyla gerçekleşen toplantının açılış konuşmasını, Teknolojide Kadın Derneği’nin Kurucu Yönetim Kurulu Başkanı Zehra Öney yaptı. Halkbank Genel Müdür Osman Arslan da etkinlikte bir konuşma gerçekleştirdi. Program, FutureBright Group Kurucu Ortağı Akan Abdula ile Lenovo Türkiye Pazarlama ve İletişimden Sorumlu Genel Müdür Yardımcısı Banu Soyak’ın araştırma bulgularına dair kapsamlı sunumlarıyla devam etti.
Göktaş: Kadın liderin yetişmesi için çalışıyoruz
Toplantıda konuşan Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanı Mahinur Özdemir Göktaş, bu tür araştırmaların eğitim politikalarına, farkındalık çalışmalarına ve eşitlik temelli teknoloji stratejilerine yön verecek bir rehber niteliğinde olduğunu dile getirdi. Bakan Mahinur Göktaş, “Bu değerli araştırma, kız öğrencilerimizin teknolojide ve özellikle yapay zekâ alanındaki farkındalığını ortaya koyuyor. Bugün bütün dünya, insan merkezli bir teknoloji toplumu temelliyle 5.0′ dediğimiz yeni bir çağa adım atıyor. Artık, yapay zekâ, nesnelerin interneti ve robotik gibi ileri teknolojiler hayatımızın her alanına entegre oluyor. Özellikle yapay zekâ, hayatımızı hızla değiştiren, Toplum 5.0’ın da kalbinde yer alıyor. Ekonomiden eğitime, sağlıktan ulaşıma kadar her alanda gerçekleşen dijital dönüşüm, toplumsal faydayı gözeten bir vizyonla şekilleniyor. Bu vizyon ise kadını, erkeği, genci, yaşlısıyla toplumun tüm kesimlerini kapsamayı beraberinde gerektiriyor. Bu anlamda teknoloji odaklı bir gelecekte kadınların aktif katılımı bir tercih değil, bir zorunluluk. Kadınların bilgisi, tecrübesi ve bakış açısı olmadan, Toplum 5.0’ın sunduğu fırsatları tam anlamıyla hayata geçiremeyiz” diye konuştu.
“Sektöre nitelikli kadın profesyoneller kazandırıyoruz”
Bakanlık olarak, kız çocuklarının küçük yaşlardan itibaren teknolojiye yönelmesi, kadın girişimcilerin dijital araçlarla güçlenmesi için çalıştıklarını belirten Göktaş, “Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı ile birlikte yürüttüğümüz ‘Küresel Temiz Teknolojiler Girişimcilik Programı’ önemli çalışmalarımızda biri. Aynı zamanda, ‘Türkiye’nin Mühendis Kızları’ projesiyle daha fazla kız öğrencinin mühendislik alanında yer almalarını teşvik ediyoruz. Benzer şekilde, NEET (ne eğitimde ne istihdamda) kadınların, yapay zekâ ve veri bilimi geliştirme programımızla yeteneklerini geliştirmelerine destek oluyoruz. Özel sektörle kurduğumuz iş birliği neticesinde, geçtiğimiz ay ilk mezunlarını verdiğimiz Kadınlar için Enerji Okulu Projesi ile enerjide kadın gücünü görünür kılıyoruz. Potansiyelini açığa çıkarıyor ve sektöre nitelikli kadın profesyoneller kazandırıyoruz. Bir kız çocuğu kod yazmayı öğrendiğinde, sadece kendi hayat yolunu değiştirmekle kalmaz. Erken yaşta bilim ve teknolojiyle tanışması, problem çözme, yaratıcılık ve liderlik becerilerini de geliştirir” dedi.
“Hedefimiz, yeşil ve dijital dönüşüme uyumlu yetkinlikler kazandırmak”
Bu alanda kadın ve kız çocuklarının katılımını artırmanın güzel örneklerine şahit oluklarını belirten Göktaş, “Örneğin, geçtiğimiz yıl sadece kız öğrencilerden oluşan bir lise takımımız Amerika’daki robot yarışmasında ödül kazandı. 2024-2028 dönemini kapsayan ‘Kadının Güçlenmesi Strateji Belgesi ve Eylem Planımız’ bu inancımızın en güçlü ifadesi. Bu kapsamda hedefimiz, kadınlara ve kız çocuklarına yeşil ve dijital dönüşüme uyumlu işgücü piyasasında öne çıkmalarını sağlayacak yeni beceri ve yetkinlikler kazandırmak. 8 Mart’ta yayımlanan Cumhurbaşkanlığı Genelgesi ile oluşturduğumuz ‘Kadının Güçlenmesi Koordinasyon Kurulları’ ile de eylem planımızın hem merkezi hem de yerel düzeyde etkin ve koordineli bir şekilde hayata geçirilmesini amaçlıyoruz” diye açıkladı.
Kacır: 20 bin 400 kadın araştırmacımızı destekledik
Sanayi ve Teknoloji Bakanı Fatih Kacır, son 23 yılda kadınların hak ettikleri fırsat eşitliğine ulaşması ve potansiyellerini tam anlamıyla ortaya çıkarabilmesi için reform niteliğinde düzenlemeler gerçekleştirdiklerini belirten Bakan Fatih Kacır, “Hayata geçirilen yapısal reformların ve fırsat eşitliğini önceleyen vizyoner politikaların neticesinde, bugün; insansız hava araçlarında, yerli ve milli otomobilimizde, düzenlediğimiz kutup bilim seferlerinde Türk kadınlarının izi ve imzası var. Girişimcilik ekosistemimizden çıkan ve milyar değerlemeyi aşan 7 teknoloji girişimimizin 4’ü kadın girişimciler tarafından kuruldu. TÜBİTAK eliyle son 23 yılda, bilim insanlarına yönelik destek programlarımız kapsamında; 172 bin kadın araştırmacıya 21 milyar lira destek olduk. Akademi ve kamuya yönelik programlarımızda 20 bin 400 kadın araştırmacımızı destekledik” dedi.
“Kadınlarımız çığır açıcı işlere imza atıyor”
Ulusal Teknoloji Girişimciliği Stratejisi’nin başlıklarından biri olan Kadın Girişimciliği İnisiyatifi’ni başlattıklarını dile getiren Kacır, “Bugün ülkemizin dört bir yanında birbirinden kıymetli kadın bilim insanları, mühendisler ve girişimciler; çığır açıcı işlere imza atıyor. Bilgi birikimi, analitik zekâsı ve çözüm odaklı yaklaşımıyla fark yaratan Türk kadınları, yapay zekânın adalet, eşitlik ve toplumsal fayda temelinde şekillenmesinde öncü bir rol üstleniyor. Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı olarak; toplumun tüm kesimlerinin hayallerini gerçeğe dönüştürebileceği kapsayıcı bir iklimi tesis ederek, bu başarı hikâyelerinin çoğalmasını desteklemeyi, görünürlüklerini artırmayı ve kadınların yapay zekâ ekosisteminde daha güçlü yer almasını sağlamayı en öncelikli görevlerimiz arasında addediyoruz” diye açıkladı.
Arslan: Katkı sunmaya devam edeceğiz
Halkbank Genel Müdürü Osman Arslan da konuşmasında, “Bu kıymetli araştırmada elde edilen veriler, yalnızca eğitim politikalarına değil; ailelerin yönlendirme biçimlerinden özel sektör stratejilerine, kamusal karar süreçlerinden sosyal farkındalık projelerine kadar pek çok alana ışık tutacak. Halkbank olarak genç kızlarımızın teknoloji alanında güçlenmesini desteklemeye ve bu alandaki kıymetli tüm girişimlerin yaygınlaşmasına katkı sunmaya kararlılıkla devam edeceğiz” dedi.
Öney: Cesaret veren sistemlere ihtiyacımız var
Teknolojide Kadın Derneği Kurucu Yönetim Kurulu Başkanı Zehra Öney, “Kız çocukları yalnızca teknoloji tüketicisi değil; onun geliştiricisi, tasarımcısı, hatta lideri olabilir. Yeter ki onlara bu hayali kurduracak cesareti, görünürlüğü ve fırsatı hep birlikte sunalım. Bu araştırma yalnızca genç kızlara değil, aynı zamanda biz yetişkinlere, karar vericilere, eğitimcilere ve iş dünyasına da dönüp şunu soruyor: ‘Bu potansiyelin farkında mısınız?’ Çünkü STEM alanlarında kadın oranı yüzde 36, mühendislikte yüzde 27, yapay zekâ ve veri biliminde yüzde 15’in altında. Teknoloji sektöründe kadınların istihdamı yüzde 9–12 arasında; liderlik pozisyonlarındaysa yüzde 5’in bile altında. Oysa Türkiye’nin sadece teknoloji alanında minimum 1 milyon nitelikli insana ihtiyacı var ve bu ihtiyacın cevabı genç kızlarımızda saklı. Araştırmamız açıkça gösteriyor ki ilgi var, potansiyel var; ama bu potansiyeli besleyecek yönlendirme, güven ve ilham eksik. Kız çocuklarının üretici konumda yer alabilmesi için ilham veren kadınlara, onları destekleyen aile yapılarına ve cesaretlendiren sistemlere ihtiyacımız var. Bu yüzden biz Teknolojide Kadın Derneği olarak kararlıyız: Gelecek teknolojideyse, gelecek yapay zekâdaysa, teknolojide kızlar da olacak” diye konuştu.
