Trump yönetimi Japonya ve Güney Kore’den ithalata yüzde 25 vergi getirdi; daha fazla ülke de 1 Ağustos’ta yürürlüğe girecek yeni tarifeler listesinde
Naz Tükel
ABD Başkanı Donald Trump, pazartesi günü yaptığı açıklamada Japonya ve Güney Kore’den ithal edilen mallara yüzde 25 oranında gümrük vergisi uygulanacağını ve aynı zamanda 12 ülkeye daha yönelik yeni tarifelerin 1 Ağustos’ta devreye gireceğini duyurdu.
EuroNews’un 8 Haziran tarihli haberine göre; Trump, Truth Social platformunda Japonya Başbakanı Shigeru Ishiba ve Güney Kore Cumhurbaşkanı Lee Jae Myung’a gönderdiği mektupları paylaşarak, bu ülkeleri misilleme yapmamaları konusunda uyardı. Mektuplarda, bu ülkelerin karşılık vermesi durumunda ABD’nin tarifeleri daha da artıracağı belirtildi.
“Eğer herhangi bir nedenle tarifelerinizi artırırsanız, siz ne kadar artırırsanız biz de onun üzerine kendi yüzde 25’lik tarifemizi ekleriz” ifadelerini kullanan Trump, yeni vergi oranlarının ABD’nin çıkarlarını korumak adına gerekli olduğunu savundu.
Ancak mektuplar, bir uzlaşma çerçevesinden çok Trump’ın dış ticaret politikalarındaki yeni hamlesinin parçası olarak değerlendiriliyor. Ekonomik büyümenin yavaşlayacağı, hatta ABD ve diğer ülkelerin resesyona girebileceği yönündeki endişeler artarken, Trump bu tarifelerin yerli üretimi teşvik edeceğini ve geçtiğimiz cuma imzaladığı vergi indirimlerini finanse edeceğini savunuyor.
Tarife Listesinde Kimler Var?
Yeni plana göre:
- Myanmar ve Laos’tan gelen ithalata yüzde 40,
- Kamboçya ve Tayland’a yüzde 36,
- Sırbistan ve Bangladeş’e yüzde 35,
- Endonezya’ya yüzde 32,
- Güney Afrika ve Bosna-Hersek’e yüzde 30,
- Kazakistan, Malezya ve Tunus’a yüzde 25 vergi uygulanacak.
Trump mektuplarında bu oranları verirken “yalnızca” ifadesini kullanarak, bu tarifelerin “cömert” olduğunu ima etti. Ancak mektuplar büyük ölçüde standart bir formatta yazıldı; öyle ki Bosna-Hersek lideri Željka Cvijanović’e gönderilen ilk mektupta kendisine “Bay Başkan” şeklinde hitap edildi. Trump daha sonra bu hatayı düzelttiğini açıkladı.
Anlaşmalar Yetersiz, Görüşmeler Sürüyor
Beyaz Saray Sözcüsü Karoline Leavitt, Trump’ın her ülke için özel olarak hazırlanmış ticaret planları sunduğunu söyledi. Mektupların sosyal medyada paylaşılması ve sonrasında resmi yollardan gönderilmesi, Trump’ın geleneksel diplomasi yöntemlerinden ne kadar farklı bir yaklaşım benimsediğini gösteriyor.
Trump’ın bu kararları, kapalı kapılar ardında yürütülen müzakerelerin sonuçsuz kaldığını gösteriyor. Asya Toplum Politikaları Enstitüsü Başkan Yardımcısı Wendy Cutler, Japonya ve Güney Kore’ye getirilen yeni tarifelerin “talihsiz” olduğunu belirterek, bu ülkelerin ABD ile ekonomik güvenlik alanında güçlü iş birlikleri olduğunu vurguladı.
Trump’ın AB ve Hindistan gibi diğer ticaret ortaklarıyla da çözülememiş sorunları sürüyor. Çin ile yürütülen görüşmeler ise daha uzun vadeli bir mücadeleye işaret ediyor. Çin menşeli mallar hâlihazırda yüzde 55 gümrük vergisine tabi tutuluyor.
Piyasalarda Endişe, Ekonomide Belirsizlik
Trump’ın açıklamaları sonrasında S&P 500 endeksi pazartesi günü yüzde 0.8 gerilerken, 10 yıllık ABD tahvil faizleri yüzde 4,39’a kadar yükseldi. Bu oran, konut kredileri ve otomobil kredileri gibi tüketici faizlerini de artırabilir.
Trump, ithalat vergilerini ulusal ekonomik acil durum yetkisiyle uygulamaya koyduğunu açıklasa da bu yetkinin kullanımı şu anda hukuki itirazlara konu olmuş durumda. ABD Uluslararası Ticaret Mahkemesi, mayıs ayında Trump’ın yetkisini aştığını belirten bir karar verdi. Yönetim ise bu karara itiraz etti.
Trump’ın Japonya ve Güney Kore gibi Çin’e karşı stratejik ortak olan iki ülkeye karşı sert tutum alması, uzun vadeli jeopolitik hedefleriyle çelişiyor. Mektuplarda, “Ülkenizle olan ilişkiye bağlı olarak bu tarifeler yukarı ya da aşağı yönlü değişebilir” ifadelerine de yer verildi.
Süreçte Son Üç Hafta
Yeni tarifelerin yürürlüğe girmesine üç hafta kalmışken, ABD ve ticaret ortakları arasında gergin geçmesi muhtemel bir müzakere süreci öngörülüyor.
Trump, ilk olarak 2 Nisan’da Japonya için yüzde 24, Güney Kore için yüzde 25 tarife açıklamıştı. Ancak piyasalardaki sarsıntının ardından bu tarifeleri 90 günlük bir müzakere süreciyle ertelemişti. 1 Ağustos’a kadar olan bu süre, şimdi “uzatılmış müzakere dönemi” olarak tanımlanıyor.
Beyaz Saray yetkilileri, Trump’ın 4 Temmuz’da imzaladığı vergi indirimlerini finanse etmek için gümrük gelirlerine ihtiyaç duyduğunu belirtti. Ancak bu durum, ithalat maliyetlerinin tüketiciye yansıması nedeniyle düşük ve orta gelirli kesimler üzerinde ek yük oluşturabilir. Trump, perakende devleri Walmart gibi şirketlere bu maliyetleri yansıtmamaları için baskı yapıyor.
Ticaret Açıkları Sürüyor
Trump’ın vaat ettiği “90 günde 90 anlaşma” hedefi şu ana kadar yalnızca iki çerçeve anlaşmayla sınırlı kaldı. Vietnam ile yapılan anlaşma, Çin’in bu ülke üzerinden ABD’ye mal yönlendirmesini engellemeyi amaçlıyor ve Vietnam’a yüzde 20 olan tarifeyi iki katına çıkarıyor.
Birleşik Krallık ile yapılan anlaşma ise çelik, alüminyum ve otomobil sektörlerinde daha yüksek tarifelerden muafiyet sağlıyor. Ancak genel ithalat tarifesi yüzde 10 olarak belirlendi.
ABD 2024’te Japonya ile 69,4 milyar dolar (59,1 milyar euro), Güney Kore ile ise 66 milyar dolar ticaret açığı verdi. Mektuplara göre otomobillere yüzde 25, çelik ve alüminyuma ise yüzde 50 vergi uygulanacak.
Trump’ın 2018’de Güney Kore ile yaptığı revize ticaret anlaşması ve 2019’da Japonya ile imzaladığı sınırlı tarım ve dijital ticaret anlaşmalarının, bugünkü yeni tarifeler ışığında beklentileri karşılamadığı görülüyor.
Trump ayrıca sosyal medyada yaptığı açıklamalarda, BRICS ülkeleriyle politik olarak aynı çizgide olan ülkelerin ek olarak yüzde 10 daha fazla tarifeye tabi tutulacağını belirtti.
