Makroekonomik göstergelerin yakından takip edildiği; jeopolitik gerilimlerin, ABD seçimlerinin ve düzenleyici baskıların yön verdiği 2024’ün belirsizlik iklimi, küresel birleşme ve satın alma faaliyetlerinde de hissedildi. Kurumsal finansman, strateji ve yönetim danışmanlığı alanlarında küresel ölçekte hizmet sunan Branchout Türkiye’nin gelenekselleşen Birleşme ve Satın Almalar Görünümü raporunun 2024 edisyonu hem küresel ölçekte hem de Türkiye çapında geçtiğimiz yılın birleşme ve satın alma karnesini ortaya koydu. Rapora göre 2024’te küresel birleşme ve satın alma hacmi 3,5 trilyon dolar seviyesinde kalarak 2021’deki tarihi zirvenin altında seyretti. Öte yandan 5 milyar dolar ve üzeri büyüklüğe sahip ‘mega’ işlemler, 2024’te yıllık bazda yüzde 17 artarak 1,2 trilyon dolara ulaştı. 2024’te gerçekleşen ilk 10 işlemin, toplam işlem hacminin yüzde 7’sini oluşturduğu bilinirken, küresel ölçekteki en büyük işlem ise 35,9 milyar dolar hacimle perakende ve tüketici ürünleri segmentinde Mars’ın Kellanova’yı satın alması oldu.
Branchout Türkiye Kurumsal Finansman ve Strateji Lideri Kürşat Doğan, 2024’te Türkiye’de 465 birleşme ve satın alma işlemi gerçekleştiğini ve toplam hacmin 6,5 milyar dolar olarak ölçüldüğünü belirtti. Doğan, “2024, birleşme ve satın alma işlemlerinin yalnızca finansal bir araç olmadığını, aynı zamanda dijitalleşme, organizasyonel yenilenme ve sürdürülebilirlik hedefleri doğrultusunda stratejik bir dönüşüm niteliği taşıdığını gösteriyor. Kurumsal gündemlerde birleşme ve satın alma yoluyla büyümenin ötesinde, çeviklik kazanma, yetkinlik edinme ve uzun vadeli değer yaratma gibi çok boyutlu hedefler öne çıkıyor” diye konuştu.
Finansal yatırımcılar seçici davrandı
Rapora göre finansal yatırımcıların toplam işlem hacmi içindeki payı yüzde 34, işlem adedi içindeki payı ise yüzde 27 seviyesinde gerçekleşti. Stratejik yatırımcıların piyasadaki hakimiyeti devam ederken, finansal yatırımcılar temkinli duruşlarını sürdürdü. Artan faiz oranları ve sıkılaşan finansman koşullarının finansal yatırımcıları daha seçici davranmaya yönlendirdiğine dikkat çeken Kürşat Doğan, “Finansal yatırımcılar risk almaktan kaçınarak yatırımlarını sınırlı tuttu. Bu nedenlerle 2021 zirvesinden sonra finansal yatırımcıların işlem hacimlerindeki düşüş devam etti ve 2024’teki toparlanma sınırlı kaldı. Türkiye’de de 2024 yılı işlemlerinin 4,9 milyar dolar bölümü stratejik yatırımcı işlemlerinden, 1,6 milyar doları finansal yatırımcı işlemlerinden elde edildi. 2024 yılında finansal yatırımcıların Türkiye’de gerçekleştirdiği en büyük on işlemin toplam değeri 1,2 milyar ABD doları seviyesinde gerçekleşti. İlk on işlem, toplam finansal yatırımcı işlem hacminin yüzde 75’lik kısmını oluşturdu. Toplam işlem hacmi içerisindeki payı ise yüzde 18 olarak gerçekleşti” dedi.
Yabancı yatırımcıların katıldığı işlemler arttı
2024’te Türkiye’de gerçekleştirilen birleşme ve satın alma anlaşmalarında TMT sektörünü gayrimenkul, inşaat ve turizm ile enerji, maden ve petrol sektörleri izledi. Rapora göre 2024’te yabancı yatırımcıların bulunduğu 101 adet işlemden 3,6 milyar dolar işlem seviyesi elde edildi. Bir önceki yıl 1,9 milyar dolar olarak kaydedilen bu rakam, yabancı yatırımcıların birleşme ve satın alma işlemleri katılımındaki artışa işaret etti. En büyük üç yabancı ülke işlemi, Kazakistan, ABD ve Birleşik Krallık’tan geldi.
“Orta ölçekli, yüksek potansiyelli şirketler öne çıkacak”
2025 ve sonrasında, büyümenin ötesinde stratejik dönüşüm amacı taşıyan birleşme ve satın alma yaklaşımının pekişeceğini vurgulayan Doğan, “Yapay zeka ve ileri teknoloji odaklı girişimlere yönelik stratejik ortaklıklar ile yetenek transferine dayalı modellerin yaygınlaşması bekleniyor. ÇSY kriterlerinin daha net çerçevelerle tanımlanması; yeşil enerji, karbon yönetimi ve döngüsel ekonomi gibi alanlarda birleşme ve satın alma faaliyetlerinin artacağı bir dönemin bizi beklediğine işaret ediyor. Bu yeni dönemde, özellikle orta ölçekli ancak yüksek potansiyele sahip şirketlerin hem yerli hem de küresel yatırımcıların radarında daha fazla yer alacağını düşünüyoruz. Birleşme ve satın alma işlemleri artık sadece büyümeyi değil yeniden yapılanmayı, pazara erişimi ve rekabet avantajı yaratmayı da temsil ediyor” diye konuştu.
