ABD’de yerin binlerce metre altındaki sıcak kayaların ısısından yararlanarak elektrik enerjisi üretmeyi mümkün kılan kuru kayaç teknolojisinde çok önemli bir adım atıldı. Son olarak, jeotermal kaynaklardan elde ettiği 3900 Megavat (MW) elektrik enerjisi ile bu alanda dünya lideri olan Amerika Birleşik Devletleri’nde uygulanan “Geliştirilmiş Jeotermal Sistem (EGS)” projesi ile yerkürenin kuru kayaç ısısından da enerji üretmenin yolu açıldı. Jeotermal Enerji Derneği (JED) Yönetim Kurulu Başkanı Ali Kındap, “Sondaj maliyetlerinde yüzde 60’a varan düşüş sağlayan bu teknoloji ile yerin yaklaşık 2500 metre altında açılan çatlaklara gönderilen su, yerkürenin doğal sıcaklığında kaynatılarak tekrar yeryüzüne çekiliyor ve enerji üretiliyor” dedi.
Bu teknolojinin dünyanın her yerinde, konvansiyonel jeotermal kaynaklara bağımlı olan jeotermal enerji üretiminin gelişmiş sistemlerle kuru kayaçlardan da enerji üretimi yolu açtığına dikkat çeken JED Yönetim Kurulu Başkanı Ali Kındap, yeni sondaj teknikleri sayesinde sondaj maliyetlerinin de 1000 USD/feet seviyesinden 300 USD/feet seviyesine düşürüldüğü, sondaj ilerleme hızlarında da önemli artışlar sağlandığını kaydetti.
ABD’de 3 mw’lık pilot proje
ABD’de bir jeotermal girişim tarafından geliştirilen “Project Red” adındaki 3 Megavat (MW) kurulu gücündeki pilot uygulamanın, jeotermal enerjinin dünya çapında kullanımına dair önemli bir kilometre taşı olduğunun altını çizen Kındap, geliştirilen teknoloji sayesinde insan eliyle yeraltında ısı eşanjörleri kurulduğunu ifade etti.
“Yerkabuğu adeta su ısıtıcısı gibi kullanılıyor”
Yeni teknoloji hakkında değerlendirmelerde bulunan Kindap, “ABD’nin Nevada eyaletinde pilot tesis olarak kurulan bu sistem, Google veri merkezlerine güç sağlayarak yenilikçi bir uygulamanın ilk somut örneğini sunuyor. Proje, jeotermal enerjinin sadece yüksek sıcaklıktaki su kaynaklarına bağlı olmadığını, sıcak kayaların da enerji kaynağı olarak kullanılabileceğini gösteriyor. Bu teknolojide yerkürenin ısısından yaralanmak için kaya gazı/petrolü (shale gas&oil) kuyularında sıklıkla uygulanan hidrolik çatlatma yönetimi uygulanıyor. Yaklaşık 2500 metre derinlikte kuyular açıldıktan sonra, hedeflenen formasyonlara birden fazla yatay sondaj kuyuları açılıyor. Yüzeydeki pompalar vasıtasıyla basınçlandırılmış çatlatma sıvısı (su, jel, asit vb.) minimum stres değerinin üzerinde bir basınç uygulanarak kayaçta çatlaklar oluşturuluyor. Çatlakların açılması kadar bu çatlakların açık tutulabilmesi de önem taşıyor. Açılan çatlakların kapanması; seramik, kum ve reçine kaplı kum gibi dolgu malzemesi ile engelleniyor. Oluşturulan çatlaklar birbiriyle bağlantılı bir ağ oluşturarak akışkan geçişine imkân sağlarken, çatlak ağı elde edildikten sonra, enjeksiyon kuyusuna basılan soğuk su, sıcak kayaç ile temas ederek ısınıyor ve üretim kuyularından yüzeye çıkarılarak elektrik enerjisi için kullanılıyor. Enerjisi alınan su yeniden aynı çatlaklara gönderiliyor ve yerkabuğunun adeta bir su ısıtıcısı gibi kullanılması sağlanmış oluyor” açıklamasında bulundu.
