IKAM’ın “Türkiye’de İslam İktisadı ve Finansı Ekosistem Raporu 2024” raporuna göre katılım bankalarının toplam aktifleri 2024 yılında yüzde 30,3 artarak 2,65 trilyon TL seviyesine ulaştı
İLKE Vakfı İslam İktisadı Araştırma Merkezi (İKAM) tarafından “Türkiye’de İslam İktisadı ve Finansı Ekosistem Raporu 2024” yayınlandı. Rapor, katılım bankacılığı, sigortacılık, sermaye piyasaları, bireysel emeklilik sistemi, fintek ve kamu finansmanındaki uygulamaları detaylı verilerle inceledi. Rapor verilerine göre katılım bankalarının toplam aktifleri 2024 yılında yüzde 30,3 artarak 2,65 trilyon TL seviyesine ulaştı. Aynı dönemde net kâr yüzde 18,6 artışla 63,1 milyar TL oldu. Şube sayısı bin 512’ye yükselirken, çalışan sayısı 21 bin 359’a çıktı.
Hedefin altında kalındı
Bu büyümeye rağmen katılım bankalarının sektör içindeki payı yüzde 8,14 olarak kaydedildi. 2025 için belirlenen yüzde 15 pazar payı hedefi dikkate alındığında mevcut durumun bu hedefin gerisinde kaldığı görülüyor. Bu tablo, katılım bankacılığının ivme kazansa da daha fazla farkındalık ve stratejik desteğe ihtiyaç duyduğunu gösteriyor.
Katılım sigortacılığında tarihi artış
Katılım sigortacılığı 2024’te en hızlı büyüyen alanlardan biri olarak kendini gösterdi. Prim üretimi yüzde 75,8 artışla 43 milyar TL’yi aşarken sektör payı yüzde 5,13 seviyesine yükseldi. Şirket bazında bakıldığında, Neova Katılım Sigorta yüzde 44’lük payla ilk sırada yer aldı. Bereket Sigorta ise yüzde 34’lük pazar payıyla ikinci sırada konumlandı. Katılım sigortacılığındaki bu yükseliş, faizsiz finans ürünlerine olan ilginin artmaya devam ettiğini ortaya koydu.
Sukuk piyasasındaki gelişmeler
2024 yılı, sukuk (kira sertifikası) piyasasında yeniliklerin öne çıktığı bir yıl oldu. Hazine ve Maliye Bakanlığı toplam 5,8 milyar TL değerinde kira sertifikası ihracı gerçekleştirdi. Türkiye Kalkınma ve Yatırım Bankası, ilk kez buğday fiyatına endeksli sukuk ihracını yaptı. Türkiye Emlak Katılım Bankası, Türkiye’nin ilk özel sektör sosyal sukuk ihracını tamamlayarak sürdürülebilir finans alanında önemli bir adım attı. Bu gelişmeler, Türkiye’nin sukuk piyasasında çeşitliliği artırma ve uluslararası standartlara uyum sağlama konusundaki kararlılığını gösterdi.
Fintek ve dijitalleşmeye ilgi
Raporda, Türkiye’de faaliyet gösteren fintek sayısının 901’e ulaştığı belirtildi. 2024 yılı boyunca toplam 194 milyon dolarlık yatırım yapılırken, Türkiye, küresel İslami Fintek Endeksi’nde 18. sırada yer aldı.
Yayınlanan Raporda katılım bankalarının dijitalleşme verileri de dikkat çekici olarak ifade edildi. 2024’te dijital bankacılık işlemlerinin yüzde 73’ünün kurumsal müşteriler tarafından gerçekleştirildiği belirtilirken, bu durum, dijitalleşmenin sadece bireysel kullanıcılarla sınırlı kalmadığını, reel sektörün de dijital finansal hizmetlere yoğun şekilde yöneldiğini ortaya koydu.
Ekonomik ekosistem gelişiyor
Türkiye’de İslam iktisadı ve finansı alanında akademik altyapının da gelişimini sürdürdüğü ortaya kondu. 19 üniversitede toplam 46 lisansüstü program yürütülüyorken İKAM’ın yanı sıra bağımsız araştırma merkezleri ve akademik yayınlar da literatüre katkı sağlıyor.
Faizsiz finans vurgulandı
Raporun sonuç bölümünde, İslam iktisadının adalet, paylaşım ve üretkenlik ilkeleriyle “daha adil, kapsayıcı ve sürdürülebilir bir ekonomik sistem” sunduğu vurgulandı. Eğitim ve araştırmaların güçlendirilmesi, faizsiz finans ürünlerinin yaygınlaştırılması ve toplumsal farkındalığın artırılması, raporda öne çıkan öneriler arasında yer aldı.
