Avrupa, Orta Doğu ve Afrika ülkeleri Türkiye’nin çöp tesislerini model alıyor
SEDA GÖK ANKARA
Enerjide tam bağımsızlık için bütün kaynaklarını devreye alan Türkiye, çöpten elde edilen gazı elektriğe dönüştürüyor.
Atık Yönetimi ve Atıktan Enerji Üreticileri Derneği (TAYED) Başkanı Ali Rıza Öner, çöp gazından elektrik üreten tesislerin Türkiye’de toplam 355 megavat kurulu güce sahip olduklarını söyledi. Öner, yılda 2 milyar 955 milyon kilovatsaat elektrik ürettiklerini belirterek, yılda yaklaşık 1.2 milyon hanenin elektrik ihtiyacının bu gazla karşılandığını kaydetti.
TAYED Başkanı Öner, Türkiye’nin enerji teknolojilerinde kaydettiği aşamanın çok önemli olduğunu ifade ederek, “Bugün artık çöp, yalnızca bertaraf edilmesi gereken bir atık değil; ekonomik değere ve enerjiye dönüşen stratejik bir kaynak haline gelmiştir. Öte yandan bugün Avrupa, Orta Doğu ve pek çok Afrika ülkesinden Türkiye’deki çöp gazı tesislerini model almak ve benzerlerini kendi ülkelerine kurmak için akın akın enerji heyetlerinin ülkemize gelmesi bu alandaki öncü rolümüzü de pekiştirmektedir” dedi.
Türkiye’de hemen hemen tüm büyükşehir belediyelerinin, katı atık sahalarından çıkan gazı elektrik enerjisine dönüştürdüklerini anlatan Öner, “Bu tesisler, çevreye zarar verebilecek metanı yakalayarak hem sera gazı salımını azaltmakta hem de elektrik üretimiyle ekonomik fayda sağlamaktadır.
Ancak bu modelin en önemli dayanağı olan Yenilenebilir Enerji Kaynaklarını Destekleme Mekanizması (YEKDEM) dönemini tamamlayan tesisler, bugün yeni bir finansman modeli arayışına itilmiştir.
Bu durum, sektörü doğal olarak yeni bir evreye, yani biyometan çağına taşımaktadır” diye konuştu.
Dünyanın en verimli çöp gazı santrali Antalya’da
Öner, ITC tarafından işletilen Antalya Katı Atık Entegre Tesisi’nin hem katı atık bertarafı hem de enerji üretimi açısından dünyanın en verimli entegre tesisi olduğunu kaydetti.
Tesisin, çöp gazından elektrik üretiminde ulaştığı performansla dünya çapında örnek gösterildiğine dikkat çeken Öner, “Bu tesiste anaerobik fermantasyondan yaklaşık 16 megavat, saha gazından yaklaşık 11 megavat, biyogaz jeneratörlerinden çıkan atık ısı geri kazanımıyla (WHR) yaklaşık 2 megavat olmak üzere toplamda yaklaşık 29 megavat elektrik üretilmektedir. Tesisin toplam enerji verimliliği ise yüzde 95 seviyesindedir” dedi.
Yeşil doğalgaz dönemi
Türkiye’de çöpten yalnızca elektrik değil, doğrudan doğalgaz eşdeğeri biyometan (yeşil doğalgaz) üretiminin de söz konusu olduğunu anlatan Öner, “Bu süreç, teknik olarak biyometanizasyon olarak adlandırılır. Çöpten veya organik atıklardan elde edilen biyogazın metan oranı ortalama yüzde 55 civarındadır. Buna karşılık doğalgazın metan oranı yüzde 95 seviyesindedir.
Biyometan tesislerinde bu oran yüzde 99.5’e kadar çıkarılabilmektedir. Bu sayede elde edilen gaz, doğrudan BOTAŞ iletim sistemine veya şehir doğalgaz dağıtım hatlarına enjekte edilebilir niteliktedir. Bu yöntemle Türkiye, hem yerli ve yenilenebilir bir doğalgaz kaynağı yaratıp hem de karbon ayak izini ciddi biçimde azaltabilir” dedi.
Türkiye’nin teknik biyometan potansiyelinin, mevcut doğalgaz tüketiminin yaklaşık yüzde 10’una karşılık geldiğini belirten Öner, “Avrupa Birliği’nin 2030 itibarıyla doğalgaz hatlarına biyometan karışım oranı zorunluluğu getirmesi, Türkiye’nin de bu dönüşüme uyum sağlama ihtiyacını güçlendirmektedir” diye konuştu.
