Fındık başta olmak üzere tüm tarım ürünlerine zarar veren kahverengi kokarca sebebiyle yaklaşık 40 milyar dolarlık ihracat gelirinin tehlikede olduğunu belirten UFK Başkanı Şenocak, mücadelenin ülke genelinde yapılması gerektiğini dile getirdi
Fındık başta olmak üzere tüm tarım ürünlerini tehdit eden ve 2023 yılında zararı ortaya çıkan kahverengi kokarca, rekolteyi azaltıp üretimin verimini düşürerek, ekonomide kayıplara neden oluyor. Tarım ve Orman Bakanlığı Gıda ve Kontrol Genel Müdürlüğü tarafından yayınlanan 2023-2025 yıllarını kapsayan “Kahverengi Kokarca Eylem Planı” ile 2 yıllık süreçte yapılacaklar ortaya konmuştu. Ulusal Fındık Konseyi (UFK) Yönetim Kurulu Başkanı Cem Şenocak, yaklaşık 3 milyar dolar ihracat geliri sağlayan fındığın risk altında olduğunu belirtirken tüm tarımsal ürünlerin de zarar gördüğünü belirtti. Şenocak, ülke genelinde kapsamlı bir planla aşama aşama kahverengi kokarcayla mücadele edilmesi ve böcekle savaşan samuray arısı üretiminin artırılması gerektiğini dile getirdi.
“3 milyar dolar gelir risk altında”
UFK Yönetim Kurulu Başkanı Cem Şenocak, tarım alanlarında tahribatlara yol açan kahverengi kokarcayla ilgili bir basın açıklaması gerçekleştirdi. Şenocak, basın açıklamasında böceğin zararının fındık başta olmak üzere tüm tarım ürünlerine olduğunu belirtirken, tarımsal ihracat gelirinin de risk altında olduğunu söyledi. Tarım ürünlerini tehdit eden kahverengi kokarcanın ekonomiye zararının yüksek olacağını dile getiren Şenocak, “Böceğin asıl zararı başta fındığa olsa da tüm tarım ürünlerini tehdit etmektedir. Fındık, tek başına 2,5- 3 milyar dolar gelir sağlamaktadır ve bu gelir risk altındadır. 35-40 milyar dolarlık tarımsal ihracat gelirimiz de aynı riskle karşı karşıyadır” dedi.
Samuray arısı üretimi talebi
Kahverengi kokarcayla ilgili yapılacak en etkin mücadelenin samuray arısında olduğunu belirten Şenocak, tarımda kahverengi kokarca pandemisi yaşandığını dile getirdi. Tarımsal kovid olduğunu ifade eden Şenocak, “Dünyada bu böcekle ilgili en başarılı biyolojik mücadele samuray arısı ile yapıldığı için ülkemizde de bu yöntem önemsenmiş ve bu konuda belli bir mesafe alınmıştır. Bugün 10-15 milyon adet samuray arısı üretmiş olsaydık bu sorunu büyük ölçüde çözebilirdik ancak yeterli samuray arısı olmadığı için kimyasal mücadele yaygındır ve dikkatli davranmak zorundayız. Kahverengi kokarca için bir tarımsal pandemi demek hiç de abartılı olmaz. Tarımsal kovidle karşı karşıyayız” ifadelerini kullandı. Karadeniz Tarımsal Araştırma Enstitüsü’nün biyolojik mücadelede önemli bir adım olan samuray arısı üretimine başladığını söyleyen Şenocak, Fındık Araştırma Enstitüsü, üniversiteler ve kurumlar iş birliğiyle yaklaşık 1 milyon samuray arısı varlığına ulaşıldığını ifade etti.
Üretici farkındalığına vurgu
Şenocak, Amerika Birleşik Devletleri’nde yaklaşık 25, İtalya’da 15 ve Gürcistan’da da 10 yıldır tarımsal üretime büyük zararlar veren kokarcanın Türkiye’ye ilk olarak 2017 yılında Gürcistan’dan gelip Artvin üzerinden geldiğini dile getirdi. Kahverengi kokarcanın 2023 yılının hasat döneminde sadece Fatsa’da kendini tanıtarak tarım ürünlerine ciddi zarar verdiğini belirten Şenocak, 2024 yılında çevre illere yayılan böceğin hızının eylem planları ve sıkı mücadeleyle yavaşladığını dile getirdi. İl ve bölge bazında yoğun veya az görülmesinin sebebinin mücadelenin yoğunluğu ve şekliyle beraber iklim şartları olduğunu söyleyen Şenocak, “Üreticinin farkındalığı ve duyarlılığı esas olandır” diyerek bilinçli çiftçiler olması gerektiğini dile getirdi.
Tarımsal ürünlere kokarca zararı
Kahverengi kokarcanın uzun zamandır fındık bölgelerinde görülen yeşil kokarcaya benzediğini fakat verdiği zarar açısından daha tehlikeli olduğunu dile getirdi. Şenocak, bu böceğin fındığın doğumu olan mart ve nisan aylarında başlayıp hasat dönemi olan ağustos ayına kadar önce fındığa daha sonra da diğer tarım ürünlerine zarar verdiğini belirtti. Bir çiftin üreme döneminde yaklaşık bin yavrusu olabileceğini ifade eden Şenocak, böceğin insan hayatına tespit edilen önemli bir zararı olmadığını söyledi.
Tedbirleri sıraladı
Kahverengi kokarca ile mücadele etmek için yapılması gerekenleri sıralayan Şenocak, Altınordu Ziraat Odası’nın yılın başında başlattığı böceğin yoğun görüldüğü bölgelerde bez veya duvarlara sıkılan koku veya zehir yöntemiyle toplu imha, bilimsel adıyla feromon tuzak kurulmasını önerdi. Şenocak, kışlakların sonbahar ve ilkbaharda olmak üzere yılda 2 kere ilaçlanması, kışlak çıkışlarında ruhsatlı ilaçların bahçelere uygulanması ve ilacın etkisinin geçmesiyle mezarlık ve ormanlık alanlara samuray arılarının bırakılması önerilerini açıkladı. Bu önerilerin tüm ülkede uygulanması gerektiğini ifade eden Şenocak, başarı oranının yüzde 90’ın üzerine çıkacağını belirtti. Şenocak, dünyanın hiçbir bölgesinde yüzde 100 başarı sağlanamamış olsa da topyekün mücadele ile zararlı böceği durdurmanın mümkün olduğunu belirtti. UFK olarak Kahverengi Kokarca ile Mücadele Eylem Planı kapsamında üzerlerine düşeni yapma gayretinde bulunduklarını ve konunun ısrarlı takipçisi olacaklarını dile getirdi.
