Amerika Birleşik Devletleri’nin Teksas Eyaletinde, Austin adında bir şehir var. Burada da bolca bahçeli ev var. Amerika’da zaten insanlar bahçeli evlerde oturmaya bayılırlar. Yalnız Austin şehri sakinleri, egzotik bitkiler yerine büyük çoğunlukla yerel bitkileri kullanarak güzel bahçeler oluşturmanın peşindeler.
Sağlam bir altyapı oluşturmak için bahçenizdeki bitkilerin %70’i yerel bitkilerden oluşturmanız önerilir. Ancak %30’u dışarıdan alınmış egzotik bitkiler olmalıdır. Böylece hastalıklardan dolayı oluşan bitki kayıplarını en aza indirebilirsiniz. Zaten bahçenizde sebze yetiştirdiğiniz ufak bir bostanınız varsa, hele de ata tohumları kullanıyorsanız söz konusu %70 oranını kendi lehinize çevirmişsiniz demektir.
Bize şimdi kalkıp da kış geliyor. Ata tohumundan bahsetmeyin. Bitkiler nasıl olsa uykuya dalacaklar da demeyin. Ispanak, havuç, bezelye, turp, brokoli, sarımsak, soğan, pazı, karnabahar, kıvırcık, şalgam, lahana, Brüksel lahanası gibi bir yığın tohumu Ekim ayında ekebilirsiniz. Evet ama nasıl?
En önce, ekeceğiniz tohumların %20 kadarının elinizde olmayan nedenlerle heder olacağını bilmekte yarar var. Tohumlar uygun şekilde saklanarak elinizde iseler unutmamamız gereken en önemli ayrıntı tohumun ekim derinliğidir. Bunun için altın formül tohumun boyunun 2 bilemediniz 3 misli kadar derinliğe tohumları bırakmaktır.
Unutmayalım ki soğanlarda ise, 3 misli derinliğe bırakmak adettir. Soğanlar deyince soğanlı bitki ekiminin tam zamanı, lütfen unutmayalım. Haftaya en zor soğanlı bitkilerden ağlayan gelin ailesi ilgili yazmak istiyoruz. Bu bitki ailesinden daha da zoru var o da bozkır zambağı “Emerillus” ailesi. Neyse şimdilik soğanlı bitkileri bırakalım, tohumlara geri dönelim.
Tohumları fazla derine, örneğin 6 cm.’den fazla derine gömerseniz kayısı, erik gibi büyük çekirdekleri bir kenara koyarsak, bunların çimlenmesi neredeyse olanak dışı oluyor.
Çörek otu, maydanoz gibi tohumlarda ise tohumlar ince bir sopa ya da kalem ile toprakta fazla bastırmadan açılacak yola konması halinde üzerlerine çok az elenmiş toprak yeterli olacaktır.
Unutmayalım ki, ufak tohumların çimlenmemesindeki diğer önemli etkenler serçe gibi küçük kuşlar, fırtına, fazla yağmurdur. Bu nedenlerle tohumları örtülerle korumak ya da kapalı bölgelerde çimlendirmek uygun olabilir.
Şimdi diyelim ki tohumları çok ufak olmayan bezelye ekeceğiz. Yapmamız gereken ilk iş toprağı güzelce hazırlamak, çapalamak, içindeki yabani otları atmaktır. Daha sonra fazla derin olmayan toprak üzerinde birbirine koşut yollar yani sıralar açacağız. Sıralar arası 40 ya da 50 cm olabilir.
Ekim için sıra üzerinde tohum uzaklıkları 10 cm. kadar olmalıdır. Kışa dayanıklılık açısından normalde 3 ya da 4 cm. olan ekim derinliği 5 cm. bazı cinslerde ise (sıkı durun) 7 cm.’ye kadar olabilir. Sonbahar ekiminde sarılıcı cinsler tercih sebebidir.
Tohumları açtığınız sıralarda toprak üzerine koyunca hafifçe bastırmayı sonra üzerlerini toprakla örtmeyi unutmayın. Tersi durumda dış etkilere daha açık oluyorlar. Biz oturduğumuz sokağın ağaç altlarına neredeyse avuçla akşam sefası atmamıza rağmen, üzerlerine bastırarak toprağa gömmediğimiz için çimlenme oranı neredeyse %3 ya da 5’dir. Toprakla tohumlar örtüldükten sonra çimlenme olana kadar düzenli sulamayı da unutmayın. Çimlenme başlayınca sulama araları uzayabilir.
Bu hafta Okşan Kurç bizi yalnız bırakmadı. İnternette göreceğiniz bir “Amaranthus caudatus” Türkçe deyişiyle horoz ibiği çiçeğini bizimle paylaşmış. Kendisi bu çiçeğe süvari mahmuzu ya da süvari süsü adını koymuştu galiba? Yazılı basında ise, sonbaharın kralı kıpkırmızı narları göreceksiniz. Yukarıda akşam sefasından bahis açılınca yolladığı akşam sefası fotoğrafını da sizle paylaşmamak olmazdı.
Keyifli Bahçeler…
