Birleşik Kamu İşgörenleri Sendikaları Konfederasyonu (Birleşik Kamu-İş) AR-GE birimi KAMU-AR tarafından ekim ayı “Halkın Enflasyonu” araştırması yayınlandı. Buna göre gıda fiyatları ekimde yüzde 3,7 arttı. Halkın en çok tükettiği gıda maddelerinden oluşan bir sepet esas alınarak yapılan hesaplamaya göre, ekimde gıda fiyatları bir önceki aya göre yüzde 3,7 artarken, yılın ilk 10 aylık dönemindeki toplam artış yüzde 39,2 oldu. Gıda fiyatlarında son bir yılda yaşanan artış ise yüzde 57,1 olarak hesaplandı. Son 12 ayın ortalama gıda fiyatları bir önceki 12 aylık ortalama fiyatlara göre yüzde 57,3 oranında arttı.
Aylık artış %3,7
Gıda fiyatlarında ağustos ve eylülden sonra ekim ayında da hızlı bir artış yaşandı. Ekimde bir önceki aya göre yüzde 3,7 oranında artan gıda fiyatlarında, yılın ilk on aylık dönemindeki artışı ise yüzde 39,2’ye kadar çıktı. Aralıksız olarak 65 aydır artan gıda fiyatlarında son bir yıllık artış ise yüzde 57,1 oldu. Son 12 aylık ortalama fiyatlar ise bir önceki 12 ayın ortalamasına göre yüzde 57,3 oranında artış kaydetti.
Araştırmada fiyatlar, Türkiye’nin büyük bir bölümünde yaygın şubeleri bulunan zincir marketlerden derlenerek ve halkın en fazla tükettiği 64 temel gıda maddesinden oluşan bir sepet esas alınarak hesaplandı.
Gıda fiyatları 4 yılda %1449 arttı
KAMU-AR’a göre gıda fiyatları, eylül 2021’den başlayarak ekim 2025’e kadar yüzde bin 449 oranında arttı. Eylül 2021’de 100 TL’ye satın alınan bir gıda sepeti için vatandaş bu yıl ocak ayında bin 159 TL, şubat ayında bin 185 TL, martta bin 265 TL, nisanda bin 287 TL, mayısta bin 301 TL, haziranda da bin 360 TL, temmuzda bin 369 TL, ağustosta ise bin 413, eylülde bin 494 TL ve ekimde bin 549 TL ödedi.
Kamu çalışanlarının satın alma gücü %33 eridi
Eylül 2021’den bu yana kamu çalışanlarının maaş ve ücretlerinde yüzde bin 34 oranında artış yapıldı. Eylül 2021’de 100 TL olan ortalama kamu çalışanı ücreti ağustos 2025 itibariyle bin 134 TL düzeyine çıktı. Araştırmaya göre kamu çalışanlarının maaş ve ücretlerinin satın alma gücü gıda karşısında yüzde 33 oranında eridi.
Birleşik Kamu-İş’in gıda fiyatları endeksi haziran 2020’den bu yana 65 aydır aralıksız olarak bir önceki aya göre artıyor. Araştırmada bu yıl ağustos ayında yüzde 3,2 ile başlayıp eylülde yüzde 5,7 ve ekimde de yüzde 3,7 ile devam eden gıda fiyatlarındaki artış trendinin gelecek aylarda hızlanarak devam edeceği tahmin ediliyor.
Temel gıda fiyatlarında %7,8 artış
Araştırmaya göre ekmek, pirinç, un ve bulgur harcamaları ekimde, özellikle pirinç fiyatlarının ağırlıklı etkisiyle önceki aya göre yüzde 7,8 artarken, et ve balık grubu harcamalarında, balık fiyatlarının düşmesi nedeniyle yüzde 0,8 oranında azaldı. Süt, süt ürünleri ile yumurta grubunda fiyatlarında yüzde 2 artış yaşandı. Tereyağı dışındaki yağ harcamaları ise önceki aya göre yüzde 7,3 oranında yükseldi. Meyve fiyatlarının yüzde 0,4 oranında azaldığı ekim ayında sebze fiyatlarında ise ortalama yüzde 13,5 artış yaşandı. Bakliyat fiyatlarının önceki aya göre yüzde değişmediği ekimde salça, zeytin, bal, çay, tuz ve benzeri işlenmiş gıda maddelerinden oluşan diğer gıda fiyatları yüzde 1,8 oranında yükseldi. Vatandaşlar mevcut gıda tüketim alışkanlıklarına göre seçilen 64 temel gıda maddesinden oluşturulan gıda sepetini satın alabilmek için ekimde bir önceki aya göre yüzde 3,7 oranında daha fazla para ödemek zorunda kaldı.
Et-balık fiyatları %63,2 arttı
Ekmek, un, bulgur, makarna fiyatları bu yıl ekimde geçen yılın aynı ayına göre yüzde 38, et-balık fiyatları 63,2, süt ve süt ürünleri ile yumurta fiyatları yüzde 37,6 oranlarında artış gösterdi. Bir yıl öncesine göre yağ fiyatları yüzde 30,6 oranında zamlandı. Meyve fiyatları yüzde 164,7, sebze fiyatları ise yüzde 92,3 oranında yükseldi. Bakliyat fiyatları son bir yılda yüzde 23,3, diğer gıda fiyatları ise yüzde 36,5 oranında arttı. Ekim sonu itibarıyla son 12 aydaki ortalama gıda fiyatları, geçen yılın ekim sonu itibarıyla son 12 aylık ortalama fiyatlara göre yüzde 57,3 oranında arttı.
