Hanuka, Noel, Nardugan Bayramı, Regaip Kandili derken yılı bitiriyoruz. Yeni yıl hepimize güzellik getirsin. Herkese sağlık diliyoruz. 2026 yılının ilk ayında, 1 ve 29 Ocak tarihlerinde Ay’ın Dünyamıza en yakın olduğu (Yerberi) tarihlerdir. Buna karşılık 13 Ocak 2025 tarihi ise aranın en uzun (Yeröte) olduğu tarih. İki adet de Ay düğümü var. Bunlar sırasıyla 7 ve 22 Ocak olarak tarihlendiriliyor. Bu 5 gün Ay takvimi takipçileri tarımsal eylemlerde bulunmuyor.
Ayın 1’i çıkan Ay; 2 ile 15 Ocak arası inen Ay; 16 ile 29 Ocak arası tekrar çıkan Ay; son olarak ise 30 ve 31 Ocak arası ise inen Ay dönemidir. Budama yapacak olanlar inen Ay dönemini tercih etmelidir. Bu dönemde, bitkinin özsuyu köklere doğru çekildiğinden ekme, dikme, budama işlemleri için uygundur. Yalnız 2 hafta önceki yazımızda bahsettiğimiz gibi üzüm, manolya, kavak, ıhlamur, sofora, akça ağaçları, hemen hemen tüm sarmaşıkları, huş ağaçlarını, ya da incir gibi bitkileri özsuları hemen yükseldiği için yeni yıldan sonra uygunsa artık budamayın.
Ali Rıza Sözenoğlu kardeşimiz ceviz işine çok emek verdiği için, budama zamanlaması açısından ne düşündüğünü sormak isteriz. Olur da cevap verirse bu köşede sizinle paylaşırız. Budama zamanının cins ve yer açısından bir değişiklik göstermediğini düşünüyoruz.
Madem orkide konusu geçen hafta bir kere açıldı. O zaman devam edelim. Geçen hafta orkidenin yaprağı neden sararır diye sormuştuk? Bu hafta da orkidenin çiçekleri neden hemen soluyor diye soruyoruz? En önce bilmemiz gereken şu: Orkideniz eve gelirken bir kere soğuğa maruz kalmamalıdır. Birden oluşan sıcaklık değişimleri tomurcukların düşmesine, çiçeklerin yaşam sürelerinin azalmasına neden olur. Türkiye’nin batısının soğuk hava etkisine girdiğini unutmayalım.
Bir güve orkidesi (Phalaenopsis amabilis) çiçeği 2 hafta ile 2 ay arasında güzelliğini kaybetmez. Düşündüğünüz gibi çok uzun süre çiçeğini tutabilecek bir orkide bitkisi ne yazık ki yok. Hatta size şu kadarını söyleyelim, bir orkide türü olan vanilya çiçeğinin yaşam süresi 1 gündür. Madem bu kadar göz alıcı bir çiçek bu orkide, o halde elimizden geldiğince bu çiçekleri uzun süre dalında sağlıklı, canlı, göz alıcı olarak nasıl tutabiliriz?
Önce orkideler endemik olduğu bölgelerde hangi şartlarda yaşıyorlar, bir hatırlayalım? Genellikle ağaç kovuklarında, çok az toprağın olduğu bölgelerde, sık yaprakların olduğu ağaç altlarında, her gün yağış altında olmasa bile çok nemli bölgelerde yaşarlar. Geçen hafta orkidelerin yaşamaları için %60 ile 80 arasında nem oranı gereklidir. Daha da iddialı bir şeyler söyleyelim orkidelerin yaşadığı odada nem oranı %50’nin altında olmamalıdır. Bu nedenle sık olarak su püskürtme denebilir. Doğal olarak salonun tahta döşemeleri üzerinde fazla denemeyin.
İyi drenajlı malzeme içine ve şeffaf saksıya dikilen, toprak (?) kurudukça sulanan, suyu tamamen akana kadar bekledikten sonra bol ışıklı yaşadığı bölgeye alınan bitkilerin çiçeklerinin az yaşaması için pek de bir neden düşünmüyoruz. Geçen hafta mantar hastalıklarından söz ettiğimiz halde yazmamışız ama bitkinizi havalandırmaya da dikkat etmeniz gerekir.
Dolaylı olarak su, sıcaklık ve hava akımı dengesini unutmadan baktığınız bir orkide bitkisi uzun ve çok uzun yaşamaması için bir neden yoktur. Hemen unutmadan ekleyelim epifit olan bir bitkinin kesin olarak köklerini kesmeyelim. Bu kökler sayesinde havanın nemini alırlar. Neredeyse çöl bitkisi olan sukulent “Lithops”lar gibi havanın nemi yaşamlarının devamını sağlar.
Bu hafta gazetemizi alanlar güve orkidelerinin en güzellerini göreceksiniz. Hemen yanında ise D.O. Yıldız’ın Florida’dan yolladığı, Bromeliad ailesinden epifit başka bir bitkiyi görüyorsunuz: Tillandsia fasciculata. Sarkan hava köklerine dikkat edin. İnternet gazetesinde ise bunlara ek olarak, bizim yetiştirdiğimiz ve orkidelerin soğuğa belki de en dayanıklısı olan Cymbidium spp.’u sizinle paylaşıyoruz. Son olarak Serdar Kahraman kış günü taşların arasında kendini göstermeye çalışan bir hercai menekşeyle sayfamızı renklendirmiş. Hepsine teşekkür ediyoruz.
Keyifli Bahçeler…
