Çeşme tarih içinde çok önemli yere sahip. Çeşme aynı zamanda İzmirliler için benim bildiğim 60 yıldır hafta sonu tatili için özel bir yer. Çeşme yarımadası, Çeşme, Urla olmak üzere İzmirlilere nefes alma olanağı sağlardı. Otoyol yapılmadan önce, 60 yıl önce devlet yolu biri gidiş biri geliş iki şeritli yoldu. İzmir’den Urla’ya iki saatte gider, 4 saatte dönerdik. Çeşme’yi siz hesap edin.
Gelişen Türkiye’de ikinci konut aşamasında Çeşme yarımadası ön plana çıktı. Zaman içinde de TOKİ marifeti ile dağlara taşlara çevre ve doğa ile uygun olmayan konutlar yapılır oldu. Son 10 yılda “nedensiz”, “sebepsiz” olduğu ileri sürülen yangınların bir kısmının planlı olduğu anlaşıldı. Özellikle Bodrum, Marmaris gibi yabancıların ilgi gösterdiği yerlerde, “parsel” bazındaki orman yangınlarından sonra oteller ortaya çıktı.
Benzer bir konu da Çeşme’de, Urla’da yaşanıyor diye bir yaklaşım var. Çeşme Turizm Alanı olarak ilan edilen, Çeşme- Alaçatı- Urla Zeytineli’ni kapsayan 120 milyon metrekare (12 bin hektar) alan turizm bölgesi ilan edildi. Bu bölgede yüzde 3’e yakın alan sahipli olduğu için acele kamulaştırma kararı verildi. Cumhurbaşkanlığı kararnamesi 13 Ekim 2019’da yayınlandı. Bölgedeki doğal sit alanının statüsü de düşürüldü.
Ege’de doğanın korunmasına dönük olarak on yıllardır süren mücadelenin önderleri TMMOB, İzmir Barosu, İzmir Tabip Odası, Ege Çevre ve Kültür Platformu ve yurttaşlar karara tepki gösterdi. Bir süre sonra Zeytineli kamulaştırmasından vazgeçildiğini ilan eden bir kararname daha yayınlandı. Sonra sivil toplum kuruluşları Danıştay’a dava açtı. Dilekçe reddedildi, bu kez dava Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulu’na temyiz edildi, reddedilen dilekçenin iptali istendi ve sonuç alındı. Danıştay 4. Dairesi “Çeşme Turizm Projesini” iptal etti.
Hukuki mücadele bu kadarla kalmayacak. Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı’nın SİT değişikliği kararı da İzmir 2. İdare Mahkemesi tarafından iptal edildi. Bakanlıklar yeni karar alma girişiminde bulunacak, STK’lar da hemen dava açacak.
Bu arada Çeşme Belediye Başkanı Lal Denizli’nin 2024 seçiminden önce “Çeşme Projesi’ne karşıyız, betonlaşmanın önünde duracağız” sözü hatırlatılıyor. Çeşme Belediyesinin tutumu da mücadeleye destek veriyor. Ancak CHP Çeşme Belediyesi Grup Başkan Vekili Onur Saatçi’nin sözü ortalığı karıştırdı. “Projeyi şeffaf yaparlarsa destekleriz.” 2024 Seçimlerinde Çeşme’de belediye başkanlığına aday olan Saatçi partisinin yaklaşımını sergiliyorsa, Çeşme yarımadasının yağmalanmasında aktif rol oynayacak demektir.
Çeşme’nin nüfusu resmen 50bin 828 kişi, ancak yaz aylarında nüfus 250 bini geçiyor. Çeşme’de altyapı sorunu var bu yıl su sorunu da yaşanmaya başladı.
Devlet arazilerinde yeni imar planları yapılarak yeni yerleşim alanlarının açılması turizmi geliştirecek gibi gözükse de gerçekte Çeşme yarımadasının İzmirlilere kapatılması sonucunu doğurması olası. Kutlu Aktaş barajı yapılırken İzmirli Sanayici Cem Bakioğlu’nun kurduğu Ege Orman Vakfının da bölgede ağaçlandırma faaliyetine girişmesi ekonomik yapının gelişmesine katkıda bulunmaya başladı. 2025 Yılı yangınında da yanan yerler orman alanları ve Alaçatı’- Zeytineli ve Germiyan’a kadar olan hazine arazileri. Bölgedeki ekosistemin yeni yerleşim alanları, otellerle bozulması yerine, doğal yaşamı geliştirecek ağaçlandırma girişiminde bulunmak Çeşme yarımadasına kanımca daha büyük bir değer katacaktır.
Bir anımı aktarayım; bir dönem Ege Sanayici ve İşadamları Derneğinin üyesiydim. Bir toplantıda yapılacak bir limanın Seferihisar yerine Alaçatı’da yapılmasının yararlı olup olmayacağı tartışıldı. Konuşan işadamları limanın bölgeye büyük katkısı olacağını söylediler. Sıra bana geldi, liman yapılınca antrepolar yapılacak, tamirhaneler oluşacak, bunlarla ilgili konut ihtiyacı oluşacak. Bu farklı nüfus, gelen gemilerin personeli dahil olmak üzere boş zamanlarını Çeşme’de ve denizde geçirecek, bu da Çeşme’nin kültüründe farklılaşmaya yol açabilir dedim. Konu gündemden düştü.
Sözün özü: gereksiz yatırımlarla, bazı kesimlere rant sağlayan projelerle İzmirlilerin gözbebeği Çeşme’nin havası bozulmamalıdır.
