Sonbahar aylarının başlamasıyla etkisini göstermeye başlayan ve Mart ayına kadar sürebilen mevsimsel depresyon, özellikle güneş ışığındaki azalmaya bağlı olarak ortaya çıkan bir duygu durum bozukluğu olarak tanımlanıyor.
Uzman Klinik Psikolog Müjde Yahşi, bu süreçle ilgili yaptığı değerlendirmede önemli uyarılarda bulundu. Yahşi, mevsimsel depresyonun temel özelliğinin belirtilerinin mevsimle ilişkili olması olduğunu belirterek, kadınlarda bu hastalığa yakalanma oranının erkeklere göre 4 kat daha fazla olduğunu ifade etti.
Hormonlar ve Melatonin Dengesi Bozuluyor
Bu yüksek oranın nedenini açıklayan Yahşi, “Başta hormonlar olmak üzere kadınların daha duygusal ve narin yapılı olmalarından kaynaklanıyor. Lohusalık depresyonu ve adet öncesi görülen depresif belirtiler, bu hormonal değişikliğe ve hassasiyete örnek gösterilebilir” dedi.
Mevsimsel depresyonun biyokimyasal kökenine dikkat çeken Yahşi, hormonların düzensiz çalıştığı bazı insanlarda ani iniş çıkışlar gösterdiğini kaydetti. Yahşi, beynimizdeki Epifiz Bezinin karanlık ortamlarda uyku hormonu melatonin üretimini artırdığını belirterek, “Bu bez, hormon üretimini artırarak kişinin hareketlerini yavaşlatır, rehavet çökertir, uykusunu getirir ve kişiyi yorgun hissettirir. Yani kişi ne kadar uyumuş olursa olsun bir türlü dinlenmiş hissedemez ve sürekli uyku ihtiyacı duyar. Kışın geceler uzun, gündüzler kısa olduğu ve güneş yüzünü yeterince göstermediği için Epifiz Bezi yoğun miktarda melatonin salgılar. Dolayısıyla kişi biyokimyasal olarak mevsimsel depresyon belirtileri gösterir. Bu bağlamda, mevsimsel depresyonun şifası güneştir diyebiliriz” diye konuştu.
Güneş Serotonini Artırarak İyileştiriyor
Güneşin iyileştirici etkisini detaylandıran Uzman Psikolog Yahşi, “Gözümüzün ağ tabakasından içeri giren ve sinirler aracılığıyla epifiz bezine iletilen ışık, melatonin üretimini azaltarak mutluluk hormonu olarak bildiğimiz seratonin üretimini artırır. Kişi böylelikle doğal yolla, ruhsal olarak iyi hisseder. Yaz aylarında hayata olumlu duygularla bakmamızın, içimizin kıpır kıpır olmasının, kendimizi daha iyi hissetmemizin ve içimizin garip bir neşeyle kaplamasının sebebi aslında, havanın güneşli olmasıdır” açıklamasını yaptı.
Kalıtsal Geçişe ve Belirtilere Dikkat
Depresyonun kalıtımsal bir hastalık olduğunu vurgulayan Yahşi, mevsimsel depresyonun da önceki kuşaklardan gen aktarımıyla ilgili olduğunu, stres faktörleri ve vücuttaki biyokimyasal değişikliklerin hastalığın ortaya çıkışında etkili olduğunu ifade etti.
Mevsimsel depresyonun belirtileri, normal depresyonla aynıdır, tek farkı mevsim geçişlerinde ortaya çıkmasıdır. Bu belirtiler arasında hiçbir şey yapmama isteği, hayattan zevk alamama, ümitsizlik, karamsarlık, uyku ve iştah bozuklukları, değersizlik ve suçluluk duyguları, enerji kaybı ve dikkat dağınıklığı yer alıyor.
Korunma Yöntemleri ve Fototerapi Tedavisi
• Açık havada düzenli ve tempolu yürüyüşler yapmak.
• Düzenli spor faaliyetleriyle (fitness, pilates, bisiklet vb.) Endorfin salınımını artırmak.
• Eğitim almak, üretmek ve gönüllü çalışmalarda bulunarak Dopamin salınımını yükseltmek.
• Güneş alan güney cepheli evlerde oturmayı tercih etmek.
• Olumsuz duygu içerikli film, şarkı, olay ve haberlerden uzak durmak.
• Bol bol seyahat edip farklı yerler görerek doğal terapi sağlamak.
