Türkiye’de travma alanında kullanılan protezlerde yerlileşme oranı yüzde 100’e, artroplasti protezlerinde ise yüzde 70’e ulaştı. Buna rağmen Devlet Malzeme Ofisi’nin (DMO) alım ve fiyat politikaları yerli üreticileri zor durumda bırakıyor.
Edinilen bilgilere göre DMO, Sağlık Uygulama Tebliği (SUT) tavan fiyatları 2 yıldan bu yana güncellenmediği için 17 bin 800 TL’lik fiyattan kendisine protez satmak istemeyen yerli üreticiye yapmadığı yüzde 35’lik zammı, ABD protez Markası Stryker’a yapınca tepkiler büyüdü. İddialara göre üstelik Stryker ile DMO arasındaki anlaşma, Stryker’in kendi bünyesine kattığı Çin firması Trauson’un ürünleri üzerine düzenlendi. Anlaşma ABD firması ile yapılsa da Türk hastalara takılacak protezler Çin malı protez olacak.
Yerli üreticiler, üretim kapasitesinin son yıllarda ciddi şekilde arttığını ancak uygulanan fiyat politikaları nedeniyle sürdürülebilirliğin tehlikeye girdiğini ifade ediyor. Sektörde ödeme vadelerinin uzun süre 23-24 aya kadar çıktığı, daha sonra yapılan düzenlemelerle ortalama vadenin yeniden 6 aya indirildiği kaydediliyor. 2023’ten bu yana yerli diz protezleri için Sosyal Güvenlik Kurumu’nun belirlediği SUT tavan fiyatı 17 bin 800 TL seviyesinde. Yerli üreticilere SUT fiyatı üzerinde satış izni verilmezken, yabancı firmaların bu sınırın üzerinde satış yapabildiği iddia ediliyor. Sektör temsilcilerine göre bu uygulama, yerli sanayiyi hem iç pazarda hem de uluslararası pazarlarda rekabet edemez hâle getiriyor. Üreticiler, “Kendi ülkemizde ürünümüz ikinci plana itilirse yurtdışına nasıl satacağız?” diyerek duruma tepki gösteriyor.
İhracat fiyatları daha yüksek
Türkiye’de 17 bin 800 TL’ye satılan bir diz protezi, Hollanda’da bin 750 Euro’ya, Belçika’da 2 bin 800 Euro’ya, İsviçre’de ise 4 bin 500 Dolar’a alıcı bulabiliyor. Yerli firmaların ihracatta uyguladığı en düşük fiyatın 550 dolar olduğu, Mısır gibi ülkelerde ise aynı ürünün 700 dolara satıldığı belirtiliyor.
Konkordato sayısı artıyor
Uzayan vadeler, yükselen hizmet maliyetleri ve düşük ürün fiyatları nedeniyle sektör zorlu bir dönemden geçiyor. Son 7 ayda dört yerli tıbbi cihaz üreticisi konkordato ilan etti. Üreticiler, protez satışının yalnızca ürün tesliminden ibaret olmadığını; ameliyatlarda klinik destek elemanı bulundurmanın zorunlu olduğunu, ayrıca bir total diz protezi ameliyatında sadece 3 parça kullanılacakken hastaya uygun implant seçimi için en az 35-40 parça tam seri implant bulundurulması gerektiği, ek olarak da cerrahi delici ve kesici motor maliyeti bulunduğu ve bu tüm bu maliyetlerin de firmalar tarafından karşılandığını hatırlatıyor.
