Kahraman: Ayçiçek fiyatları küresel bazda düşerken, içeride artan dolar kuru bu düşüşün piyasaya yansımasını engelledi
Uluslararası piyasalarda ayçiçeği başta olmak üzere bitkisel yağ fiyatlarında düşüş yaşandı. Küresel bazda gerileyen ayçiçeği fiyatları, Türkiye’de raflara yansımadı. Ayçiçeği fiyatlarının geçtiğimiz yıla oranla değişiklik göstermediğini dile getiren İzmir Ticaret Borsası Yüksek İstişare Kurulu Üyesi ve Iffco Turkey Gıda Sanayi Ticaret Anonim Şirketi Ticaret Müdürü Halil Kahraman, geçen yıl yurtdışında bin 300 dolar seviyelerinde seyreden yurtdışı fiyatlarının bu yıl 900 doların altına düştüğünü söyleyerek, artan dolar kurunun fiyatlardaki düşüşün piyasaya yansımasını engellediğini belirtti.
“Sanayiciler spot ihtiyacı kadar mal alıyor”
Küresel piyasalardaki ayçiçeği yağı fiyatını değerlendiren Kahraman, “Geçen yıl bu zamanlarda yurtdışında bin 300 dolar seviyelerinde seyreden yurtdışı fiyatlar şu sıra 900 doların altında. Son zamanlarda gerileyen ham petrol fiyatları, palm fiyatları ve soya yağı fiyatları nedeniyle ayçiçek fiyatlarında da bir miktar düşüş gözlemledik. Bu düşüşün küresel etkiler nedeniyle bir miktar daha sürmesini bekliyoruz. Ancak bu elbette ki son bir yıldaki düşüş kadar güçlü değil daha limitli olacaktır” diye konuştu.
Türkiye piyasalarındaki yüzde 40 yağlı çekirdek fiyatının ton başına 14 bin 800 TL olduğunu belirten Kahraman, “Geçen yıl ile bu zamanlar ile bu yılın arasında hiçbir şey değişmedi. Ayçiçek fiyatları küresel bazda düşerken, içeride artan dolar kuru bu düşüşün piyasaya yansımasını engelledi. Bunun üzerine yüzde 45’i bulan mevduat faizi, yüzde 50’leri aşan kredi faizlerini de göz önünde bulundurduğumuzda sanayicimiz ve tüccarımız para bağlayıp, malda kalmayı mantıksız buluyor. Bu nedenle herkes spot ihtiyacı kadar mal alıyor, ihtiyacını günün şartlarında görüp üretimine devam etmeyi tercih ediyor” ifadelerinde bulundu.
Ayçiçek yağında üretim %30 düştü
Türkiye’de bu yıl ayçiçeği yağında üretiminin geçen yıla oranla yüzde 30 azaldığını ifade eden Kahraman, “Bu yıl bin 850 bin ton çekirdek hasat edildi. Üretimdeki açık geçen sezondan gelen 500 bin tonu bulan devir stoku nedeniyle kapandı. Öte yandan ithalat vergisi hala var, ancak iç piyasa fiyatları verginin tamamını fiyatlamıyor. İçerideki stokların daha da azalması durumunda verginin önceki yıllarda olduğu gibi kaldırılmasını ve yine iç piyasadaki zayıf olan talep nedeniyle bir miktar gevşeme olmasını beklemek yerinde olur” diye konuştu.
Bu yıl ayçiçeği rekoltesini en çok kuraklığın etkilediğini belirten Kahraman, “Trakya Bölgesi başta olmak üzere birçok bölgeden hasat öncesi yüzde 50’leri aşan verim kayıplarını duyduk. Bu durum, tesislerini çalıştırmak, kırım yapmak için harmanı bekleyen birçok tesisi alım için şevklendirdi. İlk anda 9,5-10 TL’lerden başlayan ayçiçek tohumu hasadı 13-14 TL’lere kadar tırmandı. Ancak yükselen faizler nedeniyle herkes temkinli davranıyor” dedi.
“Desteklemeler artırılmalı”
Zeytinyağında tüm dünyada verim kayıplarının muazzam düzeyde yüksek olduğunu vurgulayan Kahraman, “Zeytinyağı alamayan dar gelirli illa ki ikame yağ olarak ayçiçeğine yöneliyor, ancak iç tüketimi 160 bin ton olan bir yağdan iç tüketimi milyon tonu bulan başka bir yağa yönelim fiyatı veya dengeleri sarsacak düzeyde olmayacaktır” diye konuştu.
Türkiye’de iç stokun azalması ile her sene ithalat vergisinin kaldırılmasının geleneksel hale geldiğini belirten Kahraman, “Çiftçimizin dünya piyasaları ile rekabet edebilmesi için, maliyetlerinin de dünya piyasaları paralelinde olması gerekiyor. Mazot, gübre desteklemeleri kesinlikle arttırılmalı. Bu şekilde ancak maliyetler noktasında çiftçimiz rekabet ortamına hazır hale gelebilir” dedi.
