2023 yılında dış ticaret açığı geçen yıla göre %3,2 azalarak 109,541 milyar dolardan 105,997 milyar dolara geriledi. İhracatın itahalatı karşılama oranı da %69,9’dan %70,7’ye çıktı. Geçen yıl ihracat bir öncekin yıla göre %0,6 artarak 254,2 milyardan 255,8 milyar dolara yükseldi. İthalat ise %0,5 gerileyerek 363,7 milyardan 361,8 milyar dola- ra indi. Bu arada Aralık ayında ihracatımız %0,4 artarak 23 milyar dolara çıkarken, ithalatımız da 32,6 milyardan %11 gerileyerek 29 milyar dolara düştü. Böylece Aralık ayında dış ticaret açığı Aralık için geçen seneye göre 9,7 milyar dolar- dan 6 milyar dolara gerileyerek %37,8 azaldı.
TÜİK’in verilerinde yer alan bazı rakamlara göre 2023’ün gelişmelerinde ham petrol ithalatımız, 2020’den itibaren Ocak – Aralık döneminde ton olarak şöyle gelişti:
Yıllar 2023 2022 2021 2020
Miktar (ton) 31.303.568 33.486.198 31.398.360 29.368.757
Geçen senenin aynı dönemine göre petrol ithalatımız miktar olarak %6,52 azalmış durumda.
Ocak-Aralık dönemi için fasıllara göre ithalata baktığımız zaman, ilk 10 sırayı alan kalemlerin toplamı 260.056 milyar dolara ulaşıyor. Bu da toplam 361,774 milyar dolarlık ithalatın içinde %71,88 oranına işaret ediyor.
| FASILLAR–İTHALAT | 000 $ | |
| 1 | Mineral yakıtlar, mineral yağlar ve türevleri | 69 115 358 |
| 2 | Kazanlar, Makinalar mekanik cihazlar | 40 939 529 |
| 3 | Kıymetli taşlar – metaller | 33 912 165 |
| 4 | Motorlu kara taşıtları, traktörler, bisikletler | 32 259 769 |
| 5 | Elektrikli Makina ve cihazlar | 27 824 279 |
| 6 | Demir Çelik | 24 160 653 |
| 7 | Plastikler ve mamulleri | 16 214 536 |
| 8 | Organik kimyasal ürünler | 9 179 571 |
| 9 | Optik, Fotoğraf, tıbbi alet ve cihazlar | 6 450 773 |
| 10 | Aluminyum ve Aluminyumdan eşya | 6 292 554 |
| TOPLAM | 260.056.633 |
| FASILLAR–İHRACAT | 000 $ | |
| 1 | Motorlu kara taşıtları, traktörler, bisikletler, mo- | 30 837 047 |
| 2 | Kazanlar, makinalar, mekanik cihazlar ve | 25 226 968 |
| 3 | Mineral yakıtlar, yağlar | 16 409 266 |
| 4 | Elektrikli makina ve cihazlar, ses-görüntü | 15 350 853 |
| 5 | Kıymetli ve yarı kıymetli taşlar | 13 649 750 |
| 6 | Plastikler ve mamulleri | 10 590 247 |
| 7 | Örme giyim eşyası | 10 282 106 |
| 8 | Demir veya çelikten eşya | 10 061 300 |
| 9 | Demir ve çelik | 8 864 968 |
| 10 | Örülmemiş giyim eşyası ve aksesuarı | 8 039 679 |
| TOPLAM | 149312182 |
Mineral yakıtlar ve yağlar her yıl olduğu gibi toplam ithalatın %19,10’unu oluşturarak ilk sıradaki yerini koruyor.
İhracatımızda ise ilk 10 sırayı alan fasılların toplam ihracatımız içindeki payının ortalaması %58,38 ile geçen yılın ortalaması seviyesinde. Motorlu kara taşıtları ihracatımız 30,837 milyar dolar ile ilk sırada yer alıyor ve ihracatımızın %12,06’sını oluşturuyor. Demir ve çelik İhracatımız 8,864 milyar dolar ile 9. sırada. Örülmüş ve örülmemiş giyim eşyası ve aksesuarları ihracatımız ise toplam 18,321 milyar dolar. Motorlu taşıtlarda 1,422 milyar dolar aleyhte bir ticaret gözlenirken, demir çelik’te 2023’de 15,269 milyar dolar fazla ithalat yapmış bulunuyoruz. Geçen yıl demir çelik ihracatımız ilk onbir ayda 14,7 milyar dolar iken bu yıl bu rakam 8,8 milyar dolara gerilemiş bulunuyor.
| İTHALAT | 000 $ | |
| 1 | Rusya | 45 602 217 |
| 2 | Çin | 44 980 349 |
| 3 | Almanya | 28 683 349 |
| 4 | Gizli Ülke | 24 551 918 |
| 5 | İsviçre | 19 902 495 |
| 6 | ABD | 15 777 583 |
| 7 | İtalya | 14 993 611 |
| 8 | Fransa | 11 545 474 |
| 9 | BAE | 11 530 506 |
| 10 | İspanya | 9 483 747 |
| 227 051 621 |
| İHRACAT | 000 $ | |
| 1 | Almanya | 21 091 893 |
| 2 | ABD | 14 826 032 |
| 3 | Irak | 12 786 292 |
| 4 | Birleşik Kral. | 12 468 161 |
| 5 | İtalya | 12 381 030 |
| 6 | Rusya | 10 921 085 |
| 7 | Fransa | 10 288 082 |
| 8 | İspanya | 9 776 732 |
| 9 | BAE | 8 593 637 |
| 10 | Hollanda | 7 873 160 |
| 121 006 102 |
Toplam ithalatımızın %62,76’sını ilk 10 ülke ile gerçekleştiriyoruz. Aralık ayı sonu itibarıyla Rusya 45,602 milyar dolar ile ithalatımızda 1. sırayı koruyor ve ithalatımızın %12,61’ini Rusya’dan yapıyoruz. Çin’den ise ithalatımız 44,980 milyar dolar ile toplam ithalatımızın %12,43’ünü oluşturuyor. Buna mukabil Rusya’ya ihracatımız 10,921 milyar dolar. Üçüncü sırada yer alan Almanya’dan ithalat 28,683 milyar dolar ile toplam ithalatın %7,93’ünü oluşturmakta.
İhracat yaptığımız ülkeler arasında Almanya 21,091 milyar dolar ile ilk sıradaki yerini koruyor. Toplam ihracatımızın %8,25’ini Almanya’ya yapıyoruz. Onu 14,826 milyar dolar ile ABD takip ediyor ve toplam ihracatımızın %5,80’ini ABD’ye yapıyoruz. Toplam ihracatımızın %47,31’i olan 121,006 milyar doları ilk 10 ülkeye yapıyoruz. Irak 12,786 milyar dolar ile ihracatımızda 3. sırada yer alıyor ve toplam ihracatımızdaki payı da %5.
Bu yılın dış ticaret açığının geçen yıla göre yaklaşık 3,5 milyar dolar geriledi. Bu güzel bir gelişme ancak açığın hala 100 milyar doların üstünde olması ise tedirginlik yaratmaya devam ediyor.
Not: Rakamlar TÜİK’in verileri esas alınarak değerlendirilmiştir.
