Yorgancılar, “Yapay zekanın masa başı işleri giderek yok etmesiyle, ara elemanlar daha da cazip hale gelecek” dedi
FİLİZ EROL
Uzun yıllardan bu yana sanayicilerin gündeminde olan ara eleman sıkıntısı her geçen gün artmaya devam ediyor. Ege Bölgesi Sanayi Odası Yönetim Kurulu Başkanı Ender Yorgancılar, sanayiciler olarak uzun yıllardır iş dünyasındaki asıl sorunun işsizlik değil mesleksizlik olduğunu dile getirdi. Bu sorunun kendini özellikle ara eleman eksikliğinde gösterdiğini belirten Yorgancılar, “Bu eksikliğin ortaya çıkmasında iki temel faktör ise; meslek liselerinin nicelik ve nitelik açısından yetersiz olması ve gençlerin hala fabrikalarda veya teknik personel olarak çalışmak yerine masa başında veya kamuda çalışmak istemeleri yatıyor. Halbuki ülkemizde de yurtdışında da işverenlerin mavi yaka olarak tabir edilen ara elaman ihtiyaçlarının beyaz yakadan çok daha fazla olduğunu gözlemliyoruz. Yani, meslek liselerinde eğitim almış ve kendini yetiştirmiş ara elemanların yurtiçinde de yurtdışında da iş bulmaları çok daha kolay. Yapay zekanın masa başı işleri giderek yok etmesiyle, ara elemanlar daha da cazip hale gelecek” diye konuştu.
“Gençler meslek liselerine teşvik edilmeli”
Bu döngüyü kırmak için çocukların sadece teorik bilgi değil uygulamaları eğitimlerle meslek edinmelerini sağlayan mesleki ve teknik liselerin adeta kilit işlevde bulunduğunu aktaran Yorgancılar, “Ülkemizin de meslek liselerinde okumaları için çocuklarımızı, gençlerimizi teşvik etmesi gerekiyor. Bu teşviğin çok önemli bir parçası olarak da meslek lisesi öğrencilerinin askerlikten muaf tutulması önerisini gündeme getirdik. Askerlik elbette her gencin vatani görevidir ancak, gençlerimizin en verimli çağlarında ülkemizin büyümesine kalkınmasına katkıda bulunmaları da vatani hizmet sayılmalı” dedi.
“Vergi dilimleri, asgari ücret artışı ölçüsünde revize edilmeli”
Yorgancılar, “15-29 yaş grubundaki ne istihdamda ne de eğitimde olan gençler açısından yüzde 27,9 oranıyla OECD ülkeleri içinde Güney Afrika’dan sonra ikinci sıradayız. Bu yüksek oran ciddi bir soruna teşkil ediyor. Bu sorunun çözümü için sanayi açısından önerilerimiz şu şekilde: “İşkur ve/veya ilgili diğer kurumların desteğiyle işbaşında eğitim uygulamaları genişletilmeli. Türkiye’de kalıcı ve sürekli istihdam sanayi tarafından sağlanıyor. Bu nedenle, istihdam artışı için doğrudan yatırımların artışını tetikleyecek makroekonomik ortamın reel yatırımlar için iyileştirilmesi gerekiyor. İstihdam teşviklerinin daha işlevsel olması için, tüm stajyerlerin sigorta primleri devletçe karşılanmalı, bir işyerinde istihdam süresi arttıkça gelir vergisi oranlarında indirim yapılmalı. Vergi dilimleri, asgari ücret artışı ölçüsünde revize edilmeli” ifadelerini kullandı.
“İşletmelere istihdam bazlı ilave krediler sağlanmalı”
Türkiye’de kadın işgücü istihdamının artması için SGK prim kesintisi ve gelir vergisi oranları daha düşük tutulmalı gerektiğini dile getiren Yorgancılar, “Çalışan kadınların çocukları için devlet destekli kreş ve ana okulu imkânı sağlanmalı. Türkiye’de uygun sektörlerde zamanla esnek istihdam uygulamaları teşvik edilmeli. İşletmelere istihdam bazlı ilave krediler sağlanmalı. Sığınmacılar konusunda gerek istihdam gerekse diğer boyutları içerecek kısa-orta ve uzun vadeli stratejiler geliştirilmeli” diye konuştu.
“Tersine beyin göçünü destekleyecek ekonomik şartlar oluşturulmalı””
Beyin göçünün ülkenin geleceğini tehdit eden en önemli risklerden biri olarak gördüğünü belirten Yorgancılar, “Özellikle nitelikli istihdamın göçü, gelecek kuşakları da etkileyecek ve telafisi mümkün olmayan problemlere yol açacak. Bu bağlamda, Türkiye’nin gelişmesini yavaşlatacak nitelikli işgünün yurtdışına gitmesini engelleyecek, tersine beyin göçünü destekleyecek ekonomik, sosyal ve siyasi şartların oluşturulması gerekiyor” dedi.
Ara eleman sorununun çözümü için önerilerini sıralayan Yorgancılar, “Günün ihtiyaçları ile örtüşmeyen nitelikte üniversite açmak yerine, malzeme ve eğitim açısından nitelikli teknik ve mesleki okulların sayısının artırılmalı. Tüm OSB’lerde ihtiyaçlar doğrultusunda ilgili alanlarda meslek liseleri açılmalı. Mesleki ve teknik liselerde öğrenim gören öğrencilere, üniversite öğrencilerine olduğu gibi burs verilmeli. Meslek lisesi mezunlarının kendi branşında sanayide çalışması durumunda SGK ve Gelir Vergisi oranında yüzde 25 indirim yapılmalı. Meslek lisesi mezunlarının askerlikten muaf tutulmalı. Gençlerin liseden sonra seçtiği iş kolunda 3 yıl çalışırsa sigortalılığının geçerli sayılmalı. Eğitim Şurası benzeri ilgili kesimlerce Eğitim-Üretim Şurası gerçekleştirilerek, ortak akılla önerilerin toplanması gerektiğini düşünüyoruz” diye konuştu.
| İzmir’deki işsizliğin en büyük payı gençlerden oluşuyor |
| Güncel olarak açıklanan verilere göre, İzmir’de işsizliğin 2023’te yüzde 11,4 oranıyla, yüzde 9,4 olan Türkiye ortalamasının üzerinde gerçekleşmeye devam ettiğini vurgulayan Yorgancılar, “Bunun en büyük payını genç işsizler oluşturuyor. Geçmişte yatırım teşviklerinin sınır illerde yarattığı haksızlık ne yazık ki, istihdama da olumsuz yansıdı. Zamanla teşvikli yatırımlarda düzenlemeler yapılsa da, küresel ekonomide yaşanan yavaşlama süreci yeni yatırımların yapılmasını güçleştirmiş ve bu da istihdamı negatif yönde etkiledi” sözlerine yer verdi. |
