Geçen ay, Okşan Kurç kardeşimiz bize bolca yılbaşı kaktüsü fotoğrafları yollamıştı. Biz de, daha önce 2 Mart 20021 tarihinde yılbaşı kaktüsünü (Schlembergia ssp.) ve çiçek açtırma yöntemi ile ilgili yazmıştık. İsterseniz konuyu biraz daha derinleştirelim. Genel olarak, belli dönemlerde karanlığa duyarlı olan kısa gün bitkilerine bir göz atalım.
Çiçekçilik dünyasında yılbaşı kaktüsü, Atatürk çiçeği, ve kasımpatı (krizantem) dönemsel, karanlığa duyarlı bitkilerin ekonomik açıdan belki de en öne çıkanlarıdır. Kolay pazar bulmaları nedeniyle, bu 3 bitki, adam akıllı incelenmiştir. Yılbaşı kaktüsünün, 10-15 dereceler arasinda tomurcuk oluşturabilmesi için 12 saat karanlığa ihtiyaci vardir. Karanlığa olan gereksinimi, 15-21 dereceler arasindaki hava sıcaklıklarında ise 13 saate çıkıyor. Anlaşıldığı gibi, hava sıcaklığı arttıkça, yılbaşı kaktüsünün de çiçek tomurcukları oluşturabilmeleri için gereksinim duydukları karanlık süresi de artıyor. Hava sıcaklığının 21 derecenin üzerine çıktığı zaman ise, günlük karanlık süresinin 15 saat olması gerekiyor. Bunları biz araştırma yaparak bulmadık; “Perfect Plant” adlı, bitki ticareti yapan bir firmanın blogundan aldık.
Hemen belirtelim pirinç, soya, bazı soğan türlerinin de besin açısından önemlerini yitirmemesi icin uzun süreli karanlık dönemlere gereksinimi vardir. Bunlara kadife çiçeğini (Tagetes erecta) de ekleyebilirsiniz. Yalniz her kadife çiçeğinin uzun karanlık dönemlere ihtiyaci olmadığıni hatırlatalım. Atatürk çiçeğinin tomurcuklanması ve kırmızı çanak yapraklarının oluşması için, en az 14 saat karanlık gerekir. En uygunu ise, saat 18 ile sabah 8 arasinda bitkileri karanlıkta bırakmaktır.
İstanbul, Sarıgazi’de bir zamanlar büyük gayretler ile çiçek üretimi yapan rahmetli Gülser Ayata, bitkilerin üzerine teneke kutu geçirerek kızarmalarını sağlardı. Bitkinin karanlıkta kaldığı 14 saatlik süre içinde, en ufak bir aydınlık tomurcuklanmanın durmasına neden olduğunu belirtelim. Kasımpatıların da tomurcuklanabilmek için, günde 12 saatten biraz fazla karanlığa gereksinimleri vardir.
Atatürk çiçekleri karanlık yardımıyla çiçek açan bitkilerin belki en ihtişamlısıdır ama yılbaşı kaktüsünü (Schlubergera bridgesii) ya da Şükran Günü kaktüsünü de (Schlumbergera truncata) unutmayalım.
Son yıllarda, günlerin kısalmasından etkilenerek çiçek açabilen kalanşo bitkisi, kış aylarında çiçekçilerin vitrinlerini bolca süslemeye başladı. Üstüne üstlük çok da aranılan bir bitki haline geldi. Kalanşo (Kalanchoe) son zamanlarda birçok rengi pazarlanan ve İsveçli bir bitki bilimci tarafından 32 taç yapraklı hibridi (Calandiva Kalanchoe) geliştirilen bir bitki. Dolayısı ile bitkiyi elinize aldığınızda, üst bölgesi silme bir çiçek yumağı ile gözünüze çarpıyor.
Kalanchoe bitkisi, Madagaskar Adasından Dünyaya yayılmış. Madagaskar Adası, ortasından adayı ikiye bölen yüksek bir kaya parçasına sahip. Bu kaya parçası ile adanın yarısı bol yağışlı tropikal iklime, diğer yarısı ise daha kurak bir iklime sahip. Söz konusu kayalık nedeniyle aynı adanın üzerinde yaşayan değişik Kalanchoe türlerinin çok değişik su, toprak ve organik madde gereksinimleri de olabiliyor.
Kalanşo bitkisi eskiden daha güç ve sadece tek kat çiçek açarken (Kalanchoe blossfeldiana) yılların akışıyla insanoğlunun elinde ne hale geldi? Onu bırakın, gördüğümüz kadarıyla kimse bu bitkileri 1 seneden fazla bakmıyor bile. Tam bir tüketim malzemesi olmuş durumda. Halbuki bu bitkileri tekrar tekrar açtırabilirsiniz. Bunun için şimdi, solmuş çiçekleri keskin bir aleti ile kesip atın. Daha sonra aydınlık bir yerde, çok az gübreleyin. Katı yanmış gübreniz varsa, bir çimdikten fazla vermeyin. Sonra da bolca sulamaya başlayın. Yalnız sulamalar arasında toprağın kupkuru olmasını bekleyin, öyle tekrar sulama yapın. Oda sıcaklığının 18 derece civarında olması iyi olur. Unutmayalım ki, 7 derecenin altında bu bitkiler hayata tutunamayabilirler. Bizim deneyimimiz, kuru kalması durumunda 4 dereceye kadar dayanıklı olduğu olduğu yönündedir, ama bu derecelerde yavaş yavaş bozulmalar, dallarda kurumalar başlamaktadır.
Sonbahar gelince, daha doğrusu 21 ya da 22 Eylül sonrası, diğer deyişle gece-gündüz eşitliğinden sonra, bitkinizi yavaş yavaş çiçeklenmeye hazırlamanız gerekir. Bunun için 12 saatten biraz fazla karanlık gerekir. Dışarıdan sokak lambası, reklam panosu gibi ışıklar kesinlikle tomurcuklanmayı ve çiçeklenmeyi önleyeceğinden bu süre boyunca kesin karanlık sağlanmalıdır. Bu yöntemle, Kasım ile Aralık aylarında bitkiniz çiçeklenecektir, merak etmeyin. Şimdilik, kışın çiçek açan bitkileri haftaya devam etmek üzere bırakalım.
Bu hafta, çorbaya tuz atanlar Mısır’a gitmişler. Sağ olsun Op. Dr. Ali Rıza Sözenoğlu, bize ne yapıp etmiş, bir Kral Palmiyesi (Roystonea regia) ve bir “Ateş Ağacı” (Delonix regia) fotoğrafı yollamış. Ateş Ağacı, sıradışı güzellikte kırmızı çiçekler açan bir ağaç ama anlaşılan mevsim uygun değil. Bunlara ek olarak internet gazetemizde, Okşan Kurç’un yılbaşı kaktüsü ile bizim bir yapı malzemesi satan mağazada bulduğumuz “Calandiva Kalanchoe” görülebilir.
Keyifli Bahçeler…
