Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) Meyve-Sebze Piyasaları için Alternatif Göstergeler Ekonomi Notu’nu yayımladı. Yayımlanan notta, meyve ve sebze grubuna ilişkin gelişmelerin takibi gerek gıda güvenliği gerekse sepet ağırlık yapısı göz önüne alındığında enflasyon açısından önemli olmasına rağmen konuya ilişkin mevcut veri setleri ve göstergelerin oldukça sınırlı olduğu vurgulandı. Notta ayrıca, taze meyve-sebze arz ve fiyat gelişmelerinin yakından takibine olanak sağlayacak yeni öncü göstergelerin tanıtımı amaçlandı.
Dünya gıda fiyatları pandemiden sonra attı
Ayrıca, dünya gıda fiyatları 2019 sonrası dönemde pandeminin de etkisiyle belirgin artış göstermiştir. Gıda fiyatlarındaki artışlar özellikle toplam harcamalar içerisindeki yüksek payından kaynaklı olarak gelişmekte olan ülkelerde geniş kitleler tarafından hissedilmekte ve beklentilerin bozulmasına yol açtığı belirtildi. Bu nedenle, gıda fiyatı gelişmeleri gerek kamuoyu gerekse politika yapıcıların öncelikli gündem maddeleri arasında yer alırken, temel amacı fiyat istikrarını sağlamak olan merkez bankaları tarafından da yakından takip edildiği ifade edildi.
Gıda gurubu fiyatlandırmaları için çalışmalar yapılıyor
Türkiye özelinde ise, Tüketici Fiyat Endeksi (TÜFE) sepetinde doğrudan yüzde 24,98 ve dolaylı olarak yüzde 7,40 olmak üzere toplamda yüzde 32,38 gıda ve alkolsüz içecekler grubunun önemli bir bileşeni olan işlenmemiş gıda grubu fiyatları için birçok farklı çalışma bulunduğu ifade edildi. Belirtilen çalışmalarda kapsamında; işlenmemiş gıda fiyatı gelişmelerinde arz, talep, maliyet ve dış ticaret başta olmak üzere çeşitli değişkenlerin etkisinin incelendiği çalışmasında üretim ve dış talebin fiyat gelişmelerinde belirleyici olduğu gösterildi.
Sebze-meyvenin pahalılığındaki en önemli etken; yetersiz depoculuk
Notta, taze meyve-sebze fiyatlarındaki yüksek oynaklığa neden olan yapısal unsurları konu alan, kaynakta üretimin ülkenin belirli bölgelerinde yoğunlaşmasının ve depoculuk faaliyetlerinin yetersizliğinin ani fiyat hareketlerine neden olabileceğine işaret edildi. Bu kapsamda yapılan çalışmalarda, gıda fiyatları üzerinde en büyük baskı yaratan unsurların başında üretim miktarı ile üretici fiyatlarının geldiği, taze sebze meyve fiyat artışında önemli bir başka nedenin de nihai tüketicinin ödediği fiyat ile üreticinin eline geçen fiyat marjının yüksekliği olduğu değerlendirildi.
