Çevre Temizlik Vergisi, katı atık toplama bedeli ve katı atık bertaraf bedeli tek kalemde toplanacak
SEDA GÖK
Resmi Gazete’de yayımlanan ‘Atıksu Altyapı ve Evsel Katı Atık Bertaraf Tesisleri Tarifelerinin Belirlenmesinde Uyulacak Usul ve Esaslara İlişkin Yönetmelik’ ile sudaki Kirleten Öder Sistemi, 31 Aralık 2026’da yürürlüğe girecek. Düzenlemenin ayrıntılarına ilişkin bir grup gazeteciye değerlendirmelerde bulunan Atık Yönetimi ve Atıktan Enerji Üreticileri Derneği (TAYED) Başkanı Ali Rıza Öner, 2026’da devreye alınması planlanan düzenleme kapsamında katı atıkların toplanmasını ve bertarafını da içerecek şekilde su faturalarına “Çevre Temizlik Vergisi, katı atık toplama bedeli ve katı atık bertaraf bedelinin tek kalemde toplanarak tahsil edilmesinin planlandığını söyledi. Öner, “Atıksu ve evsel katı atık ile ilgili verilen tüm hizmetler karşılığında tam maliyet esaslı tarifeye göre belirlenen toplam sistem maliyetini karşılamak üzere evsel katı atık ve atıksu hizmetlerinden yararlananlar artık kullanımına göre artacak bedellerle karşı karşıya kalacak. Bakanlık bu düzenlemeyle hem su tasarrufunu artırmayı hedeflerken hem de daha fazla su tüketen, çöp çıkarandan ‘kirleten öder’ ilkesiyle daha fazla bedel alınmasını planlıyor. Buradaki bedelin yüzdelik olması planlandığından su faturası arttıkça alınacak bedelde artacak” diye konuştu.
Sorumluluk belediyeye bırakılmıyor
Belediyelerin bu kapsamda elde ettiği gelirleri atıksu ve evsel katı atık hizmetlerinin dışında başka bir alanda kullanamayacağını anlatan Öner, sistemin işleyişi hakkında ise şu bilgileri verdi: “Mevcut faturalarda su bedeli ile birlikte atıksu bedeline de yer verilirken, onun dışında evsel katı atık yani çöpler için 3 kalemde olmak üzere Çevre Temizlik Vergisi (ÇTV), katı atık toplama bedeli ve katı atık bertaraf bedeli alınması gerekiyor. Ancak bu bedellerin alınması zorunlu olmayıp belediyelerin inisiyatifine bırakılıyor. Bu kalemlerden elde edilen gelirlerin ÇTV ve toplama olmak üzere ikisinin İlçe Belediyelerine gitmesi gerekiyor. Diğer kalemi ise zaten uzun yıllardır büyükşehir ya da merkez belediyeler almayarak bu haklarından feragat ediyordu. Ancak bilindiği üzere kentlerde suyun idaresinden büyükşehirler sorumlu. Böyle olunca da suda yaşanan olası bir artıştan sorumlu tutulan büyükşehir belediyeleri, suda artışa cesaret edemeyerek ilçe belediyelerin hak ettiği miktarları da toplamayarak faturalara yansıtmıyordu. Yani ‘hem zammı ben yapıyor görünüyorum, hem de buradan bir kazancım olmuyor’ diyordu. Öte yandan bu bedelleri mevcutta yansıtan sınırlı sayıda bazı il su idareleri de bulunuyor. Bakanlık ise süreyi uzatarak sorunu belediyenin sorumluluğuna bırakıyor ki zam yapamasınlar, yaparlarsa da bunu kullanamasınlar istiyor. Bu nedenle bu sene başlaması planlanan düzenleme 2026’ya kaldı.”
Bedeller belediye meclislerinde belirlenecek
Atıksu altyapı yönetimlerinin toplam sistem maliyetinin hesaplanmasında esas alacağı temel bileşenlerin toplama, nakil, pompalama, arıtma, deşarj, çamur bertarafı, geri kazanım ve satış kalemlerinden oluşacağını anlatan Öner, bu konuda şunları söyledi: “Evsel atık süreçlerine bakıldığında ise toplama ve taşıma kısmında sorumluluk ilçe belediyesinde; aktarma istasyonu, geri kazanım tesis ve bertaraf sorumluluğu ise büyükşehirde. Mevcutta da su faturalarında yalnızca tüketilen su miktarı faturaya yansıtılmıyor. Bunun içinde başka bedellerde yer alıyor. Ancak büyükşehir konunun oy kazanımı filan gibi siyasi tarafı da bulunduğu ve kendisi gelir sağlayamadığı için bugüne kadar bu oranları düşük tutuyordu. Şimdi belediyeler bu bedelleri almaya başlayarak buralara ayırdığı bütçeyi kendi kasasından değil de, vatandaştan tahsil ettiği kısımdan yapacak. Buradan elde edilen gelirler sadece bu iş için kullanılacak.”
