Yayılmacı önerileriyle, Grönland, Panama Kanalı ve Kanada ile tartışma yaratan Trump dünyadan tepki gördü. Konuyu değiştirdi. Çin’e vergi koyacağız, diğer devletlere de ithalata vergi getireceğiz dedi. Çin’e yüzde 34 olmak üzere herkese vergi koydu. Türkiye yüzde 10’da kaldı. Biz ABD’den mal ithal edenden yüzde 10 vergi alıyoruz, ABD de Türkiye’den gelen mallara yüzde 10 ithalat vergisi koyuyor.
Dünyada “serbest ticaret” sürüp giderken, ABD şimdi başka ülkelerden alınan mallarla ilgili bir liste yayınladı. Trump, gümrük tarifeleri dış ticaret açığı ortadan kalkana kadar kalacak dedi.
Bu ne demek, ABD dış ticaret açığını ithal mallardan aldığı vergilerle daraltacak. Madalyonun öbür tarafından bakarsak, bu kez de mal satan ülke “fiyat ayarlamasına” giderse, kendisi dış ticaret açığı verecek veya açığını yükseltecek. Bu durumda da, örneğin AB ülkeleri ABD’den ithal edilen mallara ek gümrük vergisi koydu. İki taraf da birbirine ek gümrük vergisi koydu. Bunun yansıması nasıl olur? İki devlet de mallardan alınan vergiyi bir gecede artırmış oldu. Malı alıp satanlar şimdi ne yapacak?
Tüketim malı olarak alınıp satılan malın fiyatı artınca mal daha az satılacak. Ara mal alınıyor ise, üretilen mal şimdi piyasada daha pahalı satılacak. Bu da enflasyona yol açacak. Piyasada karşılık bulamayan mallar ise firmanın geleceğini sıkıntıya da sokabilir, bu da iflasa bile yol açabilir.
Bu konuda JPMorgan açıklama yaptı: Trump’ın tarifeleri fiyatları yükseltebilir. Bu tarifeler ABD ekonomisini resesyona sürükleyebilir, dedi.
Amerika’da ekonomistler gümrük tarifelerindeki yükselmenin olası yansımasının farkındalar. Beyaz Saray Danışmanı Hassett “Trump Çin dışında gümrük vergilerine 90 günlük bir ara vermeyi düşünüyor” dedi. Beyaz Saray bu haberi yalanladı. Ancak haber yalanlanana dek S&P500 hisseleri toparlanmaya başlamıştı, yalanlama gelince tekrar düştü. Özetle Trump ekonomiye el attıktan sonra borsalar yeşilden kırmızıya döndü. ABD’deki borsaların kırmızı durumu, Avrupa Birliğinde de borsaları kırmızıya çevirdi.
Yandaş medya bu durum bize yarar diye piyasaya gaz veriyor ama durum öyle değil. Üç hafta içinde Türkiye’de yaklaşık 4 milyar dolarlık hisse satışı oldu. Bu büyük bir kayıp. Kuşkusuz bunda 19 Mart’ta Ekrem İmamoğlu’nun tutuklanması ve sonrasında gelişen siyasal olayların da etkisi var.
Türkiye’de ekonomik yapı yoksula yardımcı olmuyor. Her ne kadar Hazine ve maliye Bakanı Mehmet Şimşek dünyadaki ve Türkiye’deki olayları olumlu yorumlasa bile durum iç açıcı değil. Trump’ın getirdiği ek vergilere gönderme yapan Mehmet Şimşek diyor ki: Türkiye’nin dış ticaretinin yüzde 80’i dost ülkelere yapılıyor. İhracatımızın yüzde 62’si hala kural bazlı ülkelere yapılıyor.” Böylece Mehmet Şimşek ihracatta bir sorun yok derken, “yandaş medya” ihracat rekoru kırıyoruz diye haber yapıyor.
Ancak Mehmet Şimşek bir şey daha söyledi. “Bizde belirleyici olan güçlü iç talep, ihracat değil.” İhracat ve ithalat enflasyona etki etmez mi acaba? Etmiyorsa, neden yüzlerce tekstil fabrikası Türkiye’den söküldü, Mısır’a gitti. Mehmet Şimşek iç talebi kısmak için vergi üzerine vergi getirdi. Demek ki kafasının içinde ihracat değil içeriden vergi almak varmış.
Yabancı yatırımcı 28 Mart haftasında 3,04 milyar dolarlık rekor satış yaptı. Önceki ve sonrasındaki haftalarla birlikte ülkemizi terk eden yabancı yatırımcı 4 milyar doları götürdü. 19 Mart sonrasında da net rezerv miktarımızda 27 milyar dolarlık azalma oldu.
Üretim yoksa sıkıntı var. Seçim olsa ne olur? Üretim yoksa yoksulluk sürer.
Kendini ekonomist ilan eden Trump inşaat rantından başka bir şeyden anlar mı? Bizdeki yıkıntıyı bilmiyor mu acaba?
