Cumhurbaşkanı Yardımcısı Cevdet Yılmaz, 6 Küresel Davranışsal Bağımlılıklar Kongresi’ne katıldı. Burada konuşma yapan Cevdet Yılmaz, Türkiye’nin bağımlılıkla mücadelede yaptığı faaliyetleri anlattı. Dünya Sağlık Örgütü’nün (WHO) bağımlılıkla ilgili, dünya genelinde kadınların yaklaşık yüzde 5,5’inin ve erkeklerin yüzde 11,9’unun kumar nedeni ile zarar gördüğü verisini paylaştı. İkinci ve üçüncü basamak sağlık hizmetlerinde çocuk, ergen ve yetişkin psikiyatrisine yönelik özelleşmiş klinikler kurulduğunu ifade eden Yılmaz, 19 hastanede bu alanda özel poliklinik açıldığını belirtti.
Cevdet Yılmaz yaptığı konuşmada, bağımlılık olgusunun, yalnızca uyuşturucu, sigara gibi maddelere indirgenemeyecek kadar çok boyutlu bir yapıya büründüğünü belirtti. Davranışsal bağımlılıkların, fark edilmesinin zor ama etkisinin güçlü olduğunu söyleyen Yılmaz, kumar, bilgisayar oyunları ve sosyal medyanın kontrolsüz kullanımı gibi alışkanlıkların özellikle gençleri etkisi altına aldığını kaydetti.
Çocuklar için bu riskin özellikle daha büyük olduğunu ifade eden Yılmaz; nomofobi (telefonsuz kalma korkusu), FoMO (gelişmeleri kaçırma korkusu) ve netlessfobi (internetsiz kalma kaygısı) gibi yeni nesil kaygı bozukluklarının ortaya çıktığını vurguladı. Yılmaz, bu bağımlılıkların sadece ruh sağlığını değil; aile ilişkilerini, üretkenliği, eğitim ve sosyal hayatı doğrudan etkilediğinin altını çizdi.
Kadınların yaklaşık yüzde 5,5’i kumardan zarar gördü
Dünya Sağlık Örgütü’nün (WHO), dünya genelinde kadınların yaklaşık yüzde 5,5’inin ve erkeklerin yüzde 11,9’unun kumar nedeni ile zarar gördüğünü ortaya koyduğunu dile getiren Yılmaz, “Oyun oynama bozukluğu, kişisel ve sosyal işlevselliği olumsuz etkileyen bir durum olarak Uluslararası Hastalık Sınıflandırması’na eklendi” dedi.
2022 yılında, Avrupa Parlamentosu’nun dijital bağımlılıklar için önlemler alınmasını talep eden bir karar kabul ettiğini söyleyen Yılmaz, şöyle konuştu: “Karar, video oyun bağımlılığının bazı oyuncular için bir sorun olduğunu vurguladı ve Dünya Sağlık Örgütü’nün oyun bozukluğu tanımını kabul etti. Asya ülkeleri, özellikle Çin, Güney Kore, Japonya ve Vietnam, gençleri çevrimiçi oyun bağımlılığından korumak amacıyla oyun sürelerine sınırlama getiren, yaş doğrulaması ve ebeveyn onayı gibi düzenlemeler içeren sıkı yasal önlemler uygulamakta.”
“Fidan dikim kampanyası, güçlü bir simge”
Yılmaz, 2021 yılında Sağlık ve Tarım Bakanlıklarının iş birliğiyle düzenlenen ‘Tableti bırak, doğaya can kat’ fidan dikim kampanyasının, dijital bağımlılıklarla mücadelede doğayla bağ kurmanın önemine vurgu yapan güçlü bir simge olduğunu belirtti. Yılmaz, 2022 yılında ise, Gençlik Haftası kapsamında 99 üniversitenin 229 fakültesinde gerçekleştirilen ‘Ne Kadar Sanal, Ne Kadar Gerçek?’ başlıklı söyleşilerde, 17 bine yakın üniversite öğrencisine doğrudan ulaşılarak sosyal medya kullanımı üzerine açık ve bilinçli bir tartışma ortamı sağlandığını aktardı.
İkinci ve üçüncü basamak sağlık hizmetlerinde çocuk, ergen ve yetişkin psikiyatrisine yönelik özelleşmiş klinikler kurulduğunu söyleyen Yılmaz, şunları söyledi: “Bugüne kadar 19 hastanede bu alanda özel poliklinikler açıldı. 2024 yılı Bağımlılıkla Mücadele Yüksek Kurulu kararları doğrultusunda, Spor Toto Teşkilatı ile yapılan görüşmelerde, kumar ve oyun davranışlarının denetimi, 18 yaş sınırının uygulanması ve sorumlu oyun politikaları yeniden gözden geçirildi. Önümüzdeki dönem için net bir yol haritası belirlendi.”
Dijital Mecralar Komisyonu çalışmalarını sürdürüyor
Yılmaz, dünya ülkelerine benzer şekilde Türkiye’de de, internet kullanımının çocuklara zarar vermesinin önlenmesi ve internet yoluyla işlenen suçlarla mücadele edilmesi amacıyla Türkiye Büyük Millet Meclisi (TBMM) Dijital Mecralar Komisyonu çalışmalarını sürdürmekte olduğunu kaydetti.
2019’da Bağımlılıkla Mücadele Yüksek Kurulu çalışmaları kapsamında ‘2019–2023 Davranışsal Bağımlılıklar ile Mücadele Ulusal Strateji Belgesi ve Eylem Planı’nın uygulamaya konduğunun bilgisini paylaşan Yılmaz, “Bu belgeyle birlikte, sadece madde bağımlılığı değil; oyun, sosyal medya, dijital alışkanlıklar gibi davranışsal bağımlılıklar da devlet politikalarının merkezine alınmış oldu. 2024–2028 dönemini kapsayan Davranışsal Bağımlılıklar ile Mücadele Ulusal Strateji Belgesi ve Eylem Planı da, geçen yıl güncellendi” ifadelerini kullandı.
Planın, bakanlıkların işbirliğiyle devam ettiğini aktaran Yılmaz, “Bu belge, ülkemizin davranışsal bağımlılıklarla mücadelede bilimsel temelli, güncel ve sahaya dayalı bir yönetişim anlayışı benimsediğini açıkça ortaya koymakta” dedi.
Bağımlılıkla mücadelede yapılan faaliyetler
Millî Eğitim Bakanlığı’nın Türkiye Bağımlılıkla Mücadele Programı kapsamında, teknoloji ve internetin bilinçli, güvenli ve dengeli kullanımını teşvik eden eğitim faaliyetleri yürüttüğüne değinen Yılmaz, şöyle konuştu: “İletişim Başkanlığı, dijital mecralardaki risklere karşı kamuoyunu bilinçlendirmek amacıyla önemli çalışmalar yürütmekte. Radyo ve Televizyon Üst Kurulu (RTÜK), çocukları ve gençleri dijital mecralardaki zararlı içeriklerin oluşturduğu davranışsal bağımlılık riskinden korumak amacıyla denetim faaliyetlerini artırdı.”
Yerelde de çalışmalarda bulunduklarını ifade eden Yılmaz, “İllerde Valiliklerin başkanlığında, İl Sağlık Müdürlükleri koordinasyonunda çalışan Bağımlılıkla Mücadele İl Koordinasyon Kurulları, şehirlerin kendine özgü risk faktörleri ve sorunlarına özgün çözümler üretmekte, Yerel Eylem Planları ile mücadeleyi sahaya indirmekte. Sağlıklı Hayat Merkezleri bünyesinde görev yapan psikolog, sosyal çalışmacı ve çocuk gelişimciler; teknoloji ve internetin güvenli kullanımı konusunda bireysel danışmanlık hizmetleri sunmakta” diye konuştu.
