Sonbahar en sonunda geldi. Ayın 23’ünden başayarak bahçeyle ilgili kurgularımızı, tasarılarımızı buna göre ayarlayalım. Önümüzdeki Ekim ayında 1 ile 11 Ekim tarihleri arasında, çıkan Ay dönemi; 12 ile 25 Ekim tarihleri arasında inen Ay dönemi; 26 ile 31 Ekim arasında ise tekrar çıkan Ay dönemidir. Buna karşılık, bu ay 4 gün Ay takvimi takipçileri bahçe işlerinden uzak duruyor. 5 Ekim 2025 Ay düğümü; 8’i Ayın Dünyaya en yakın olduğu gün; 18’i tekrar Ay düğümü; sonunda da 24 Ekim tarihi Ayın yerküreye en uzak olduğu gündür.
Artık biliyorsunuz Ay takvimine göre bitkilerden çelik almak için en uygun günler, inen Ay dönemidir. Buna göre 12 ile 25 Ekim tarihleri arası, söz konusu işlem için biçilmiş kaftan olsa da, özellikle de 18’i (Ay düğümü) ve 24’ü (Ay’ın en uzak olduğu gün) çelik almamaya özen göstermek gerekecektir.
Birkaç yıl önce begonvil ya da bugenvil ne derseniz deyin, çelikten yetiştirmeyi düşünüyorduk. Birkaç kuruluşun kullandığı yöntemlere bakmıştık. O zaman New York Botanik Bahçesinin çelikleri ilkbaharda aldığını görünce aslında hayli de şaşırmıştık.
Hatırlarsanız ne zaman alırsanız alın, birkaç tane çelik alma püf noktası vardı. Bunlardan birincisi kestiğiniz dal parçası 20 cm.’den uzun olmamalıydı. Toprak çok geçirgen, yarı yarıya perlit-toprak ya da kum-toprak belki leonardit-toprak karışımı olmalıydı. Toprak devamlı hafif nemli kalmalı. Sonunda da çelikler güneşin alnında ya da çok rüzgarlı yerlerde kalmamalıydı. Şimdi bakalın begonviller bu yöntemlere ne kadar uyuyor.
Öncelikle şunu belirtelim begonviller çelik aldıktan sonra, suyun içinde de köklenebiliyorlar. Hatta suda köklenmenin çok daha kolay olduğunu idda edenler bile var. Ayrıca dibine Aloe vera özsuyu sürmenin köklenmeyi arttırdığını iddia edenler de var, ya da çiğ patates ya da muz içine saplayarak daha sağlıklı bitkiler elde edildiğini söyleyenler de. Aslında biliyorsunuz en rahat çelik, Ağustos başı ile Ekim ayı başı arasında alınıyor.
Begonvil’de ise çelik almak için en uygun zaman Haziran ayıdır. “Mon Jardin ma Maison” yazarlarından ayrıca Fransız televizyonunda televizyon programı da yapan Fransız Stephan Mari sonbaharda çelik almanın uygun olduğunu söylese de, İngiliz RHS ilkbaharda almanın şart olduğunu iddia ediyor.
7 ya da 8 iyi bilinen yabancı bloga bir göz attık; genel kanı suda köklenmenin daha uzun olduğu yönünde olup, toprağa koyduğumuz çeliklerin boyunun 8 ile 20 cm. arasında alınması gerektiğidir. Çeliklerde 3 ile 6 boğum olması esas olarak görünüyor. Bazı yazarlar, çeliklerin alt uçlarına ufak bir çentik açmanın ya da mahmuzlu ya da topuklu çelik almanın alt kısımda yüzeyi arttıracağından köklenme olasılığını da arttıracağı görüşündeler.
Mahmuzlu ya da topuklu çelik dediğimizde, daha önce yazdığımız gibi dalı çıktığı anadaldan da bir parça keserek ayırma yöntemidir. “Çelik Çeşitleri” yazılarımızda, konuyla ilgili yazdığımızdan tekrar aynı konuya değinmek istemiyoruz.
Kabul gören şekli ile köklenme 6-8 haftada oluyor. 6 ay sonra çelikler saksıya alındığında saksının 1/4’ü sadece perlitle dolduruluyor, üstüne bol geçirgen toprak konuyor. İşin sırlarından bir tanesi de çelikleri 21 ile 32 arasında sıcaklığın fazla inip çıkmadığı, bol ışıklı bir yerde saklamaktır. Bunları yaptık ise ne ala; bir de çeliklerin en üst kısımda filizleri bırakan ve bırakmayanlar var.
Bizim tavsiyemiz filizleri yerli yerinde bırakmak ve tüm bu işlemleri ilkbaharda yapma doğrultusundadır. Yoksa en azından 2 yaprak bırakmak ve onun altındakileri, ayrıca tüm çiçek tomurcuklarını da keserek atmaktır. Bütün anlatılan ayrıntılara rağmen çeliklerin başarı yüzdelerinin az olacağını bilmemiz gerekecektir. Asıl önemlisi de konuyla ilgili hiç bir deneyimimiz yoktur. Ama önümüzdeki Haziran ayında kolları sıvayacağız.
Rahmetli Fecri Ebcioğlu’nun şarkısında söylediği gibi” Bu haftalık da bitti vaktimiz, eğlendik ise ne mutlu şayet hepimiz” diyoruz ve fotoğraflara geçiyoruz. Ne yazık ki İzmir’in insanın gönlüne işleyen renkli begonvilleri İstanbul’da bulunmuyor. Her ne kadar -5 dereceye kadar dayandığı söylense de, begonvillerin İstanbul’un ani sıcaklık düşüşlerine ancak mor pastel renkli olanları dayanabiliyor.
Bu hafta internet gazetemizde Saadet Saral, Okşan Kurç, Semra Aydıncı ve bizim begonvil fotoğraflarımızı sizinle paylaşıyoruz. Bunlardan sadece Saadet Saral ve Semra Aydıncı’nın fotoğrafları kağıda basılı Ticaret Gazetesinde okuyucuya ulaşacaktır.
Son olarak begonvil isminin ünlü kaşif, asker Fransız Louis Antoine de Bougainville’den geldiğini bilmekte fayda olacağını düşünüyoruz. Okyanusya’da bulunan Bugenvil adaları da, bugenvil bitkisi de kendisine atfen adlandırılmıştır. Son olarak bugenvil ya da begonvil bitkisinin renkli yapraklarının, aslında ufacık çiçeklerinin çanak yaprakları olduğunu söyleyelim.
Keyifli Bahçeler…
