Tuik tarafından açıklanan Eylül 2025 rakamlarına göre TÜFE %3,23 oranında, ÜFE ise %2,52 oranında arttı. Bu sonuçlar çerçevesinde yıllık bazda TÜFE geçen yılki %49,38 seviyesinden %33,29’a, ÜFE ise aynı dönemde %33,09’dan %26,59’a geriledi. Dikkat çeken gelişme ise Ağustos ayına göre TÜFE’nin aylık %2,04’den %3,23’e; ÜFE’nin de %2,48’den %2,52’ye yükselmiş olması. Yıllık bazda Ağustos ayına göre gerejk TÜFE’de, gerekse de ÜFE’de artış gözlendi. 2023 yılından itibaren Eylül aylarında TÜFE sırasıyla %4,75 ve %2,97artmış idi. ÜFE ise aynı aylar için %3,40 ve %1,37 artış göstermişti.
Açıklanan rakamlara göre TÜFE yıllık bazda Eylül’de ilk kez Ocak ayından beri %3’ün üzerinde gerçekleşti. Oniki aylık ortalamalara göre ise değişim oranı %38,36 oldu. On iki aylık ortalamalara göre Aralık sonunda TÜFE %58,51 idi. Bu rakam önemli zira genelde kira artışları için tavan bu orana göre belirleniyor. Dolayısıyla Eylül sonu için tavan %38,36 olarak belirlenmiş oldu. Yılbaşından beri gerçekleşen fiyat artışı ise %25,43 oldu.
ÜFE’de geçtiğimiz ay bir yıl önceki rakama göre meydana gelen artıştan sonra Eylülde de bir yıl önceye göre %1,37’den %2,52’ye yükselme dikkat çekici. ÜFE bir önceki yılın aynı ayına göre değişimde Ocak’da %27,20 iken Şubat 2025’de %25,2’e, Mart 2025’de de %23,50’ye Nisan’da da %22,50’ye geriledikten sonra Mayıs ayında %23,13’e ve Haziranda da %24,45’e yükseldi ve Temmuzda ise %24,19’a geriledi. Ağustos sonu ise %25,16’’ya çıktı. Eylülde de çıkış devam etti ve %26,69’a yükseldi. Oniki aylık ortalamalara göre ise TÜFE’de olduğu gibi ÜFE’de de gerileme oldu ve oniki aylık ortalamalara göre değişim oranı Ocak’da %39,50 iken, Eylül ayında %25,83’e geriledi. İlk altı aydaki artış ise %23,66,
Alttaki tablolarda 2023 yılından itibaren aylık artışlar ve onun yanında da bir önceki yılın aynı ayına göre değişim oranları yer alıyor. Veriler ve değerlendirmenin TUİK rakamlarında göre yapıldığını da hatırlatmak isterim.
TÜKETİCİ ENFLASYONU TABLOSU
| Aylar | 2023 Aylık Artış | 2023 Bir önceki yıla göre artış | 2024 Aylık Artış | 2024 Bir önceki yıla göre artış | 2025 Aylık Artış | 2025 Bir önceki yıla göre artış |
|---|---|---|---|---|---|---|
| Ocak | 6,65 | 57,68 | 6,70 | 64,86 | 5,03 | 42,12 |
| Şubat | 3,15 | 55,18 | 4,53 | 67,07 | 2,27 | 39,05 |
| Mart | 2,29 | 50,51 | 3,16 | 68,50 | 2,46 | 38,10 |
| Nisan | 2,39 | 43,68 | 3,18 | 69,80 | 3,00 | 37,86 |
| Mayıs | 0,04 | 39,59 | 3,37 | 75,45 | 1,53 | 35,41 |
| Haziran | 3,92 | 38,21 | 1,64 | 71,60 | 1,37 | 35,05 |
| Temmuz | 9,49 | 47,83 | 3,23 | 61,78 | 2,06 | 33,52 |
| Ağustos | 9,09 | 58,94 | 2,47 | 51,97 | 2,04 | 32,95 |
| Eylül | 4,75 | 61,53 | 2,97 | 49,38 | 3,23 | 33,29 |
| Ekim | 3,43 | 61,36 | 2,88 | 48,58 | ||
| Kasım | 3,28 | 61,98 | 2,24 | 47,09 | ||
| Aralık | 2,93 | 64,77 | 1,03 | 44,38 |
Yüzde 33,29 Ağustos’taki %32,95’in üzerine çıkıldığını gösteriyor. Eylül ayı sonuçlarına göre dokuz aylık enflasyon %25,43’e ulaştı. TCMB’nin son yaptığı yıl sonu tahmini %24 seviyesinde. Dolayısıyla bu hedefi yakalamak artık mümkün değil. Şimdiden %24 hedefi aşımış durumda. Önümüzdeki 3 ay fiyatların toplam %3,64 artması durumunda yıllık enflasyon %30 seviyesine inmiş olabilecek. Bu da aylık artışın ortalama %1,19 olması durumunda meydana gelecek. Kanımca, mevcut politik bellirsizliklerin yaşandığı bir ortamda yakalanması nerede ise imkansız gibi gözüküyor. Öte yandan, geçen yıl son 3 aylık enflasyon %6 artmıştı. Bunun ortalaması ise aylık %1,96 idi. Geçen yılın son dört ay ortalaması %2,05 olarak gerçekleşmişti.
ÜRETİCİ ENFLASYONU TABLOSU
| Aylar | 2023 Aylık Artış | 2023 Bir önceki yıla göre artış | 2024 Aylık Artış | 2024 Bir önceki yıla göre artış | 2025 Aylık Artış | 2025 Bir önceki yıla göre artış |
|---|---|---|---|---|---|---|
| Ocak | 4,15 | 86,46 | 4,14 | 44,20 | 3,06 | 27,20 |
| Şubat | 1,56 | 76,61 | 3,74 | 47,29 | 2,12 | 25,21 |
| Mart | 0,44 | 62,45 | 3,29 | 51,47 | 1,88 | 23,50 |
| Nisan | 0,81 | 52,11 | 3,60 | 55,66 | 2,76 | 22,50 |
| Mayıs | 0,65 | 40,76 | 1,96 | 57,68 | 2,48 | 23,13 |
| Haziran | 6,50 | 40,42 | 1,38 | 50,09 | 2,46 | 24,45 |
| Temmuz | 8,23 | 44,50 | 1,94 | 41,37 | 1,73 | 24,19 |
| Ağustos | 5,89 | 49,41 | 1,68 | 35,75 | 2,48 | 25,16 |
| Eylül | 3,40 | 47,44 | 1,37 | 33,09 | 2,52 | 26,59 |
| Ekim | 1,94 | 39,39 | 1,29 | 32,24 | ||
| Kasım | 2,81 | 42,25 | 0,66 | 29,47 | ||
| Aralık | 1,14 | 44,22 | 0,40 | 28,52 |
Aynı şekilde ÜFE’de de gelişmelere bakarsak 2022’nin Ekim ayında yıllık bazda eriştiği %157,69 rakamından Eylül 2025’de %26,59’a gerilemiş olması iyi bir gelişme. 2024 yılının son 3 ayının aylık ÜFE artış ortalaması %0,783 idi. Bu ortalama yakalanırsa ÜFE geçen seneki %28,52 rakamının altına düşerek %26,58’e gerilemiş olur..
Her ay yaptığım bu değerlendirmede enflasyon ile mücadele ile ilgili yazımı bu sefer de aynı paragraf ile bitiriyorum: Bütçe harcamalarının da enflasyon konusunda etkili olduğunu unutmamak lazım. Bütçe ile ilgili olarak ise genelde izlenen politika gelirleri arttırma yönünde gelişiyor ve tasarruf konusunda ise dişe dokunur bir gelişme gözükmüyor. Bütçede görülen faiz ödemeleri ise hem açığı arttırma, hem de faizin devlet dışı birey ya da kurumlara gittiği için de piyasada harcanabilir paranın artmasına neden olmakta, bu da enflasyonla mücadeleyi zorlaştırmakta.
