Geçtiğimiz hafta, merakla beklenen ve her ayın üçünde rutin olarak açıklanan enflasyon verileri belirlendi. En önemli nokta, özellikle de tüketici fiyatlarındaki geçen yıl Ocak Ayında %11,10 olan artışın ne olacağı idi. Genel olarak yıl başlarında bir çok ürüne vergi, harç ve benzeri artışların uygulanmasının yanı sıra, asgari ücrete de yapılan %54,5 oranındaki zammın fiyatlara ne gibi etkisi olacaği merak konusu idi.
Hükümetin bir çok üründe fiyat artışını durdurması ya da ertelemesi sonucu 2023 Ocak ayı tüketici enflasyonu %6,65 olarak belirlendi ve yıllık enflasyon rakamı da beklenenden daha az gerileyerek %57,68’e indi.
Enflasyonun yıl başlarından itibaren artışı (TÜFE)
| 2021 | 2022 | 2023 | |
|---|---|---|---|
| Ocak | 1,68 | 11,10 | 6,65 |
| Şubat | 2,60 | 16,45 | – |
| Mart | 3,71 | 22,81 | – |
| Nisan | 5,45 | 31,71 | – |
| Mayıs | 6,39 | 35,64 | – |
| Haziran | 8,45 | 42,35 | – |
| Temmuz | 10,41 | 45,72 | – |
| Ağustos | 11,65 | 47,85 | – |
| Eylül | 13,04 | 52,40 | – |
| Ekim | 15,75 | 57,80 | – |
| Kasım | 19,82 | 62,35 | – |
| Aralık | 36,08 | 64,27 |
Bir diğer ikinci konu da 12 aylık ortalamalara göre TÜFE rakamının ne olacağı idi. Bu rakamı da önemli kılan, hükümetin geçen yıl almış olduğu kira artışları ile ilgili kararda, konutlarda %25’lik artış sınırını getirirken, iş yerlerinde herhangi bir sınır konulmamış ve 12 aylık ortalama TÜFE kadar artış yapılması uygun görülmesi idi.
Bu rakam da %72,45 olarak oluştu. İlginç olanın da TÜFE’nin yıllık değişiminde gerileme olmuş olmasına rağmen 12 aylık ortalama rakamı Aralık ayında %70,36 iken Ocak 2023’de %72,45’e yükselmiş olması idi.
Alttaki grafikte 2021 Ekim ayından itibaren TÜFE’de yıllık enflasyon ve 12 Aylık ortalamalara göre enflasyonun eğrilerinin nasıl ayrıştığı görülüyor.
2022 yılının yüksek TÜFE enflasyonu rakamlarını etkilemiş olması nedeniyle bu sonuç ortaya çıkmış bulunuyor. Diğer bir ifade ile belli bir süre ortalama rakamını yıllık enflasyona yakın bir aralıkta göremeyeceğiz.
Ocak 2023 ÜFE rakamı da %4,15 olmasına rağmen son 20 yılın geçen yılki %10,45 oranından sonraki en yüksek rakamı. 2003 yılı Ocak ayında %5,6 aylık artış ile ÜFE’de 2023 Ocak ayından sonra en yüksek rakam oluşmuştu. Üfe’de 12 aylık ortalamalarda ise Aralık’ta %128,47 olan oran Ocak 2023’te %125,53’e gerilemiş bulunuyor.
Enflasyonun yıl başlarından itibaren artışı (ÜFE)
| 2021 | 2022 | 2023 | |
|---|---|---|---|
| Ocak | 2,66 | 10,45 | 4,15 |
| Ocak | 2,66 | 10,45 | 4,15 |
| Şubat | 3,92 | 18,43 | – |
| Mart | 8,21 | 29,31 | – |
| Nisan | 12,91 | 39,23 | – |
| Mayıs | 17,34 | 51,43 | – |
| Haziran | 22,04 | 61,68 | – |
| Temmuz | 25,05 | 70,04 | – |
| Ağustos | 28,51 | 74,13 | – |
| Eylül | 30,50 | 82,45 | – |
| Ekim | 37,34 | 96,74 | – |
| Kasım | 51,06 | 98,20 | – |
| Aralık | 79,89 | 97,72 | – |
Geçtiğimiz Kasım ayında Ekim sonu itibarıyla yapmış olduğum tahminde Ocak ayı rakamının %8 çıkabileceğini varsaymıştım. Sonuçta %6,65 gelen orana rağmen yıl sonu hedefi olan %24’ü yakalamak pek de kolay olmayacak. Özellikle seçim yılı olduğu düşünülürse.
Yıllık %24‘ü yakalamak için Ocak’taki %6,65’den sonra yıl sonuna kadar %16,27 oranında bir enflasyon oluşması gerekir ki bu da aylık olarak ortalama %1,38 oranına tekabül etmektedir. Yakalanmasının pek de kolay olmadığını herhalde kabul edersiniz.
Önümüzde seçim nedeniyle harcamaların artma ihtimalinin yüksek olduğu bir döneme giriyoruz. Gelişmeleri hep beraber izleyeceğiz.
