İSO 500’de üretimden satışların 2022 yılında yüzde 119 artarak 2 trilyon 48 milyar TL’den 4 trilyon 485 milyar TL’ye çıktığını belirtildi
İstanbul Sanayi Odası (İSO)’nun hazırladığı Türkiye’nin 500 Büyük Sanayi Kuruluşu 2022 Araştırması’nın sonuçları açıklandı. İlk 500 Sanayi Kuruluşu Listesi’nde, Ege Bölgesi’nden 41 firma yer aldı. 2022 yılında üretimden satışlara göre en büyük kuruluşların belirlendiği İSO 500’ün ilk sırasında, 418,4 milyar TL’lik satışlarıyla uzun yıllardır liderliğini koruyan Tüpraş yer alırken, ikinci sırada 189,2 milyar TL ile Star Rafineri, üçüncü sırada ise 140,1 milyar TL’lik üretimden satışlarıyla Ford Otomotiv bulundu. Sıralamanın ilk 10’unda yer alan şirketlerde 2021 yılına göre bir değişiklik olmadı. İSO 500’de üretimden satışların 2022 yılında yüzde 119 artarak 2 trilyon 48 milyar TL’den 4 trilyon 485 milyar TL’ye çıktığı kaydedildi.
Ege Bölgesi’nden ilk 10 firma arasında ise Star Rafineri İSO 500’de 2’inci sırada listeye girdi. PETKİM Petrokimya Holding 25’inci olarak listede yer alırken, İzmir Demir Çelik 42’nci, Abalıoğlu Yağ 66’ncı, Rav ago Petrokimya Üretim 84’ncü, Kocaer Çelik 92’nci, Mondi Turkey Oluklu Mukavva Kağıt ve Ambalaj Sanayi 101’inci, JTI Tütün Ürünleri Sanayi 122’nci, BMC Otomotiv 131’inci ve Özkan Demir Çelik Sanayi 134’üncü olarak listeye girdi.
“Üretici ile tüketici enflasyonu arasındaki makas oldukça geniş”
2022 yılının verileri yıl sonu tüketici enflasyonu arındırıldığında üretimden satışların reel olarak 2021 yılına göre yüzde 33,3 ile oldukça yüksek bir artışın sergilendiğini aktaran İSO Yönetim Kurulu Başkanı Erdal Bahçıvan, “Reel değişimleri hesaplarken son yıllarda hep yaptığımız gibi bu yıl da, yıl sonu TÜFE enflasyonunu kullandık. Fakat 2022 sonunda TÜFE enflasyonu yüzde 64,27 iken ÜFE enflasyonu yüzde 97,72’ye ulaşmıştı. Bu noktada sanayicinin ekonomik gerçeklerini yansıtan asıl enflasyonun ÜFE olduğunu hatırlatarak, ÜFE’nin çok daha hızlı arttığını ve üretici ile tüketici enflasyonu arasındaki makasın oldukça geniş olduğunu vurgulamak istiyorum. Nitekim yıl sonu ÜFE enflasyonu kullanıldığında, üretimden satışlardaki reel artış yüzde 10,8’e iniyor” dedi.
“Borç döngüsü, reel sektörü en çok zorlayan konulardan biri”
İSO 500’de mali borçların yüzde 64 artışla 796 milyar TL’den 1,3 trilyon TL’ye çıktığını duyuran Bahçıvan, “Diğer borçların da yüzde 70’e yakın artışla 711 milyar TL’den 1,2 trilyon TL’ye yükseldiği anlaşılıyor. 2021’e benzer şekilde 2022’de de diğer borçların mali borçların üzerinde bir büyüme sergilediği dikkat çekiyor. Başka bir deyişle faaliyetlerin finansmanında ticari borçlar daha fazla kullanılmış durumda. Ticari borç kullanımının artmasından, firmaların kaynak ihtiyacını finans kuruluşları dışında, kendi içlerinde borçlanarak çözmeye çalıştıklarını anlıyoruz. Ekonominin küçülmeye başladığı bir dönemde bu borç döngüsüne girilmesi, reel sektörü en çok zorlayan konulardan biri olacaktır. Bu durumun önümüzdeki günlerde sektörler arasındaki değer zincirlerinde bir kırılmaya neden olabileceğine dikkatinizi çekmek istiyorum. İSO 500 kuruluşlarında borçların vadelerine göre gelişimine baktığımızda ise kısa vadeli mali borçlardaki artışın yüzde 99 ile uzun vadeli mali borçlardaki yüzde 37’lik artışın üzerinde gerçekleştiğini görüyoruz. Kısa vadeli mali borçların toplam mali borçlar içindeki payının 2022’de ilk kez yüzde 50 bandını aşarak yüzde 42,8’den yüzde 52,1’e yükselmesi dikkat çekiyor. Bu artışta, negatif faiz ortamının yanı sıra yeni kredi uygulamalarının kısa vadeli kredi kullanımını özendirmede etkili olduğu anlaşılıyor. Yüksek faiz ortamında firmaların bu durumdan çok daha olumsuz etkileneceğini söyleyebiliriz” diye konuştu.
“Sanayicileri zorlu koşullar bekliyor”
2022 yılına ait İSO 500 sonuçlarının, sanayicinin zorlu bir yılı güçlü bir performansla tamamladığının kanıtı niteliğinde olduğunu vurgulayan Bahçıvan, “Sanayi devlerimizin birçok temel göstergede azımsanmayacak iyileşmelere imza attığı görülüyor. Öte yandan gerek küresel ve yerel ölçekteki birçok makro gösterge ve gelişme, 2023’ün sanayicilere çok daha zorlu koşullar sunduğunu bize gösteriyor. Bu sürecin etkilerini önümüzdeki yıl açıklayacağımız 2023 yılı İSO 500 sonuçlarında görmemiz şaşırtıcı olmayacaktır” ifadesine yer verdi. Merkez Bankası’nın, hazirandan itibaren başlattığı sıkılaştırma sürecine bağlı olarak piyasa faizlerinde sert yükselişler söz konusu olduğunun altını çizen Bahçıvan şu sözlere yer verdi: “Bu sürecin aynı zamanda özellikle güçlü tüketim eğiliminin körüklediği ithalatı azaltması bekleniyor. Dolayısıyla, ihracatın geriye çekildiği bir dönemde, sanayi üretimini destekleyen güçlü iç talebin de bir miktar zayıflaması kaçınılmaz. Faiz artırım sürecinin bir başka çıktısı ise etkilerini bir süredir görmeye başladığımız üzere, sanayicimizin finansman maliyetlerindeki belirgin artış olacak.”
İSO 500’deki Egeli firmalar
İlk 500 Sanayi Kuruluşu Listesi’nde, Ege Bölgesi’nden yer alan firmalar sırasıyla: Star Rafineri A.Ş. 2’nci, PETKİM Petrokimya Holding A.Ş. 25’inci, İzmir Demir Çelik A.Ş. 42’nci, Abalıoğlu Yağ. San. ve Tic. A.Ş 66’ncı, Rav ago Petrokimya Üretim A.Ş. 84’ncü, Kocaer Çelik San. Ve Tic. A.Ş 92’nci, Mondi Turkey Oluklu Mukavva Kağıt ve Ambalaj Sanayi A.Ş 101’inci, JTI Tütün Ürünleri Sanayi A.Ş 122’nci, BMC Otomotiv San. Ve Tic. A.Ş 131’inci ve Özkan Demir Çelik Sanayi A.Ş 134’üncü, İzdemir Enerji Elektirk Üretim A.Ş 246’ncı, Pınar Süt Mamülleri Sanayii A.Ş 165’inci, CMS jant ve Makine Sanyii A.Ş 174’üncü, Polibak Plastik Film. San. Ve Tic. A.Ş 87’nci, Türk Tuborg Bira ve Malt Sanayi A.Ş 197’nci, DYO Boya Fabrikaları San. Ve Tic. A.Ş. 245’inci, Ege Profil Tic ve San. A.Ş. 253’üncü, Tukaş Gıda San. ve Tic. A.Ş. 256’ncı, Hugo Boss Tekstil Sanayii Ltd. Şti. 268’inci, Akdeniz Chemson Kimya san. ve Tic. A.Ş. 275’inci, CMS jant Sanayi A.Ş 277’nci, Kansal Altan Boya San. ve Tic. A. Ş 282’nci, İmbat Amdencilik Enerji Turizm San. ve Tic. A.Ş. 332’nci, Er Yem Gıda Tarım Ürünleri San. ve Tic. A.Ş 341’inci, Üniteks Tekstil Gıda San. Dış. Tic. A.Ş. 356’ncı, Ateş Çelik İnşaat Taahhüt Proje Mühendislik San. ve Tic. A.Ş. 366’ncı, Sun Chemical Matbaa Mürekkepleri ve Gereçleri San. ve Tic. A.Ş. 372’nci, Sun Tekstil San ve Tic A.Ş. 381’inci, Verde Yağ Besin Maddeleri San. ve Tic. A.Ş. 384’üncü, Cevher Jant Sanayii A.Ş 417’nci, Ege Endüstri ve Ticaret A.Ş. 424’üncü, Europap Tezol Kağıt San. ve Tic. A.Ş. 431’inci, TYH Uluslararası Tekstil Pazarlama San.ve Tic. A.Ş 438’inci, Ege Seramik San ve Tic A.Ş 472’nci, Pınar Entegre Et ve Un Sanayii A.Ş 484’üncü, Agrobest Grup Tarım İlaçları Tohumculuk İmalat İth. İhr. San. ve Tic. A.Ş 490’nıncı olarak listede yer aldı.
