GÜLCİHAN ALTINKAYA
Cumhuriyetle birlikte muhasebe tarihinde gelişmelerin yaşandığına dikkat çekilen etkinlikte, özellikle tarihi vesikaların korunmasının önemi vurgulandı
İzmir Serbest Muhasebeci Mali Müşavirler Odası (İzmir SMMMO) tarafından Cumhuriyet’in 100. Yılı Kutlama Etkinlikleri kapsamında düzenlenen ‘Cumhuriyetin 100. Yıl Muhasebesi’ temalı etkinlik gerçekleştirildi. Etkinlik, fotoğraf sergisi ve Cumhuriyet belgeseli ardından Prof. Dr. İlber Ortaylı ve Gazeteci-Yönetmen Nebil Özgentürk’ün söyleşileriyle devam etti. Cumhuriyetle birlikte muhasebe tarihinde de gelişmelerin yaşandığına dikkat çekilen etkinlikte, özellikle tarihi vesikaların korunmasının önemi vurgulandı.
“Tarihi vesikaların incelenmesi için çalışmalara ihtiyaç var”
Etkinliğin açılışında konuşan İzmir SMMMO Başkanı Şerif Yıldız, Cumhuriyet’in kuruluşundan bugüne birçok alanda sayısız gelişmeler yaşandığını söyledi. Muhasebe alanında da pek çok gelişme olduğunu aktaran Yıldız, “Özellikle devlet ya da kamu muhasebesinin bu topraklardaki tarihinin çok eski olduğunu biliyoruz. Cumhuriyetimizin ilk yıllarındaki önemli kuruluşların muhasebe ve işletmecilik alanındaki tarihi vesikalarını meslek odası ve ülke olarak belki de yeteri kadar tevarüs edemediğimizi ifade etmek isterim” dedi.
Yıldız konuşmasına şöyle devam etti: “İçinde bulunduğumuz tarihi tekel binası da dahil olmak üzere Sümerbank, Tariş gibi köklü kuruluşların özelleştirilmesi, yeniden yapılandırılması ya da tasviyesi sırasında tarihi belge niteliğindeki birçok muhasebe vesikasının imha edilmek ya da dönüştürülmek üzere kağıt fabrikasına gönderildiğini üzüntüyle öğrendik. Tarihi vesikalara yönelik bu hoyratça tutuma karşılık bazı yöneticilerin özel tarih merakları ve bireysel arşivleriyle teselli buluyoruz. Cumhuriyet’in ilk yıllarındaki iktisadi kuruluşlara ait muhasebe ve işletmecilik faaliyetlerine ilişkin tarihi vesikaların incelenmesi ve değerlendirilmesi kapsamında yapılacak doktora çalışmalarına ihtiyaç var. Biz de kurum olarak bu çalışmalara katı sunmaya hazırız.”
“Ege Bölgesi’ndeki kayıtlar çok önemli”
Açılış konuşmalarının ardından söyleşi gerçekleştiren Prof. Dr. İlber Oltaylı, “Maliye teşkilatının kuvvetli olduğu, kayıtlarının, vergi koyma sisteminin düzgün yürüdüğü devirler vardır. İnkıta uğradıktan sonra tekrar bir çözülme devri vardır. Bu da belirli bir dönem devam etmiştir. Sonra ise kendini toparlama devri vardır. Siz toparlama devrinin gençlerisiniz. Bu dönemde maliye teşkilatında çalışanlar öyledir. Toparlanma devrinde çok parlak iktisadi porteler mali alanda ortada olmayabiliyor. Fakat zamanla kendisini uyduruyor çünkü batmayan bir piyasanın elemanları piyasayı anlamaya ve yürütmeye muktedir hale geliyorlar” diye konuştu.
Türkiye’de muhasebe tarihi diye bir dal olduğunu çoğu kişinin bilmediğini söyleyen Prof. Dr. Ortaylı, “İnsanlar buna şaşırıyorlar. İktisadi idari analizleri çok zayıftır. Veriler iyi değerlendirilemez. Yakın tarih içinde bu böyledir. Cumhuriyet’in ilk başındaki mali müesseseler yani iktisadi akışı kontrol eden kurumlar Ege Bölgesi’nde bu çok önemli. Çünkü Ege Bölgesi Cumhuriyet’in başında aşağı yukarı belirli bölgeler elden çıkmıştı. Suriye elden çıkmıştı. 1912’de Trakya Bölgesi’ni ve Vardar Ovası’nı kaybetmişiz. Ege Bölgesi dışında imparatorluktan kalan verimli bir alan saymak pek mümkün değil. Buradaki kayıtlar çok önemli. Maliye zümresinin Türkiye’de geçmişle bağ kurmakla onu muhafaza etmekte ve bilmekte ne kadar kazanç sağlayacaklarını anlamadıkları her gün görülüyor. Bu matbaalarda da böyle” dedi.
