Birleşmiş Milletler Gıda ve Tarım Örgütü (FAO) cuma günü yayımladığı raporda, dünya gıda emtia fiyatlarının kasım ayında genel olarak sabit kaldığını, uluslararası tahıl fiyatlarındaki düşüşün bitkisel yağ fiyatlarındaki artışla dengelendiğini bildirdi.
Küresel olarak ticareti yapılan gıda emtiasının uluslararası fiyatlarındaki aylık değişimleri izleyen FAO Gıda Fiyat Endeksi, kasım ayında ortalama 120,4 puan ile bir önceki aya göre değişim göstermedi. Endeks, geçen yılın kasım ayına göre yüzde 10,7 daha düşük bir seviyede bulunuyor.
Buğday fiyatları kasımda %2,4 geriledi
FAO Tahıl Fiyat Endeksi ekim ayına göre yüzde 3 azaldı. Uluslararası iri taneli tahıl fiyatları, mısır fiyatlarındaki keskin düşüşün öncülüğünde yüzde 5,6 azalırken, buğday fiyatları kasım ayında yüzde 2,4 geriledi. FAO Pirinç Fiyat Endeksi, farklı menşeler ve pazar segmentleri arasındaki zıt fiyat hareketleri arasında bir önceki aya göre sabit kaldı.
Bitkisel Yağ Fiyat Endeksi ise ekim ayına göre yüzde 3,4 oranında arttı. Uluslararası palm yağı fiyatları kasım ayında, önde gelen ithalatçı ülkelerin daha aktif alımları ve başlıca üretici ülkelerdeki mevsimsel olarak düşük üretimlerle desteklenerek yüzde 6’dan fazla yükseldi. Kasımda dünya ayçiçek yağı fiyatları ılımlı bir artış gösterirken, soya yağı ve kolza yağı fiyatları da hafif bir düşüş gösterdi.
FAO Süt Ürünleri Fiyat Endeksi, Kuzeydoğu Asyalı alıcıların tereyağı ve yağsız süt tozu için yüksek ithalat talebinin yanı sıra Batı Avrupa’daki kış tatili öncesinde artan iç talebin etkisiyle ekim ayına göre yüzde 2,2 yükseldi.
Kurak hava koşulları şeker fiyatlarında etkili oldu
FAO Şeker Fiyat Endeksi, geçen aya göre yüzde 1,4 arttı ve geçen yılın kasım ayına göre yüzde 41,1 daha yüksek bir seviyede gerçekleşti. Bu artış, özellikle iki büyük ihracatçı ülke olan Tayland ve Hindistan’da kötüleşen üretim beklentilerinin küresel ihracat olanaklarını etkileyeceğine dair yükselen endişeler ve El Niño olayı ile ilişkilendirilen ciddi kurak hava koşullarından etkilendi.
FAO Et Fiyat Endeksi ekim ayına göre yüzde 0,4 gerileyerek, çoğunlukla ihraç edilebilir arzın bolluğundan kaynaklanan kümes hayvanları, domuz ve büyükbaş hayvan etlerinin dünya fiyatlarındaki küçük düşüşleri yansıttı.
Rekor tahıl üretimi
FAO, cuma günü yayınladığı yeni Tahıl Arz ve Talep Özeti’nde bu sezonki hasat tahminini de yükseltti. Dünya tahıl üretimi 2023’te bir önceki yıla göre yüzde 0,9 artışla ve 2021’de ulaşılan bir önceki rekor seviyenin 10,3 milyon ton üzerinde 2 milyar 823 milyon ton olarak öngörüldü.
Rusya Federasyonu ve Türkiye’de buğday üretimi ve Amerika Birleşik Devletleri’nde mısır üretimi için yukarı yönlü revizyonlar yapılırken, Arjantin ve Brezilya için üretim tahminleri biraz düşürüldü. Bu arada, Avrupa Birliği ve Meksika için mısır üretimi tahminleri azaltıldı. FAO, 2023/24 pazarlama sezonunda küresel pirinç üretiminin bir önceki sezona göre yüzde 0,8 artmasını bekliyor. Gelecek sezona bakıldığında, kuzey yarımküre ülkelerinde 2024 kışlık buğday mahsulünün ekimi devam ediyor ve düşük mahsul fiyatlarını yansıtan alan büyümesi sınırlı olabilir. Güney yarımküre ülkelerinde 2024 iri taneli tahıl ekimleri devam etmekte olup Brezilya’da ekimler yavaşlarken Arjantin’de toparlanma görülüyor.
2023/24 döneminde dünya toplam tahıl kullanımının 2 milyar 813 milyon ton ile 2022/23 döneminden yüzde 1,1 daha yüksek olacağı tahmin ediliyor. Dünya tahıl stoklarının 2024 yılında sezon kapanışı itibariyle açılış seviyesinin yüzde 2,7 üzerine çıkarak yeni bir rekor seviyeye ulaşacağı öngörülüyor. En son tahminlere göre, küresel tahıl stok kullanım oranı 2023/24’te yüzde 30,8’le genel olarak rahat bir arz seviyesine işaret edecek. 2023/24 döneminde dünya tahıl ticaretinin 2022/23 seviyesine kıyasla yüzde 1,8 oranında azalarak 468,4 milyon tona gerileyeceği tahmin edilmekte.
