FİLİZ EROL
Tekstil ve hazır giyim sektörü, maliyet artışları, talepte yaşanan düşüş, yüksek enflasyon gibi olumsuzluklar nedeniyle zor bir dönem geçiriyor. Geçmiş dönemlere göre siparişlerin azaldığını vurgulayan Ege Hazır Giyim ve Konfeksiyon İhracatçıları Birliği Başkanı Burak Sertbaş, bu sezon geçtiğimiz yıla kıyasla Noel siparişlerinin yüzde 30 düştüğünü dile getirdi.
“2024 yılının ilk yarısını kaybettik”
Geçtiğimiz yılların eylül ve ekim aylarında yoğun bir şekilde Noel siparişleri aldıklarını belirten Sertbaş, “Bu sezon geçen sezona göre, Noel siparişleri yüzde 30 düştü. 2024 yılının da ilk yarısını kaybettiğimizi düşünüyoruz. Zaten işçilik, enerji maliyetlerindeki artışlar nedeniyle müşteri gözünde rakiplerimize göre pahalı ülke konumuna geldik. Ana pazarımız Avrupa’da hissedilen resesyon ülkemizdeki maliyet artışlarıyla birleşince hazır giyim sektörü olarak zor durumda kaldık. Bu durum ihracat rakamlarına da olumsuz yansıdı” dedi.
Sertbaş, “Yılın tamamını kaybetmeyi hiçbirimiz göze alamayız. Sektör özellikle ana pazarımız olan AB pazarı toparlandığında taleplere hazırlıklı olmalı. Tasarım gücümüz, esnek yapımızla kaybettiğimiz müşterileri geri kazanmalıyız. İçerdeki maliyet kaynaklı sorunları çözebilirsek, ihracatçılar biraz rahatlarsa eski parlak dönemlerine döneceğimize inanıyorum” ifadelerinde bulundu.
“Kurların enflasyonla uyumlu olarak yüksek olması gerekiyor”
Yaşanan olumsuz gidişattan dolayı ciro ve istihdamda düşüş yaşandığını vurgulayan Sertbaş “Pandemi sonrası talep artışına bağlı olarak işlerimiz yolunda gidiyordu. Bu durum 2022 yılının ilk çeyreğine kadar devam etti. Ancak Avrupa’da yaşanan enflasyon, resesyon ve Rusya-Ukrayna savaşının patlak vermesiyle harcama eğiliminin azalması sektörü ciddi ölçüde olumsuz etkiledi. Bu nedenle yılın ilk 11 ayındaki ciromuz geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 8-9 seviyesinde düştü” diye konuştu.
İhracatçıya verilen kredinin yetersiz olduğunu belirten Sertbaş, finansmana erişimin zor olduğunu, bu nedenle şirketlerin nakit akışı sorunu yaşadığını söyledi. İhracatçıya özel kur, finansman destekleri verilmesi gerektiğini aktaran Sertbaş, “Enflasyonla uyumlu kur talebimiz var. Yüksek kurun enflasyonu tetikleyeceği görüşünün haklılık payı bulunuyor. Şirketlerin ayakta kalması, üretmesi için kurların enflasyonla uyumlu olarak yüksek olması gerektiğini düşünüyoruz” sözlerine yer verdi.
“Firmalar mevcudu koruyor”
Sektördeki sorunların üretime yansımalarını değerlendiren Sertbaş, “İçerde maliyetimiz artıyor, kapasite kullanım oranımız yüzde 84’lerden yüzde 76,4’lere geriledi. Firmalar satamayacakları malı üretmez, üretim olmazsa istidam kaybı yaşanması kaçınılmaz olur. Pek çok şirket pandemi sonrasında kapasite artırımına giderek yeni bina, yeni makine yatırımı yaptı. Geldiğimiz noktada sektörde mevcudu koruma daha öncelikli olmaya başladı. Bu da üretimi olumsuz etkiliyor” diye konuştu. Sertbaş, “Uzun yıllardır her sene ihracatını artıran, istihdamda Türkiye’nin lokomotifi olan sektörümüz bu sene mevcut ihracatını korumayı hedefliyor. Firmalar krediye ulaşmak zor olduğu için sermayesinden harcıyor. Her geçen gün şirket kapanma haberleri alıyoruz. Durum daha da kötüleşmeden önlem alınması şart” dedi.
“Yılın ilk 11 ayında ihracat %9 düştü”
Türkiye’deki 2023 yılı ocak-kasım arası hazır giyim ihracat verilerini değerlendiren Sertbaş, “Hem Türkiye’de hem de Ege Bölgesi’nde geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 9 ihracat kaybımız var. Rakamlar sektörde yaşanan sorunların bir yansıması. AB’de resesyon olmasına rağmen en büyük pazarımız. 2023’ün ilk 11 ayında geçen yılki gibi AB’nin ihracatımızdaki pazar payı yüzde 60. Buna Birleşik Krallık ve diğer Avrupa ülkelerini eklediğimizde pazar payımız yüzde 70’e çıkıyor. İhracatımız aynı ama AB’nin payında değişiklik fazla yok” ifadelerini kullandı.
“Tekstilde istihdam kaybı büyüyor
Talep azalması, kapasite daralması, deprem bölgesinde yaşanan göç ve EYT nedeniyle firmaların uzun süredir işçi çıkardığını vurgulayan Sertbaş, “Şu an 120 bin civarında olan istihdam kaybı bu hızla giderse 200 bine kadar yükselebilir. 2024 yılının ilk 6 ayının da çok parlak olmayacağını öngörüyoruz. Firmalar ayakta kalmaya çalışıyor. İşkur, SGK destekleri bu dönemde kritik önem arz ediyor. Eğer siparişlerimiz azalmaya devam ederse 2024 yılında 200 binin üzerinde de istihdam kaybı görebiliriz” diye konuştu.
