İş dünyası liderleri yapay zeka ve otomasyonun potansiyel faydaları konusunda hevesli olabilir. Ancak büyük ölçekli işten çıkarmalara karşı önlem almaları önemli. Goldman Sachs tarafından hazırlanan bir rapor, yapay zekadaki ilerlemelerin 10 yıllık bir süre içinde küresel GSYİH’da %7’lik bir artışa yol açabileceğini ortaya koydu. Rapor, üretken yapay zekanın kullanımı konusunda belirsizlik olduğunu kabul ediyor ancak makroekonomik büyümenin potansiyel olarak önemli itici güçleri olarak “insan yapımı çıktılardan ayırt edilemeyen içerik üretme ve iletişim engellerini ortadan kaldırma” becerisine işaret ediyor.
Ama hikayenin başka bir tarafı daha var. Kasım 2023’te Bletchley Park’ta düzenlenen Yapay Zeka Güvenlik Zirvesi’nde Elon Musk, Rishi Sunak’a yapay zekanın “tarihteki en yıkıcı güç olabileceğini” söyledi. Hiçbir işe ihtiyaç duyulmayan bir nokta gelecek. Bu hem iyi hem de kötü; gelecekte karşılaşacağımız zorluklardan biri de hayattaki anlamı nasıl bulacağımız olacak.”
Bunlar yapay zeka teknolojisinin ilerlemesine ilişkin iki farklı bakış açısıdır. Ancak etkisini nasıl algılarsanız algılayın, gelişim hızı inkar edilemez ve herkesin, makinelerin hayatımızda daha büyük bir rol oynadığı bir dünyaya hazırlanması gerekiyor. Dünya Ekonomik Forumu’nun İşlerin Geleceği raporuna göre yapay zeka, 2025 yılına kadar dünya genelinde 85 milyon işin yerini alacak. Doğal olarak yapay zeka araçlarını erken benimseyen teknoloji sektöründeki firmalar, yapay zekanın iş gücünü nasıl etkileyebileceğine dair bazı erken belirtiler gösterdi. Microsoft, Amazon, Spotify ve Google gibi şirketlerdeki işten çıkarmalara ilişkin son basın haberlerini şüphesiz hem teknoloji dünyasının içinde hem de dışında başkaları da takip edecek.
İşgücünün yeniden kalibre edilmesi
Spotify CEO’su Daniel Ek, iş gücünün %17’sinin işten çıkarılacağını açıkladığında, ileriye dönük olarak şirketin “çalışma, yenilik yapma ve sorunlarla mücadele etme yöntemlerimizde son derece becerikli” olması gerektiğini vurguladı. “Amansızca becerikli” ifadesi, modern iş hukuku bağlamında ilginç bir seçimdir. Geçmişte bu, hedeflerin arttırılması veya ekiplerin düzenlenmesi anlamına gelse de Spotify’ın yaklaşımı belirgin biçimde daha modern ve tüm çalışma şeklinin yeniden kalibre edilmesini içeriyor. Ek’in açıklaması, Spotify’da hâlâ “kendini işi desteklemeye ve hatta iş etrafında çalışma yapmaya kendini adamış çok fazla insanın” bulunduğunu söyleyerek devam ediyor.
Tahmin edilebileceği gibi, yapay zeka araçları rutin bilişsel ve işlemsel görevleri otomatikleştirmeye başladıkça, Ek tarafından verilen kararın, yönetim ve İK rollerinde görev yapan arka ofis personeli üzerinde orantısız bir etkisi olacak. İşletmelerin, büyük ölçekli işten çıkarmalarla yetinmek yerine, kullanılan yapay zeka araçlarının yanı sıra çalışanların etkili bir şekilde çalışabilmesi için becerilerini artırmak, yeniden beceri kazandırmak ve yeniden görevlendirmek için sistemler kurması daha iyi olacaktır. Sonuçta, denetimsiz bırakıldığında yapay zeka araçları, işletmeleri yasal ve etik incelemeye açık bırakabilir
