Vitaminlere Tarım Bakanlığı tarafından ruhsat verildiğini belirten Sayılkan, “Bu yüzden internetten ya da farklı mecralardan çok rahat satılabilir hale geldi. Halk sağlığı için bu durumun önüne geçilmeli” dedi
FİLİZ EROL
Özellikle büyük şehirlerde kapalı alanlarda çalışma, zaman yönetimi ve stres yönetimi zorlukları nedeniyle, vitamin takviyeleri birçok kişi için vazgeçilmez bir hale geldi. Ancak kontrolsüz kullanılan ve güvenilir olmayan kaynaklardan alınan vitaminler, insanların yaşam kalitesini artırmak yerine sağlık riskleri yaratabilir. Reçetesiz ve eczane harici yerlerden alınan bu ilaçların ne gibi durumlara yol açtığını değerlendiren İzmir Eczacı Odası Başkanı Tuncay Sayılkan, “Biz eczacı olarak baktığımızda internette satılan ürünlerin çoğunun güvende bulunmadığını söylüyoruz. Zaten Sağlık Bakanlığı da internetten alınan ürünlerin tamamı sahtedir diyor. Yani bununla ilgili herhangi bir yorum, bir açık kapı falan yok. Net olarak Sağlık Bakanlığı’nın bir tavrı var bu konuda. Böyle bir uyarı yapıyor olmak çok önemli ama bunun yanı sıra, bunun yasaklanması da gerekiyor. Çünkü Türkiye’de sağlık okur yazarlığı çok düşük düzeyde. İnsanların internette bu birtakım süslü ilaçlara aldanmaması için de belli bir yasal yaptırımların uygulanması lazım. Dolayısıyla halk sağlığı adına insanlara buradan almayın demek yerine oradan alınmasının engellemesi lazım” diye konuştu.
“İnternetten alınan ilaçlar güvenilir değil”
Tarım Bakanlığı tarafından ruhsat alınan birtakım ürünler olduğunu belirten Sayılkan, “Bu ürünleri biz onaylamıyoruz. Bunların güvenirliği de tartışılır. Eskiden bütün ilaçlara, vitaminler de dahil onlar da ilaç çünkü, Sağlık Bakanlığı ruhsat veriyordu. Sonra bir takım yaşanan düzenlemelerle bu ilaçların bazılarına ilaç değilmiş gibi Tarım Bakanlığı’ndan gıda takviyesi adı altında ruhsat verilmeye başlandı. Bunların tabii analizleri yeterli yapılmadığı için de çok güvenli değil. Ama internetten ya da işte bir takımın farklı mecralardan bunlar çok ulu orta satılabiliyor. Burada önemli olan hastanın fizyolojik yapısı, diğer başta kullandığı ilaçlarla etkileşimi. Bunları hiç bilmeden sadece reklamlara ya da bir takım o sosyal medyadaki sloganları aldanarak insanlar bunları kullanıyorlar. Bu doğru bir şey değil. Sağlık Bakanlığı’nda 1,5-2 yıl incelenerek analiz ederek alınan ruhsatın Tarım Bakanlığı’ndan 5-6 günde alınıyor olması da bunun yeterince incelenmediği, bunun ne kadar güvenli olup olmadığı içindeki etken maddenin gerçekten orda olup olmadığı da bilinmiyor” ifadelerini kullandı.
“Yanlış kullanım sonucunda hipervitaminoz ortaya çıkabilir”
Aşırı kullanım sonucunda ya da yanlış kullanım sonucunda hipervitaminoz diye bir durumun ortaya çıkabileceğini aktaran Sayılkan, “İnsan sağlığı ilgili tehditler olabilir. Yani belli bir vitamine oranla olması gerekenin üstüne çıkması ile ilgili bir durum. Ya da ilaç etkileşimi olabilir. İnternetten içeriğinin ne olduğu bilinmeyen bir şekilde alıp kullandığı ilacın içindeki katkı maddelerinin, oradaki yardımcı maddelerin, etken maddelerin ne olduğunu bilinmediği için başınıza ne geleceğini bilmeden kullanıyorsunuz. Burada tabii en doğrusu Sağlık Bakanı’nda ruhsat almış ürünleri kullanmak ve eczaneden alışveriş yapmak lazım. Onun dışında başka diğer ürünleri internetten temin edebilirsiniz. Ama ilaç dediğiniz zaman o biraz insan sağlığı bir yeri ilgilendiren biri. Onun için sadece eczaneden alınmalı” dedi.
| “İlaçlara bu kadar kolay erişim olmamalı” |
| Ağrı kesicilerin, soğuk algınlığı ilaçlarının, kremlerin de bilinçsizce kullanıldığını belirten Sayılkan, “Burada daha çok komşu tavsiyesiyle kullanılıyor. O da çok doğru değil. Bunun bu hekim tavsiyesi olmadan hastanın durumuna en uygun ağrı kesici ya da işte diğer ilaçların ne olduğu tesir edilmeden ilaç etkileşimlerine dikkat edilerek doğru bir formatta kullanılması lazım. Doğru dozda ve miktarda kullanılması lazım. O ilaç şu arkadaşa iyi geldi diye herhangi bir ilacı bizim ya da başka birinin kullanması çok sağlıklı değil. Bu ülke de tabi ki insan sağlığı hepimiz için öncelikle olarak çok önemli sorunlardan bir tanesi. Bununla ilgili de bu kadar kolay sahte ya da güvenli olup olmadığı bilinen ürüne kolay ulaşılmamalı. Bunun önünde bir bariyer olmalı, yasal bir engel olmalı. İnsanlar da bu kadar kolay insan sağlığı içerisinde para kazanmakla ilgili adımlar atmamalı. Sağlık söz konusu olduğunda bir denetimden geçmeli, bir süreçten geçmeli. Ondan sonra bu satılabilir olmalı. Hekim ve eczacıya danışmadan herhangi bir ilaç vitamin bile olursa ki vitamin de ilaçtır. Bitkisel kökenli de de olsa ilaçtır. Halkımız hekim ve eczacı danışmanları olmadan bunları kullanmamalı” sözlerine yer verdi. |
“Eczane harici satılan yerlerde sağlığı tehdit edebiliyor”
Tüm Eczacı İşverenler Sendikası (TEİS) Genel Başkanı Ecz. Nurten Saydan da marketler, aktarlar, sosyal medya platformları ve online alışveriş sitelerinde serbestçe reklamı yapılan ve tüketicilerin teşvik edildiği bu ürünlerin hekim ve eczacı gözetimi olmaksızın kullanımının sağlık sorunlarına sebebiyet verebileceği konusunda uyarılarda bulundu. Saydan, Tarım ve Orman Bakanlığı onaylı ‘takviye edici gıdaların’ eczane dışı noktalardan satın alınmasının sağlık üzerinde olumsuz etkiler doğurabileceğini vurgulayarak şunları ekledi: “Aktar, internet vb. ortamlarda satılan içeriği bilinmeyen ürünler, sağlığı tehdit edebiliyor. Çünkü, bunlar ilaç formu verilmiş ve içlerinde ilaç ham maddesi olan ürünlerdir. Vatandaşa, ‘Bunlar ilaç değil, rahatlıkla istediğin yerden alarak istediğin şekilde kullanabilirsin’ denilmesi yanlış. Öncelikle vatandaşlarımıza eczacıları olarak bu tür ürünleri eczanelerimizden almalarını tavsiye ediyoruz. Bu ‘ilaç olmadığı’ iddia edilen ilaçları lütfen eczanelerimize, bizlere danışmadan almayın ve kullanmayın. Hele internetten fiyatına bakarak cazip tekliflere kanmayın. Çünkü DSÖ internetten satılan ürünlerin yarısının sahte olduğu bilgisini veriyor” ifadelerini kullandı.
“Vitaminlerin ruhsatlandırılması gerekiyor”
Gıda takviyesi adı altındaki vitamin, mineral gibi destek ürünleri de ‘ilaç’ niteliğinde olduğunu vurgulayan Saydan, “Her ilacın diğer ilaçlarla etkileşimi olabilir ve bu etkileşim konusunda sizleri uyarabilecek yegâne meslek mensubu eczacılar. Eczacılarımız vatandaşların sağlık bilgilerini Sağlık Bakanlığı’nın Reçetem Bilgi Sistemi ve Sosyal Güvenlik Kurumu’nun Medula sistemi üzerinden kontrol ederek bu tip takviye edici vitaminler için ücretsiz danışmanlık hizmeti vererek öneriyor. Aksi takdirde Hekim ve Eczacı gözetimi olmadan kullanılan bu ürünler çok ciddi sağlık problemlerine yol açabiliyor. Bu tür ilaç formundaki takviye gıdaların Sağlık Bakanlığınca ruhsatlandırılarak sadece eczanelerde satışının sağlanması halk sağlığı adına çok önemli” sözlerine yer verdi.
| “Bilinçsiz vitamin kullanımı önemli hastalıklara yol açabilir” |
| C ve D vitamini hakkında bilgi veren Saydan, “C vitamini suda eriyen vitamindir, fazlası böbreklerden idrarla dışarı atılır. Eğer uzun süreli ve yüksek dozda kullanılırsa böbrek taşı oluşabilir. C vitamininin bilinçsiz kullanımı Akdeniz anemisi (Talasemi) olan kişilerde demir birikimine bağlı kalp yetmezliği ve demir zehirlenmesine, organ nakli hastalarında kullanılan ilaçların etkisini azaltarak organ reddine, kan sulandırıcı ilaçların etkisini azaltarak inme ve felce yol açabiliyor. D vitamini ise yağda eriyen bir vitamindir ve hormon benzeri görevleri bulunduğundan vücuttan atılmaz ve birikir. D vitaminin bilinçsiz kullanımı ise; D vitamini zehirlenmesine yol açtığı gibi, damar sertliği, ağır hipertansiyon ve tüberküloz hastalarında ölüme kadar varan ciddi risklere ve böbrek yetmezliğine yol açabiliyor. Bu sebeple bu vitamin mutlaka kandaki düzeyine bakılarak kullanılmalı” diye konuştu. |
