Güvenlik denetimi, iş faaliyetlerin ve ilgili sonuçların planlı güvenlik düzenlemelerine uyup uymadığını, bu düzenlemelerin etkili şekilde uygulanıp uygulanmadığını ve kuruluşun güvenlik politika ve hedeflerine ulaşmak için uygun olup olmadığını belirlemek için mümkün olan her yerde yapılan bağımsız ve sistematik bir muayenedir.
Denetimde esas olan kişilerin kontrolü değil, kişilerinde içinde yer aldığı sistemin kontrolüdür. Süreç, daha önce tasarlanmış ve faaliyete geçirilmiş olan sistemin kontrolü ile ilgilidir.
Bu kapsamda güvenlik denetimini kendi içinde dört kategoride ele alacağım:
- İş
Yapılması planlanan işin gayesi, yapım yöntemi, süreçleri, ihtiyaç duyulan maddi ve beşeri kaynaklar, idari ve teknik izinler, bağlı – bağımlı olduğu dikey – yatay işler, işin kişiye uygunluğu ve koruyucu donanım gibi konular hakkında bilgi edinmek önemlidir. İş sağlığı ve güvenliği dünyasında büyük bir yanılsama olarak sıkça görülen şey, iş ile güvenlik konularının birbirinin dışında ayrı konularmış gibi algılanmasıdır. Bir işin yapılma gayesinin tam manasıyla bilinmemesi yahut kendi içindeki işlem sıralamasının yanlış olması direkt olarak güvenlik konusudur. Burada iç içe geçmişlik vardır ve birbirinden ayrı olgulardan bahsedilmemektedir.
- İnsan
Kişinin işe uygunluğu (Eğitim, fiziksel özellikler, sağlık, yaş, cinsiyet, yetenek, gerekli akreditasyonlar vb.), tutum – davranış, algı, oryantasyon ve performans gibi konuların sorgulanması güvenlik denetiminin önemli bir öğesidir.
- Ortam
İşin ve insanın denetlenmesinden sonra sırada ortamın denetlenmesi vardır. Ortamın, iş ile insan korelasyonu arasında ek bir tehlike içeremeyecek şekilde dizayn edilmiş olması gereklidir. (Aydınlatma, havalandırma vb.) Çalışma yapılan bölgede olumsuz etkileşime sebep olabilecek başka bir çalışmanın yahut farklı bir potansiyelin olmaması, var ise potansiyelin niteliğine göre gerekli önlemlerin alınması gerekecektir.
- Makine – Ekipman
Yapılan işin içerik ve niteliği makine – ekipman kullanımı gerektiriyor mu, gerektiriyorsa şayet doğru seçim yapılmış mı, hangi güvenlik kriterlerine ihtiyaç duyuluyor ve muayene – bakım kıstasları ve süreleri gibi konuların cevap bulması iş güvenliği denetimi bakımından önemlidir.
- Organizasyon
Yukarıda bahsedilen tüm unsurların birbiri ile uyumlu şekilde çalışmasını sağlayacak olan şey şüphesiz organizasyondur. Organizasyon denetimi, tüm bu unsurların birbiri ile olan uyum ve etkileşimini, bu süreçlerde görev alan teknik ve idari sorumluların doğru konumlanmasını ve çalışmasını; özetle, doğru planlama ve doğru kaynak kullanımının kontrolüdür.
