Bu hafta ilginç bir kaktüs çeşidinden söz etmek istiyoruz. Ama önce renkli sukulentlerin bitki dünyasında çok büyük bir yere sahip olmadıklarını söyleyelim. Nedenini sorarsanız, genel olarak stres durumunda olan “Crassula”, “Sedum”, “Aloe”.”Mesembriantemum”, “Echeveria” hatta “Sempervivum” biraz fazla güneş gördüklerinde önce kırmızıya çalan bir renk alırlar. Güneş altında sukulentlerin kızarmalarına rağmen, fazla güneşin bitkiler üzerinde yanıklar oluşturduğunu da unutmayalım.
Diyeceksiniz ki tamam ama zaten koyu kızıl renkli bir yığın “Sedum” zaten var. Albeni katmak için üzerleri floresanlı boya püskürtülen kaktüs ve sukulentlerden ise hiç mi hiç söz etmek istemiyoruz.
Bizim konumuz sarı, pembe, turuncu, kırmızı, mor kaktüsler. Bunları çiçek satıcılarında defalarca görmüşsünüzdür. Pekiyi ama bunların nasıl bir şey olduğunu düşündünüz mü?
Önce başından başlayalım. Gördüğünüz renkli kaktüslerin, biraz dikkatli bakınca iki kısım olduğunu göreceksiniz. Renkli, genel olarak küre şeklindeki kaktüsün altında, yeşil başka bir kaktüse aşılı olduğunu fark edeceksiniz. Üstteki renkli kaktüste, fotosentezi sağlayan klorofil adlı yeşil pigment yoktur. Bitkilerde yeşil pigment olmayınca fotosentez de olmaz; bitki kendi besinini üretemez dolayısı ile bir müddet sonra da ölürler.
Gymnocalycium mihanovichii aslında yeşil olan bir kaktüs, bazen üzerlerinde hafif kızıla çalan bölgeler olsa da, verdiği tomurcuklarda mutasyon oluşur.
Oluşan mutasyonlar nedeniyle de yeni tomurcuklar ya da kaktüsçükler sarı, turuncu, pembe, kırmızı, mor renklere bürünürler. İşte bu yeni kaktüsleri kendi haline bıraktığınızda bir kaç ay sonra en fazla 1 sene sonra da ölüverirler.
Yeni kaktüsleri kendi kaderlerine terk etmek yerine, alır da başka bir kaktüse aşılarsanız, bu iki kaktüs beraber ortak yaşama merhaba derler. Bu durumda bile 2 kaktüsün büyüme hızları birbirlerinin tamamen aynı olmadıkları için, bir süre sonra aşı yerinden ayrılmalar olacağından tekrar bu kaktüsü kaybetme olasılığı ile karşı karşıya kalırız. Yalnız söz konusu durumdan kaktüsümüzü bir tek şekilde kurtarabiliriz. Renkli kaktüsün alt kısmını, çok keskin bir bıçakla ince tabaka halinde tıraşlayabilir, arkasından da başka bir kaktüse aşılayabiliriz.
Pekiyi ama hangi kaktüs üzerine aşılayabiliriz. Birinci seçeneğimiz eski adıyla “Hylocereus undatus” ya da yeni adıyla “Selenicereus undatus”; diğer bir seçenek ise koyu mavi renkteki “Myrtillocactus geometrizans”. M. geometrizans çiçekçilerde çokça gördüğünüz mavi renkli sütun kaktüs. Selenicereus undatus ise Atlas kaktüsüne benzeyen, ama daha etli, biraz daha serttir. Hani şu ünlü ejderha meyvesini veren kaktüs.
Renkli kaktüslerin bakımına gelirsek, doğrudan güneş ışınlarına diğer kaktüslerden daha hassas olduklarına dikkatinizi çekeriz. Günde 2 saatten fazla doğrudan güneş ışığı almasalar iyi olur ama tamamen ışıktan da mahrum etmeseniz daha iyi olur. Diğer kaktüsler gibi çok geçirgen toprak yeğlenir, yeni saksısı değişmiş bir kaktüse birkaç yıl hiçbir şekilde sıvı da olsa gübre vermenize gerek yoktur.
Buraya önemli bir not düşelim. Kaktüslerin kökleri sıkışıklıktan hoşlanırlar, bu nedenle kaktüs saksılarını değiştirirken ancak bir büyük boyundaki ile değiştirin. Saksıların içlerine de mermer ya da pişmiş kil parçaları atmayı düşünün. Biz hiç başaramadık ama olur da bu kaktüslere çiçek açtırmayı başarırsanız, çiçek 2 geceden fazla yaşamıyor.
Güney Amerika kökenli bu kaktüsü almak istiyorsanız baştan çok uzun yaşayamayacağını bilin. Uzun yaşatma konusunda çok iddialı iseniz de, kaktüslere aşı yapmayı bilmenizde yarar var. Bir de İngilizce yazılarda hep ay kaktüsü adı ile anılan bu bitkiye neden ay kaktüsü dendiğini de bir türlü bulamadık.
Bu hafta yazımızı Okşan Kurç’un fotoğrafları ile sonlandırıyoruz. Küre ve silindir şeklindeki renkli kaktüs fotoğrafları, İzmir Ticaret gazetesini renklendirecekler.
İnternet üzerinden ise, renkli kaktüslerin anaç kaktüslerinden birisi olan mavi sütun kaktüs “Myrtillocactus geometrizans”ı ve Op. Dr. Ali Rıza Sözenoğlu’nun Ediz Hun Kaktüs Evinde fotoğrafladığı Selenicereus undatus üzerine aşılı harika bir “Mamillaria vetula ssp.gracilis”i göreceksiniz. Kendilerine teşekkür ediyoruz.
Keyifli Bahçeler….
