Uzak Doğu’dan ithal edilen ayakkabılarda insan sağlığına zararlı kimyasalların tespit edilmesi üzerine Ortopedi Uzmanı Op. Dr. İlker Özden, bu maddelerin cilt yoluyla vücuda geçerek sağlık sorunlarına yol açabileceği uyarısında bulundu
ŞURA NUR SAVRANOĞLU
Türkiye Ayakkabı Sanayicileri Derneği (TASD) tarafından yapılan son açıklamaya göre, Çin merkezli e-ticaret platformundan Türkiye’ye gönderilen ayakkabıların yaklaşık yüzde 50’sinde insan sağlığına zararlı kimyasalların tespit edildiği belirtildi. Bunun üzerine konuya dair TİCARET Gazetesi’ne açıklamalarda bulunan Can Hastanesi Ortopedi Uzmanı Op.Dr. İlker Özden, Uzak Doğu’dan ithal edilen ayakkabıların malzeme kalitesi, taban yapısı ve içerdiği maddelerin halk sağlığı açısından ciddi riskler oluşturduğunu ve tüketicilerin de bu noktada bilinçli tercih yapmalarının hayati önem taşıdığını vurguladı.
“Tespit edilen kimyasal maddeler sistemik toksik etkilere yol açabilir”
Uzak Doğu’dan ithal edilen ayakkabılarda kullanılan kimyasalların insan sağlığına riskleri üzerine açıklamalarda bulunan Op.Dr. İlker Özden, ayakkabılarda tespit edilebilen fitalat, PAH, APEO ve kurşun gibi maddelerin, cilt yoluyla vücuda geçerek hem kısa vadeli alerjik reaksiyonlara hem de uzun vadeli sistemik toksik etkilere yol açabileceğine dikkat çekti. Özden, “Fitalatlar, hormonal dengenin bozulmasına neden olur, özellikle çocuklarda gelişim sorunları yaratabilir. PAH’lar, ciltle temas yoluyla kanser riski oluşturabilecek kimyasallardır. Kurşun, sinir sistemi için toksiktir; çocuklarda bilişsel gerilemeye, erişkinlerde ise böbrek hasarına yol açabilir. APEO’lar, endokrin sistemi bozabilir ve çevrede birikerek kalıcı zararlar oluşturabilir. Sağlam deriden, kısa süreli temaslarda emilim çok sınırlı olur ama hasarlı deri, fazla terleme, sıcak, uzun süreli temas emilimi artırabilir. O yüzden çorap iyi bir alışkanlık ayakkabı için, direkt teması engelleyebiliyor. Maalesef deri, kendine temas eden her şeyden etkilenme özelliği olan bir organ” dedi.
“Doğru ayakkabı, ayağın doğal hareketlerini desteklemeli”
Ayakkabıların insan sağlığını öncelik alarak üretilmesi gerektiğini vurgulayan Özden, aksi takdirde ortopedik açıdan ciddi seviyelerde sağlık sorunlarında artış yaşanacağını belirtti. Özellikle yoğun tempoda çalışan ve ayaklarını uzun süre ayakkabı içinde tutan bireylerde, bu tür sağlıksız ürünlerin neden olduğu ortopedik problemlere sıkça rastlandığını ifade eden Op.Dr. Özden, “Ayak kemerine uygun destek sunmayan taban yapıları, plantar fasit, topuk dikeni gibi sorunlara zemin hazırlayabilir. Kalıp uyumsuzluğu, ayak parmaklarında halluks valgus ve çekiç parmak gibi deformitelere yol açabilir. Nasırlara ve tırnak batmasına yol açabilir. Aşırı ince veya kalitesiz malzemelerden üretilen tabanlar, darbe emilimini azaltır, bu da diz, kalça ve bel ağrılarını beraberinde getirir. Doğru ayakkabı, ayağın doğal hareketlerini desteklemeli ve tüm vücut postürünü korumalı” diye konuştu.
“Ürünler; TSE, CE gibi güvenlik ve kalite sertifikalarına sahip olmalı”
Özden, ayakkabı alırken dikkat edilmesi gereken noktalara vurgu yaparak, “Tüketicilere, ayak sağlığını korumak adına şu noktalara dikkat etmelerini öneriyorum: Ürünlerde mutlaka ortopedik taban desteği bulunmalı; özellikle ark desteği ve yeterli yastıklama özellikleri göz önünde bulundurulmalı. Doğal malzemeler tercih edilmeli; deri ya da nefes alabilir kumaşlar ayak sağlığı açısından daha uygun olur. Taban yapısı esnek olmalı ancak aynı zamanda yeterli desteği sağlamalı. Ayak şekline uygun doğru kalıp ve numara seçimi büyük önem taşır. Ayrıca ürünlerin TSE, CE gibi güvenlik ve kalite sertifikalarına sahip olup olmadığı, içerik bilgileriyle birlikte mutlaka kontrol edilmeli. Kimyasal kokusu olan, rengi çıkan ürünlerden ise kesinlikle uzak durulmalı” diye konuştu.
“Yanlış ayakkabı seçimi en çok çocukları riske atıyor”
Yanlış ayakkabı seçiminden en çok çocukların etkileneceğine değinen Özden, “Gelişim çağında olan çocukların kemik ve kas yapısı dış etkilerden kolay etkilenir. Hamileler, ağırlık merkezinin değişmesi nedeniyle ortopedik desteğe daha fazla ihtiyaç duyar. İleri yaş bireyler, denge ve eklem sağlığı açısından kaliteli ayakkabıya bağımlıdır. Ayakta çalışanlar, yanlış ayakkabıyla gün içinde omurga dahil tüm kas-iskelet sistemini zorlar. Diyabet hastaları, ayakta oluşabilecek küçük tahrişler bile ciddi komplikasyonlara dönüşebilir” ifadelerinde bulundu.
