Türkiye Ziraat Odaları Birliği (TZOB) Başkanı Şemsi Bayraktar, ekim ayında girdi maliyetlerindeki değişimleri ve üretici market fiyatlarını yaptığı yazılı basın açıklamasıyla değerlendirdi. Ekim ayında üretici ve market arasındaki fiyat farkı en fazla yüzde 382,9 ile patateste görüldüğünü belirten Bayraktar, açıklamasını şöyle sürdürdü: “Patatesteki fiyat farkını yüzde 284,1 ile kuru soğan, yüzde 242,1 ile marul, yüzde 229,5 ile maydanoz takip etti. Patates 4,8 kat, kuru soğan 3,8 kat, marul 3,4 kat, maydanoz 3,3 kat fazlaya satıldı. Üreticide 5 lira 25 kuruş olan patates markette 25 lira 35 kuruşa, 4 lira 92 kuruş olan kuru soğan 18 lira 90 kuruşa, 17 lira 17 kuruş olan marul 58 lira 73 kuruşa, 5 lira 17 kuruş olan maydanoz 17 lira 2 kuruşa satıldı. Ekim ayında fiyatı en fazla artan ürün markette patates olurken üreticide ise kabak oldu. Fiyatı en fazla düşen ürün ise hem markette hem de üreticide yeşil fasulye oldu.”
Market fiyatları
Ekim ayında markette 36 ürünün 22’sinde fiyat artışı, 14’ünde ise fiyat azalışı görüldüğünü dile getiren TZOB Başkanı Bayraktar, “Ekim ayında markette fiyatı en fazla artan ürün yüzde 32,9 ile patates oldu. Patatesteki fiyat artışını yüzde 30,3 ile kuru soğan, yüzde 24,4 ile domates, yüzde 12,2 ile yeşil soğan izledi. Markette fiyatı en fazla azalan ürün ise yüzde 21,9 ile yeşil fasulye oldu. Yeşil fasulyedeki fiyat düşüşünü yüzde 16,6 ile limon, yüzde 15,7 ile sivri biber ve yüzde 8,8 ile kuru kayısı takip etti” dedi.
Üretici fiyatları
Bayraktar, ekim ayında üreticideki 28 ürünün 15’inde fiyat artışının olduğunu 10’unda fiyat düşüşünün yaşandığını ve 3 üründe ise fiyat değişiminin olmadığına dikkat çekti. Bayraktar, “Üreticide en çok fiyat düşüşü yüzde 28,4 ile yeşil fasulyede görüldü. Yeşil fasulyedeki fiyat düşüşünü yüzde 15,2 ile fındık, yüzde 13,8 ile salatalık ve yüzde 13,6 ile kuru incir takip etti. Üreticide en çok fiyat artışı yüzde 69,2 ile kabakta görüldü. Kabaktaki fiyat artışını yüzde 50,3 ile domates, yüzde 25 ile Antep fıstığı, yüzde 19,9 ile patates izledi” diye konuştu.
Üretici fiyat değişiminin nedenleri
Kabak, domates ve patlıcandaki fiyat artışlarının tarla sezonunun bitip seraya geçilmesinden kaynaklandığını söyleyen Bayraktar, “Antep fıstığı fiyatları hem ürünün yok yılı olması hem de bu yıl yaşanan kuraklık sebebiyle artış gösterdi. Türkiye genelindeki kuraklıktan etkilenen kışlık patates hasadının başlaması ve depo maliyetlerinin artması patates fiyatlarını artırdı. Limon fiyatları, depolarda ürün olmadığı ve arzda yaşanan azalmadan dolayı yükseldi. Taze fasulyede hasadın devam ettiği bazı bölgelerdeki arz artışı üretici fiyatlarını düşürdü. Fındık fiyatları zirai don sebebiyle rekoltenin düşük olmasından dolayı yükseldi. Bu ay ise hem ihracatçıların hem de fabrikaların fiyatları baskılaması nedeniyle fındığın üretici fiyatlarında düşüş yaşandı. Salatalıktaki fiyat düşüşü bu yıl seradaki üretim artışından kaynaklandı. Bu yıl incir ihracatının geç başlaması nedeniyle ihracatın düşük miktarda kalması incire olan talebi azalttı ve fiyatlar geriledi” açıklamasında bulundu.
Girdi piyasaları fiyat değişimleri
Ziraat Odaları aracılığıyla girdi piyasalarından alınan fiyat verilerini şöyle değerlendiren Bayraktar, “Ekim ayında, eylül ayına göre amonyum nitrat gübresinin fiyatı yüzde 0,8 artarken ÜRE gübresi yüzde 1, 20.20 kompoze gübresi yüzde 0,7, amonyum sülfat gübresi yüzde 0,4 ve DAP gübresi yüzde 0,3 oranında azaldı. Geçen yılın ekim ayına göre son bir yılda ÜRE gübresinin fiyatı yüzde 63,1, DAP gübresi yüzde 47,9, 20.20 kompoze gübresi yüzde 45,5, amonyum nitrat gübresi yüzde 39,9 ve amonyum sülfat gübresi yüzde 28,9 oranında arttı. Ekim ayında mazot fiyatı aylık olarak yüzde 1,9 oranında artarken yıllık yüzde 30,4 oranında arttı. Ekim ayında eylül ayına göre besi yemi yüzde 1,3, süt yemi yüzde 1,1 oranında arttı. Son bir yılda ise besi yemi yüzde 31,8, süt yemi yüzde 29 oranında arttı. Elektrik fiyatları yıllık olarak yüzde 12,8, tarım ilacı fiyatları ise yüzde 14,9 oranında arttı” açıklamasında bulundu.
