Bursa Ticaret ve Sanayi Odası (BTSO) tarafından bu yıl 28’incisi gerçekleştirilen ‘Bursa 250 Büyük Firma Araştırması – 2024’ sonuçları açıklandı. Buna göre, 2024 yılında Bursa’da 250 büyük firmanın toplam net satışları, 2023 yılına göre yüzde 43 artışla 1 trilyon 467 milyar TL’ye yükseldi. Buna karşın artan finansman giderleriyle firmaların kârlılıkları önemli oranda geriledi. Üretimden net satışlarda ise yüzde 44’lük artış kaydedildi. Buna karşın, firmaların faaliyetlerinden oluşan katma değer yüzde 10’luk sınırlı bir büyüme göstererek 231,7 milyar TL seviyesine ulaştı. 2023 yılında yüzde 102 artış gösteren katma değer, 2024’te küresel büyümenin yavaşlaması ve sıkı para politikaları nedeniyle daha ölçülü bir artış sergiledi.
Finansman giderleri kârları eritti
Bursa 250 Büyük Firma Araştırması’nda kâr eden firma sayısı 164’e geriledi. 2023 yılında listede kâr eden firma sayısı 220 olmuştu. Vergi öncesi kâr/zarar toplamı yüzde 67 düşüşle 28,2 milyar TL’ye indi. Firmaların toplam faaliyet kârı yüzde 50,7 azalarak 47,7 milyar TL’ye, FAVÖK büyüklüğü ise 157,5 milyar TL’ye düştü. Finansman giderleri ise yüzde 14,5 artışla 54,9 milyar TL’ye ulaştı. 2023 yılında toplam finansman giderlerinin faaliyet kârına oranı yüzde 49,6 iken, 2024’te bu oran yüzde 115,2’ye yükseldi. Böylece finansman maliyetleri, firmaların kârlılıklarını önemli ölçüde sınırlayan temel unsur haline geldi.
Bursa’nın ihracat performansı 2024 yılında dikkat çekici bir ivme kazandı. Türkiye genelinde ihracatın yüzde 2,4 olarak gerçekleştiği 2024 yılında Bursa’daki 250 büyük firmanın toplam ihracatı bir önceki yıla göre yüzde 10,8’lik artışla 14,8 milyar dolara yükseldi. Bursa 250 Büyük Firma Araştırması’nda yer alan şirketlerin toplam istihdamı, 2024 yılında yüzde 7 artışla 189 bin 977 kişiye ulaştı. Yabancı sermayeli firma sayısı ise 42 olarak bir önceki yıl ile aynı düzeyde gerçekleşti.
Zirvede Oyak Renault var
2024 yılı net satışlarına göre Bursa’nın ilk 10 firması belli oldu. Listenin zirvesinde, 175 milyar 482 milyon TL’lik net satışla Oyak Renault yer aldı. Oyak Renault’u Tofaş 106,1 milyar TL ile TGS Dış Ticaret de 84,3 milyar TL ile izledi. Dördüncü sırada Bosch 64,1 milyar TL, beşinci sırada Borçelik 46,6 milyar TL ile bulunurken, Türkiye’nin Otomobili Girişim Grubu (Togg) 41,7 milyar TL ile listenin altıncı sırasında yer aldı. Sütaş, Uludağ Perakende Elektrik Satış, Köfteci Yusuf ve Karesi Polyester ise sırasıyla ilk 10’da yer alan diğer firmalar oldu.
Sıralamada yer alan firmalardan 69’u otomotiv yan sanayi, 35’i tekstil, 31’i gıda, tarım ve hayvancılık, 26’sı perakende ticaret, 21’i metal, 10’u makine ve teçhizat sektöründe faaliyet gösteriyor. Listede ayrıca çimento, toprak ürünleri ve madencilik, enerji, inşaat ve plastik sektörlerinden 6’şar firma yer aldı. Ağaç, orman ürünleri ve mobilya, hizmet, eğitim ve danışmanlık ile otomotiv ana sanayi alanlarında faaliyet gösteren 5’er firma da sıralamada yer buldu. Bunun yanında ekonomik ilişkiler ve finans, hazır giyim, kimya ve lojistik sektörlerinden 4’er firma listeye girerken, 2 turizm firması ile 1 çevre ve geri dönüşüm firması da en büyük 250 firma arasında yer aldı.
“Bursa iş dünyası üretmeye devam etti”
BTSO Yönetim Kurulu Başkanı İbrahim Burkay, dünya ticaretini zorlayan korumacı politikalar, jeopolitik gerilimler ve bölgesel savaşların üretim zincirlerini önemli ölçüde etkilediğini belirterek, “Ülkemizde ise fiyat istikrarını hedefleyen para politikaları, finansmana erişimi güçleştirdi. Artan enerji ve işgücü maliyetleri, reel sektörümüzün omuzlarındaki yükü daha da ağırlaştırdı. Ancak tüm bu zorluklara rağmen Bursa iş dünyası bir kez daha farkını ortaya koydu. Şartlar ne olursa olsun üretmeye, ihracat yapmaya, istihdamını korumaya devam etti. Kârlılıktan ödün verse de çarklarını durdurmadı; üretimden, alın terinden, güçlü geleceğimize duyduğu inançtan vazgeçmedi” dedi.
Bursa 250 Büyük Firma Araştırması sonuçlarını değerlendiren Burkay, 2023 yılında yüzde 8,4 olan satış kârlılığının 2024’te yüzde 1,9’a gerilediğini, ayrıca firmaların finansman giderlerinin faaliyet kârına oranının yüzde 50 seviyesinden yüzde 115’e yükseldiğini belirtti. Burkay, “Tüm bu veriler firmalarımızın karşılaştığı zorlukların göstergesi. Ancak bu tablo, aynı zamanda Bursa’nın üretim azminin, direncinin ve dayanışma kültürünün de en somut kanıtı” diye konuştu.
“En önemli engel finansmana erişim”
Reel sektörün önündeki en önemli engelin finansmana erişim maliyeti olduğunu vurgulayan Burkay, “Politika faizleriyle piyasa faizleri arasındaki farkın azalması, yatırım iştahını artıracak; üretimin, ihracatın ve istihdamın önünü açacak. Orta Vadeli Program (OVP) kapsamında belirlenen hedeflerin başarıya ulaşması, üretim ekonomisinin güçlendirilmesi, reel sektörün dayanıklılığının artırılması ve kaynakların yüksek katma değerli alanlara yönlendirilmesiyle mümkün olacak. Bu doğrultuda atılacak her adım, sürdürülebilir büyümenin temellerini sağlamlaştıracak” dedi.
Küresel rekabette de belirleyici unsurunun artık ‘miktar’ değil ‘verimlilik’ olduğuna dikkat çeken Başkan Burkay, “Bursa iş dünyası olarak önümüzdeki dönemde hedefimiz; teknolojiyi, dijitalleşmeyi ve verimliliği merkezine alan üretim modellerini yaygınlaştırmak olacak. Sanayi birikimi, girişimcilik ruhu ve yenilikçi potansiyeliyle Bursa, bu dönüşümün öncüsü olmaya hazır” ifadelerini kullandı.
