Türkiye’nin ve bölgenin en büyük Dijital Forwarder’larından Tırport’ın 2023 üçüncü çeyrek verilerine göre, Avrupa’da nakliye bedelinin yüzde 25’ini akaryakıt oluştururken, Türkiye’de bu oran yüzde 48,2 civarında seyretti. Artan tüm maliyetlere rağmen Türkiye’de navlun içinde akaryakıt maliyetinin yüzde 50’lere yakın olmasının sebebine değinen Tırport Yönetim Kurulu Başkanı Akın Arslan, “Bunun nedeni, kamyon sahiplerinin ayakta kalabilmek, kamyonunun taksitlerini ödeyebilmek, evine ekmek götürebilmek için fedakarlığı önce kendisinden yapmasından kaynaklanıyor” dedi.
“Kaplama lastik sürdürülebilir değil”
Kamyon sahibinin şahsi yevmiyesinden fedakarlık yapmaya çalıştığını söyleyen Arslan, “Örneğin son bir yıl içinde kaplama lastik yaptırarak kamyon kullanma eğilimi, Türkiye’de yüzde 20’nin üzerinde arttı. Bu durum kesinlikle sürdürülebilir değil. Sürüş güvenliğine de büyük zarar veriyor. Aynı zamanda, kontrat lojistiğinde de durum çok farklı değil. Navlunun yüzde 50’sinin mazot maliyeti olduğu bir pazarda, filolarına ve sürücü performanslarına odaklanmayan, yükleme ve teslimat raporlamalarına canlı erişip alternatif maliyetlerini hesaplayamayanların, yükleme-boşaltma noktalarındaki bekleme ve atıl kalma sürelerini doğrulatamayanların, kontrat lojistiğinde operasyonel kar etmeleri teknik olarak mümkün değil” diye konuştu.
“Türkiye’de kamyonculuk en önemli ekmek teknelerinden”
Kamyon sahiplerinin yüzde 90’dan fazlasının kamyonun aynı zamanda aktif şoförü olduğunun altını çizen Arslan, “Türkiye’de yollarda ticari taşıma yapan 550 bin civarında 16 ton ve yukarısı kamyon var. Bunların sadece 130 bin civarı lojistik ya da yük sahibi firmaların sahibi olduğu, özmal araçlar. Geri kalan 420 bin civarında kamyon/çekicinin sahipleri, doğrudan şahıslar. Çünkü Türkiye’de kamyonculuk en önemli ekmek teknelerinden birisi” cümlelerine yer verdi.
Dönüş yükü alamamak zarar etmek demek
Uluslararası Karayolu Taşımacılık Birliği (IRU) verilerine göre, Avrupa’da boş dönme oranı yüzde 23 civarındayken, Türkiye’de bu oranın yüzde 32 civarında olduğuna dikkat çeken Arslan, şunları kaydetti: “Bir kamyon uzun yolda yükle ortalama 460 km yol gidiyor ve 32 litre civarında mazot yakıyor. Bir kamyonun uzun yolda ortalama gidiş-dönüş maliyeti 15 bin TL civarını buluyor. 15 bin TL’ye yükü taşıyan kamyon, dönüş yükü alamadan boş dönerse zarar ediyor. Yine IRU verilerine göre, 2022 yılı Ekim ayında Avrupa’da zirve yapan akaryakıt fiyatları 2023’de yüzde 25’lere varan oranda düşerken, Türkiye’de hem kur, hem de ÖTV düzenlemeleriyle artmaya devam etti. Bu durum nakliye sektörünü daha da zora sokuyor. Bir diğer konu da, Avrupa’da bir kamyon şoförü ortalama 2.200-2.500 Euro civarında kazanırken, bir Türk kamyon şoförü 800 Euro bile kazanamıyor. Kamyon sahibi dertli, filolar yaşlanıyor, verim düşüyor ve dönüş yükü bulmak daha büyük bir kriz olarak karşımıza çıkıyor. Kısaca, dönüş yükü alamayan kamyon, direk zarar ediyor. Sektör nereden baksanız sıkıntı yaşıyor ve yollardaki sürüş ve yük güvenliği riski arttıkça artıyor.”
