Saksılarda, yemiş ağacı yetişir mi? Yetişir. En önemli ayrıntı 2, en geç 3 senede bir ağacı saksısından çıkartarak köklerinin boyunun 1/3 oranında kısaltılmasıdır. Bir de cüce ağaçlar kullanarak iş yükünüzü azaltabilirsiniz. Bu nedenle aşılı ağaç fidanları alacaksanız, anaçların cüce fidan anaçları olmasına dikkat edin. Böylece daha dengeli ağaçlar elde edebilirsiniz. Böyle diyorsak da, yaban mersininde, üzümde, incirde ve zeytinde anaçlar pek fark etmiyor. Bahçeniz ufaksa elma, armut, erik, kiraz ya da yukarıda sözünü ettiğim diğer yemişler pekiyi ala büyük saksılarda yetiştirilebilir.
Saksıda yemiş yetiştirmek nereden aklımıza düştü diye soracaksanız hemen söyleyelim? Her Paris ziyaretinde, park ve bahçelerinde koca koca (demir köşebentlerle sağlamlaştırılmış) ahşap saksılarda yetiştirilen palmiye (daha çok Phoenix) ) ya da turunçgiller ailesinin fertlerini gördüğümüz zaman gözlerimiz kamaşır. Egzotik bitkileri tahta saksılarda besleyip, kışın limonluklara koyup, baharda don tehlikesi geçince tekrar parklara getirmek Fransız krallarının eski bir adetidir. Siz de böyle saksılar yapmayı hayal ediyorsanız, içine sevmediğimiz halde, çürümeyi geciktirmek amacıyla bir plastik saksı koyun.
Saksının imal edildiği madde çok da önemli değil. Nasıl olsa hepsinin bir istenmeyen tarafı var. Pişirilmiş toprak saksılar pahalı ve ağır olmalarına karşılık, buharlaşmaya elverişlidir; plastik saksılar hafif ama buharlaşmayı önler, çevre kirliliği yaratır; cam olanlarda ise boşaltma deliği yoktur, çabuk kırılır; ahşap olanlar ise çürürler. Diyoruz ya her güzelin bir kusuru var. Saksı çapları 50 cm.’den ufak olmasın; derinliklerine gelince, olanaklar elverdiğince derin olmalı ama çok da derin olunca bu sefer de, en ufak bir rüzgarda devrileceklerini unutmayalım. Nereden baksanız bir elma ağacı için 50 ya da 60 litrelik bir saksı gayet yeterli olacaktır.
Saksılara dikimler en iyisi Mart, Nisan ayında bolca kompost kullanarak yapılmalıdır. Toprağın içine, 1/3 oranında perlit koymanız yemiş ağacının sağlığı için uygun olacaktır, toprak geçirgenliğini arttıracaktır. Gübre koyacakların, saksılara potasyumdan zengin gübre koymalarını öneririz. Bunları yaptınız ama, yemiş ağaçlarınız devamlı limonlukta kalacaksa, elinize suluboya fırçalarını alıp tek tek açan çiçekleri elle tozlaştırmanız yemiş verimi açısından gerekecektir.
Ağaçları saksılara diktiyseniz bol güneşe ihtiyaçları olduğunu bilin. Bu arada bolca sulamanız da şarttır. Hemen ekleyelim, bol su şarttır ama sulama aralarında toprağın en üst katmanının kuruduğundan emin olunca tekrardan su verin. Toprağın kuruduğunu anlamak için işaret parmağınızı 90 derece diklemesine toprağa batırmanız yeterli olacaktır.
Saksılarda yetiştirdiğiniz fidanları kışın bahçede bırakacaksanız özellikle şeftali, hatta kayısılar için yaprak kıvırcıklığı hastalığına dikkat edin deriz. Bunun için kış gelip de yapraklar döküldükten sonra, ıslanmamaları için ağaçları örtmeniz faydalı olacaktır. Saksıda yemiş ağaçları deyince bir çoğumuzun aklına hemen “bonsai” gelmesin. Bonsai de, kök budamaları, dal budamaları gerektiriyorsa da asıl tellerle ağaca biçim vermek sanatın en büyük bölümünü oluşturur. İster bonsai yapın, ister saksıda yemiş ağacı yetiştirin, kök budamaları yaptığınız senelerde toprağı olanaklar elverdiğince yenileyin. Doğal olarak da, kökleri kısalttığımız yıllar dal budaması yapmayın.
Bu hafta da çorbada tuzu olanlar bölümünde çokça fotoğraf aldık. Herkese teşekkür ediyoruz. Dr. Evren Altınel bize güzel bir fotoğraf yollamış Salep ailesinden salep sümbülü (Anacamptis laxiflora). Fotoğrafı Şile taraflarında çekmiş. Serpil Üçok kardeşimiz ise Kanada’da kırmızı dağ defnesi (Kalmia latifolia) bulmuş; fotoğraflamış. Bize keyifle bakması düşüyor.
Keyifli bahçeler….
