ABD Başkanı Donald Trump, Perşembe günü Beyaz Saray’da Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ı ağırladı. Trump, Erdoğan ile yaptığı iki saati aşkın görüşmeye F-35 satış yasağının çözülebileceğine dair umut vererek başladı. Erdoğan ise F-35 satışına yönelik yasağın kaldırılmasını istediğini açıkça söyledi. Bu hafta Fox News’da yayınlanan bir programda bunun stratejik ortaklığa yakıştığını düşünmediğini ve doğru bir yol olmadığını belirtti.
Cumhuriyetçi lider Trump, basın mensuplarına yaptığı açıklamada özellikle Türkiye’nin Rusya ile devam eden ekonomik ilişkilerine dikkat çekti. Avrupa Birliği, 2023’ün başında Rusya’dan deniz yoluyla petrol alımını büyük ölçüde durdurduktan sonra Türkiye, ah Rus yakıtlarının en büyük alıcısılarından biri haline geldi. Ocak 2023 den bu yana Ankara, Rusya’dan 90 milyar dolardan fazla petrol, kömür, doğal gaz satın aldı. Bu dönemde Rusya’dan daha fazla enerji alan ülkeler Çin ve Hindistan idi.
Trump Oval Ofis’te, Erdoğan’a yapabileceği en iyi şeyin Rusya’dan petrol ve gaz almamak olduğunu söylese de karşı tarafın bir taahhütte bulunduğunu açıklamadı.
Bu ziyaret Erdoğan’ın 2019’dan bu yana Beyaz Saray’a yaptığı ilk ziyaretti. Trump, Türkiye-ABD ilişkilerinin sık sık zorlu olmasına rağmen ilk döneminde iyi bir ilişki kurduklarını söyledi. ABD’li yetkililer, Erdoğan yönetiminde Türkiye’nin insan hakları sicili ve Rusya ile bağları konusunda kaygılarını dile getirmişlerdi. Türkiye’nin Gazze ve Suriye nedeniyle ABD’nin bir diğer önemli müttefiki İsrail ile yaşadığı gerilimler de ilişkileri zaman zaman zora sokmuştu.
Demokrat Başkan Joe Biden’ın 4 yıllık döneminde, ABD yönetimi Erdoğan’la yakın temastan kaçındı. Bu mesafeli tutumun sebebi, Türkiye’de demokrasini gerilemesi ve Ankara’nın Rusya ile kurduğu yakın ilişkilerdi. Muhalefet partileri ve insan hakları örgütleri, Erdoğan’ı demokrasiyi zayıflatma ve ifade özgürlüğünü kısıtlamakla suçladı.(Bugün aynı şey Trump’ın başında) Uluslararası gözlemciler, insan hakları savunucuları, gazeteciler ve başkalarına yönelik asılsız soruşturmaların ve davaların Türkiye’de hala ciddi bir sorun olduğunu belirtiyor.
Ancak Trump, Erdoğan’ı Ukrayna ve Gazze’deki savaşlara son vermek için çabalarında kritik bir ortak ve güvenilir bir arabulucu olarak görüyor. Trump yönetimi ayrıca, Suriye’ye yönelik yaklaşımda da Türkiye ile büyük ölçüde aynı çizgide. Marco Rubio, P.tesi günü Birleşmiş Milletler Genel Kurulunda Eş-Şara ile görüştü. Erdoğan, Salı günü, Trump’ın Birleşmiş Milletler Genel Kurulu’nda düzenlediği toplantıya katıldı. Trump, Gazze’de yaklaşık 2 yıldır süren savaşın ele alındığı görüşme için 8 Arap ve Müslüman ülkenin liderlerini bir araya getirdi. Türk lider, İsrail’in savaşı yönetme biçimini sert şekilde eleştirdi. Gazze’de ölenlerin sayısının 65 bini geçtiği, BM de ölümlerin 2/3 den fazlasının kadın ve çocuk olduğu açıklandı.
Erdoğan yaptığı konuşmada, “Bu bir terörle mücadele değil. Bu bir işgal, sürgün, soykırım, yaşamı yok etme, kitlesel yıkım politikasıdır ve 7 Ekim olayları bahane edilerek yürütülmektedir” dedi.
Ayrıca ABD’nin Ankara Büyükelçisi ve Suriye Özel Temsilcisi Tom Barrack, iki liderin Rusya ve F 35 programı da dahil olmak üzere ABD-Türkiye ilişkilerindeki tüm önemli konuları “çözüm yolları” ile ele aldığını belirtti.
