Otomobil talep endeksi, 2023 kasım ayında geçen senenin aynı dönemine göre yüzde 8,3 geriledi
ENSAR ÇIRAK
Genel seçimlerden sonra uygulanmaya başlanan faiz artırımıyla sekteye uğrayan otomotiv sektörü kan kaybetmeye devam ediyor. E-ticaret platformu Sahibinden tarafından yayınlanan ‘Otomobil Piyasası Görünümü’ raporuna göre, enflasyondan arındırılmış otomobil ortalama reel fiyatları beş aydır düşüş kaydederken, otomobil talep endeksi de 2023 kasım ayında geçen yılın aynı dönemine kıyasla yüzde 8,3 geriledi. Sektör temsilcilerinin ortak görüşü ise otomotivde yatırım döneminin bittiği yönünde oldu.
“Sektör kısmi felçte”
İkinci el otomobil piyasasına dair konuşan İzmir Oto Galericiler Odası Başkanı Zafer Dursun, tablonun oldukça kötü olduğunu ifade etti. “Tünelin ucu görünmüyor” diyen Dursun, halihazırda sefte yapmayan, haziran ayından bu yana araba satamayan esnafın olduğunu söyledi. Dursun, “Arabalar çakılmış duruyor. Bazı yerlerde maliyetinin altına bile rakam söylense, 1 milyon TL’lik araba 900 bin TL’ye kadar düşse de müşteri olmaması çok dikkat çekici bir olay. Yani bu demektir ki otomotiv sektörü şu anda kısmi felçte” dedi.
Sektörün toparlanabilmesi için hükümetin faiz oranlarıyla ilgili bir düzenleme yapması gerektiğine işaret eden Dursun, “Sıfırcılar da panik halinde. Müşteri buldukları zaman kaçırmak istemiyorlar. Sıfırcılarda şişme ne kadar çok olursa hükümete o kadar baskı olacak” dedi. Geçtiğimiz günlerde başından geçen bir örneği de paylaşan Dursun, “Bir tanıdığım 715 bin TL’lik bir araba için 4 bankadan kredi hesaplattı. Arabaya 263 bin TL kredi çıktı. ‘263 bin TL’yi 48 ayda 723 bin TL geri ödeyeceğim’ dedi. Bu, 460 bin TL faiz demek. Yüzde 3,98 faizden bahsediyoruz” ifadelerine yer verdi.
“Ufukta bir şey göremiyoruz”
Artan faiz oranlarının otomobil talebini düşürdüğünü vurgulayan Dursun, “Biz ticaretin peşinde olan bir grubuz ama tamamıyla ekonomiye bağlayız. Tabi ki ekonominin bu denli inişli çıkışlı olması bütün hepimizi derinden etkiliyor” dedi. Otomobilin yatırım aracı olmaktan çıktığını belirten Dursun, “Otomotivde tamamıyla ekonomiye bağlıyız. Bu faizlere bağlıyız. Kötü bir dönem geçiriyoruz. Ufukta bir şey göremiyoruz. 2024 de 2023’ü aratmayacak. İşimiz zor” cümlelerini kullandı.
İkinci el araçlar dolar karşısında %21 değer kaybetti
İkinci el otomobil satış platformu Carvak’ın CEO’su Mehmet Çelikol da araçlara yatırım döneminin bittiğini ifade etti. Genel seçimler sonrasında hızlı artan faizler ve düşen talep ile ikinci el araçların dolar karşısında yüzde 21 değer kaybettiğini belirtti. Ekonomideki dalgalanmalardan en fazla etkilenen sektörlerden birisinin otomotiv olduğunu söyleyen Çelikol, “Pandemi döneminde başlayan ve enflasyonist ortamla devam eden araç yatırımları ise son dönemde hız kesti. Piyasanın araç fiyatları açısından yavaş yavaş normal seyrine döndüğünü görüyoruz. TL bazında araç fiyatlarında artış beklesek de dolar karşısında ikinci el araç bir süre daha değer kaybetmeye devam eder. 2024 sonu ve 2025 başı gibi piyasanın tamamen normalleşeceğini düşünüyorum” diye konuştu.
“Türkiye en stratejik pazar olarak görülüyor”
Öte yandan Türkiye’nin ikinci el otomotiv pazarının yüksek potansiyeline değinen Çelikol, Türkiye’nin ikinci el pazarında dünyada adet bazında 6’ncı sırada olduğunu, ciroda ise üçüncü olduğunu ifade etti. İkinci el yıllık satışlarının 6-7 milyon adet olarak seyrettiğini kaydeden Çelikol, “ABD ve Çin’den sonra ciro olarak en büyük pazar konumundayız. Global şirket yapısı içerisinde de Meksika ve Brezilya ile birlikte Türkiye en stratejik pazar olarak görülüyor” dedi.
Sıfır arabaya erişimde tedarik sorununun çözüldüğünü ve döviz kurlarındaki hareketliliğin arttığını dile getiren Çelikol, “Son dönemde alınan tedbirler ikinci el otomobil fiyatlarına düşüş olarak yansıdı. İkinci el otomobilde pandemi sonrası sürekli artan fiyatlar duruldu, ikinci el otomobiller yatırım aracı olmaktan çıktı. Geçtiğimiz üç ayda ikinci el otomobil fiyatlarının TL bazında da yüzde 10 civarında düştüğünü gözlemliyoruz. Diğer yandan taşıt kredilerinde oranlar yükselirken kredi kapsayıcılığı da düşük kaldı. Bu sebeple finansmana erişmekte zorluk yaşandı” ifadelerini kullandı.
