Yılın son çeyreğinde ithalatın azalmasının da muhtemel bir gelişme olduğunu söyleyen İleri, “Sezonluk ürünlerin yanı sıra özellikle traktörde krediye erişimin zorlaşması ve kredi faizlerinin yükselmesi nedeniyle yurt içi pazarda eylül ayından itibaren bir daralma söz konusu” dedi
Makine İhracatçıları Birliği’nin verilerine göre, tarım makineleri sektörü ihracatı 2023’ün ilk 11 aylık dönemde 2022’nin aynı dönemine kıyasla değer bazında yüzde 0,9 artarken, miktar olarak yüzde 11,5 azalma yaşandı. Bu azalmanın da baz etkisiyle tarım makinelerinde kilogram başına düşen ihracat birim değeri bir önceki seneye göre artarak 5,4 dolar oldu. Sektörün ocak-ekim dönemindeki ithalatı ise 2022 yılı seviyesine göre yüzde 103,4 arttı ve 1,40 milyar dolar seviyesine yükseldi. Haziran ayında 4 milyon dolar olan sektör dış ticaret açığı, ekim ayında 155 milyon dolara çıktı. Türk Tarım Alet ve Makineleri İmalatçıları Birliği (TARMAKBİR) Genel Sekreteri M. Selami İleri, tedarikte yaşanan sorunların ithal ürünlere talebi artırdığını söyledi.
Yüksek enflasyon, traktörde alım kararlarını etkiledi
Türkiye’de yüksek enflasyona oranla düşük olan sübvansiyonlu tarımsal kredi faiz oranlarının, bu dönemde özellikle traktöre olan talebi olumlu yönde etkilediğini kaydeden İleri, “Olağan taleplerin yanı sıra yüksek enflasyonun sürdüğü bir ortamda fiyatların daha da artacak olması endişesinin de traktörde alım kararlarını etkiledi ve bunu zamanlama açısından öne çekti. Bu durum doğal olarak talebi önemli ölçüde etkilerken, tedarik tarafındaki sorunlar arzın talebi karşılamasını engelledi. Bu da talebe daha hızlı cevap veren ithal ürünlere olan talebi artırdı” diye konuştu.
Bu sene ithalattaki önemli artışın esas olarak traktörden kaynaklandığını belirten İleri, “İlk 9 aylık verilere göre traktör ithalatındaki artış yüzde 192 olurken diğer tarım makinelerinin ithalatındaki değişim oranı yüzde 64 oldu” dedi. İleri, traktör harici tarım makineleri ithalatında da ikinci çeyrekteki biçerdöver ithalatının yaklaşık 5 kat artmasının toplamı domine eden bir unsur olduğunu ifade etti.
Düşük yatırım kredileri genel talebi artırdı
Tarım makineleri sektörünün genel makine endüstrisi içinde ithalata en az bağımlı sektörlerin başında geldiğini dile getiren İleri, sektörde 2022 yılı itibarıyla ithalatın iç pazarı karşılama oranının, yüzde 19,5 ile genel makine endüstrisinin oranının altında olduğunu vurguladı. İleri, “Bu değere göre bütün makine sektöründe ithalata en az bağımlı ikinci alt sektör tarım makineleri. Fakat yüksek enflasyon ve düşük yatırım kredileri nedeniyle makine yatırımlarının öne çekilmesi, genel talebi artırdı. Bu sıra dışı dönemde piyasada ithal traktörlere daha kolay erişim sağlanırken, biçerdöver gibi talebin zaten ithal ürünlerle karşılandığı bazı segmentlere olan talep de yatırım şartlarının cazip olması nedeniyle dikkat çekici bir seviyede arttı” diye açıkladı.
Bununla birlikte bu tip ürünlerin satışının belirli sezonlarda yoğunlaşması nedeniyle yılın son çeyreğinde ithalatın azalmasının da muhtemel bir gelişme olduğunu söyleyen İleri, “Sezonluk ürünlerin yanı sıra özellikle traktörde krediye erişimin zorlaşması ve kredi faizlerinin yükselmesi nedeniyle yurt içi pazarda eylül ayından itibaren bir daralma söz konusu. Nitekim kasım ayında trafiğe tescili yapılan traktör sayısı geçen seneye göre yüzde 17,2 azaldı” dedi.
Rekabetçi olmayan kur, ihracatı negatif etkiledi
İleri, sektörde ihracatın bir süredir yatay seyir izlemesinin de dış ticarette ihracatın ithalatı karşılama oranında negatife düşülmesinde bir başka majör etken olduğunu vurguladı. İleri, “Yakın geçmişte yaşadığımız rekabetçi olmayan kur seviyeleri, küresel pazarlarda bir süredir yaşanan daralma ve iç piyasanın eylül ayına kadar hareketli olması ihracat dinamiklerindeki başlıca negatif etkenler” diye ifade etti. Öte yandan İleri, piyasaların normal dinamiklerine dönmesiyle birlikte dış ticarette normal trendlere geri dönüşün muhtemel bir gelişme olacağını sözlerine ekledi.
