Cumhuriyet Halk Partisi Niğde Milletvekili ve Tarım, Orman ve Köyişleri Komisyonu Üyesi Ömer Fethi Gürer, Amerika Tarım Bakanlığı’nın yayınladığı raporda yer alan verilere dikkat çekti. CHP Niğde Milletvekili Ömer Fethi Gürer, “Raporda yer alan 2024-2025 sezonunda ayçiçeği tohumu ekim alanlarının azalacağı, ithalatın artacağı ve ayçiçeği yağı tüketiminin artacağı yönündeki tahminlerle ayçiçeğinde sorunların artacağı görülüyor” dedi.
Ayçiçek üretimi ile ayçiçek yağının talebi karşılamadığı için dışa bağımlılığın artarak devam ettiğini belirten Gürer, “2023 yılında yanlış tohum kullanımı ve kuraklık etkisi ile ciddi verim kaybı yaşandı. Bu durum ithalatında artmasına yol açtı. Son yıllarda ortalama ay çiçek tohum ithalatımız 600 bin ton, ham ay çiçek yağ ithalatımız yıllık ortalama 750 bin ton seviyelerinde gerçekleşti. Ortalama üretim seviyemiz dikkate alındığında ürettiğimiz kadar ithal ettiğimiz görülüyor. Bu döngü yerli üretim destekleri ile dönüştürülmesi sağlanmalı” diye konuştu.
“İthal ayçiçek yağına bağımlılık artmaya devam ediyor”
Amerika Tarım Bakanlığı’nın ülkemizde ayçiçeğine yönelik yayınladığı raporu değerlendiren Gürer, “Rapora göre, 2023-2024 sezonunda 750 bin hektar olan ayçiçeği tohumu ekim alanlarının 60 bin hektar daralarak 690 bin hektara düşeceği açıklandı. Düşüş için gerekçe çiftçinin ürün fiyatlarının düşmesi nedeniyle ürüne yönelme cesaretinin kırılması ve daha çok getirisi olacağı düşündüğü ürünlere yönelmesi olarak değerlendirildi ve ayçiçeği tohumu ithalatının da 600 bin tondan 175 bin ton artarak 775 bin tona çıkacağı öngörüldüğü belirtildi. Ülkemizde ortalama 1 milyon ton bitkisel ayçiçek yağı tüketiminin 450-500 bin tonu yerli üretimle karşılanırken talebe göre ithal ayçiçek yağına bağımlılık artmaya devam ediyor” dedi.
“Üretici ekeceği üründen zarar etmek istemiyor”
Gürer, ayçiçeğin stratejik ürün olarak değerlendirilip üretiminin artırılması ve yerli üretimle ayçiçeği yağ üretiminde artışa gidilmesi için mevcut şartların üretimi artırıcı ve çiftçiyi üretime yöneltici biçimde gözden geçirilmesi gerektiğine işaret etti. Tarımda üretim girdilerinin maliyetinin tüm ürünlerde düşürülmesi gerektiğine işaret eden Gürer, ayçiçek ekiminin artması içinde devlet desteği ve karlılığın artması gerektiğini belirtti. Mevsimlerdeki değişikliklerin farklı ürünlerde yarattığı riskin ayçiçeği üretimine de yansıdığını belirten Gürer, üreticinin ekeceği üründen zarar etmek istemediğini ifade etti. Tarımda bu bağlamda ciddi bir planlama ve öngörü eksikliği olduğunu belirten Gürer, bunun bir an önce giderilmesi gerektiğini söyledi. Tarımda yeniden planlamadan söz eden iktidarın ayçiçeği gibi dışa bağımlılığı üretilen ürünler için özel çalışmalarını artırması gerektiğini belirten Gürer, ithalata bağımlılığın çiftçi refahı ile önlenebileceğini söyledi.
Yağlı tohum üreticisinin mali sıkıntılar yaşaması öngörülüyor
Gürer, yerli yağlı tohumların (pamuk hariç) ve bitkisel yağın fiyatlarının uluslararası fiyatlara paralel olarak düşme eğilimi gösterirken, girdi maliyetlerinin artmaya devam ettiğini belirterek, raporda yağlı tohum çiftçilerinin büyük olasılıkla ciddi mali sıkıntı altında kalacağının öngörüldüğünü ifade etti. Gürer, “Yağlı tohum çiftçilerinin ciddi mali sıkıntılar yaşayacağı varsayımı da dikkate değer bir değerlendirme olarak görülmeli. 2024/2025 sezonunda ayçiçeği yağı ithalatının önceki yıla göre 200 bin tonluk bir artışla 1,5 milyon ton seviyesine çıkmasının beklendiği belirtiliyor. Öte yandan, raporda 2024/2025 sezonunda ayçiçeği yağı stoklarının önceki yıla kıyasla hafif bir düşüşle 203 bin ton seviyesine gerilemesinin beklendiği ifade ediliyor. Bu bağlamda, Türkiye’nin iç tüketim ihtiyacını karşılamak üzere önemli miktarda ayçiçeği yağı ithal etmeye devam ettiği de vurgulanıyor” dedi.
