Hayli kabarık listelere göre kısa-uzun süreli, birbirini takibeden, seferler olmuş; süre açısından yüzyıl, otuz yıl, son iki büyük dünya savaşları 4’er yıl sürmüştür. 20. asırda ilk kez soğuk savaş yılları olarak yaşanılan süreç belli bir yaşın üzerindeki kişiler için hala hatırlardadır.
Kesinlikle anlaşılıyor ki içinde bulunulan ve açılışı 9/11 olması muhtemel ve ağdalı perdesi pandemi ilanı ile devam eden farklı bir savaş süreci içerisindeyiz. Üstelik hayatta olan nesiller için dünya, bugüne kadar hiç olmadığı biçimde daha tehlikeli ve rekabetçidir.
Belirsizlik dönemleri, büyük nüfusları barındıran metropollerden başlayarak yaşamın durağanlaşması, üretim ve tüketim modellerinin değişimi, yeni nesiller tarafından kolay algılanamayan, ‘dünya bir köy, mekan uzay’ vizyonu, henüz üç beş yıl öncesine dahi dönülemezliği işaret ediyor.
Öyle ki, çağdaş yaşam sürekliliğini sağlayan önemli araç olan bireysel ve kurumsal iletişim için internet sinyalleri eski dünyayı temsil eden tarafı ile sabit hat’a bağlı modem cihazı ile sağlanan iletişim akışı ani bir enerji kesintisi ile sekteye uğrayabiliyorken, yeni dünyayı temsil eden uydu şemsiyesinde 3-5G servisleri aynı hizmetin kesintisiz sürdürülebilirliğidir.
Ticaretin en az yüzde sekseninin deniz yolu taşımacılığı ile gerçekleştiği günümüzde yoğun destinasyonların kritik noktalarda muhtemel riskler barındırması da modern ulaşım araçlarına rağmen yukarıdaki ‘sabit hat’ örneği gibi eski dünyada olduğu üzere sabit coğrafi özelliklere dayanır.
Küreselleşmenin riskleri sadece zaman içerisinde kesintisiz sürdürülebilirliği sağlanabilen finans deviniminin milenyum ile tekrarlayan kriz dinamiği değildir.
Bir taraftan uzay ve bulut teknolojileri ile aralanmaya çalışılan coğrafya gibi sabit, nispeten yerel değişmez unsurlara alternatif arayışlar gibi ‘devlet’ kavramının kutsal niteliklerini törpüleyebilecek mobil kurumsal nitelikli merkezi bulunmayan blockchain para sistemleri de tartışılıyor.
İşte tam bu günkü normal; üretimin kitlesel bütün olarak alt başlıkları ile birlikte yüksek teknoloji içerikli denge arayış ve dönüşümlerinden olarak bireysel bazda tüketimi özendiren geriye dönülemezliğinin işaretleridir.
Paralel olarak gündemi meşgul edecek sorunlar bir perdeleme olmaktan çok sebep sonuç ilişkileri ile varılacak merhalenin yolunu kolaylaştırıcı malzemelerdir ve bugünlere uzanan örneklerinden Ukrayna sonra da Gazze meseleleri bölgesel ve küresel boyutta dünyayı meşgul eder önemli gündem maddelerini öne çıkardı. Sırada bekleyen başka gündemler de olmalı.
Mevcut değişimlerin ürünleri elle tutulur biçimde yaşamı düzenleyen biçimde üretim ve tüketim dinamiklerinde yerini alırken, geriye doğru bakıldığında yakın geçmişte adı sanı duyulmamış tabirler ve tariflerin yeni sözlüğünü de kullanıma açıyor; bulut, nano, 5G, uydu, robot, kompozit, hibrit, digital, 3D, biogenetic, drone, gibiler. Görüldüğü üzere içinde bulunulan ‘farklı bir savaş dönemi’ nasıl bir dengede karar kılacağına bağlı olarak kelimeler ve tabirlerin tek tek üzerinde zıplıyor. Böylece tüm etkenlerinin belirsizlik niteliklerinden sıyrılması ise uyum sürecine paralel yürüyecektir.
