Seda Gök / İHRACAT Sohbetleri
Ege Mobilya Kağıt ve Orman Ürünleri İhracatçıları Birliği Başkanı Ali Fuat Gürle, TİCARET Sohbetleri’nin bu ayki konuğu oldu. Kâğıt, mobilya ve odun dışı gruplarda mevcut durum, hedefler ve yapılması gerekenler üzerine konuştuk. Gürle, 2023 yılı sonu itibariyle 1 milyar dolar ihracat baremini aşmayı hedeflediklerini söyledi.
Birlik olarak bu yılın ilk dokuz ayı itibariyle sektörün mevcut durumu rakamlarla değerlendirir misiniz? Yıl sonu ve 2024 yılı için belirlediğiniz hedef nedir?
Ege Mobilya Kâğıt ve Orman Ürünleri İhracatçıları Birliği olarak faaliyet gösterdiğimiz odun dışı orman ürünleri, kağıt mamulleri ve mobilya sektörlerini dahil ettiğimizde yılın ilk dokuz ayını göz önüne alınırsa 680 milyon dolar ihracat gerçekleştirdik. 2023 yılını olumlu bir şekilde kapatıp 1 milyar dolar ihracat baremini aşıp 2024 yılı içinde temsil ettiğimiz tüm sektörlerde artışın devamının gerçekleşeceğine inanıyoruz.
Tasarım özelinde başta İtalya olmak üzere dünya ülkeleriyle rekabet etmek için yapılması gerekenler neler?
Tasarım yarışmalarının bu alandaki gelişime etkisini değerlendirir misiniz? Ezber Bozan Tasarım Yarışması, Ur-Ge Projesi’ni önemsiyorsunuz. Bu bağlamda 2024’te takviminiz neler olacak?
Tasarım çok uzun süreli bir yolculuk, biz bu yolculukta yanımıza almamız gerekenleri belirleyip yola çıkmaya başladık. Tasarımın öncelikle bir kültür haline gelmesi lazım ki bu noktada bizler gerek tasarım yarışmalarıyla gerekse de hali hazırda devam eden ve Ticaret Bakanlığımız tarafından yüzde 75 oranında desteklenen Mobilya Ur-Ge projemizle destekliyoruz. Ezber Bozan Tasarım yarışmamızın bu sene 3’üncüsünü gerçekleştirdik ve hemen akabinde 2024 yılı için çalışmalara başladık. Yarışmamızın bölgedeki olumlu etkisini hissediyoruz.
Bu bir gelişim süreci, bizler de kendimizi geliştirmek adına hedefimize inanarak sağlam adımlar atmaya devam ediyoruz. Yarışmamız ve Ur-Ge projemiz haricinde ayrıca 2023-2026 arasında 4 yıllık bir süreçte baharat sektörüne yönelik olduğu gibi mobilya sektörü özelinde de bir Turquality Projesi Sektör Kurulu üyelerince yürütmeye başlanacak. Bu proje ile de Türk mobilyasının belirlenen hedef pazarlarda tanıtımını yaparak Türk mobilyası markası yaratmayı hedefliyoruz. Netice itibariyle ülkemizin kalkınması bölgemizin de kalkınması anlamına geliyor. Bu projemizi de Orta Anadolu, Akdeniz, İstanbul ve Ege Mobilya Kâğıt ve Orman Ürünleri İhracatçıları Birliğimiz olarak ortaklaşa gerçekleştireceğiz. 2024 yılı içerisinde Ur-Ge projemizin devamında Sektörel Ticaret Heyetleri yapmaya devam edeceğiz. Dubai ve Fas gibi önemli alıcıların yer aldığı ülkelere yönelik çalışmalarımız devam edecek.
Üreticilerle toplantılar yapıyorsunuz. Tarım ve Orman Bakanlığı ile üretimi artırma adına temas halindesiniz. Bu bağlamda önümüzdeki dönemde odaklandığınız projeler neler olacak?
Tarım ve Orman Bakanlığımızla istişare halindeyiz, onların koordinasyonuyla odun dışı orman ürünlerinde özellikle sürdürülebilir ve izlenebilir ihracat için çeşitli projeler gerçekleştireceğiz. Aynı şekilde çiftçilerimize yönelik eğitimlerimiz ve bilgilendirme toplantılarımızı yapmaya devam edeceğiz.
| Selülozdaki ithalat bağımlılığını azaltacak girişim |
| Birliğin ihracatının yarısı kâğıt grubundan geliyor. Kâğıt sektörü özelinde odaklandığı başlıklar neler? Kâğıt mamulleri; ülkemizin yaklaşık 1.9 milyar dolar kağıt mamulleri ihracatının yüzde 20’sinden fazlasını Birliğimiz üyeleri gerçekleştiriyor. Bu rakamları paralel olarak Birliğimiz üyeleri kâğıt mamulleri ihracatını Türkiye ortalamasının yüzde 25 üzerinde 2 dolar civarında birim fiyat ile gerçekleştiriyor. Kâğıt mamulleri sektörü alt başlıklarda farklılaşan sektörlerden. Ambalaj, matbaa, hijyen pedi gibi farklı dinamikleri olan sektörleri içeriyor. Önümüzdeki dönemde sürdürülebilir ihracat bağlamında çeşitli projeler hazırlayarak kâğıt sektöründeki ihracatımızın artışının devamlılığının sağlanması için çalışmalar yürüteceğiz. Hammadde olan selülozdaki ithalata bağımlılığın azaltılması için girişimlerimiz devam ediyor. Aynı şekilde yeterli hammaddenin sağlanabilmesi için endüstriyel plantasyon projemizle ile ilgili Bakanlıklarla görüşmeye devam ediyoruz. |
Torbalı’da Mobilya OSB kuruluyor. Bu oluşum sektöre neler kazandıracak?
İzmir Ticaret Odası, Ege Bölgesi Sanayi Odası ve Birliğimiz iş birliğiyle temelleri atılan Mobilya Organize Sanayi Bölgesi Torbalı Karma Organize Sanayi Bölgesi ile birleşerek 62,6 hektar alanda kurulacak ve mobilya sektörünün ihtiyacının bir kısmını giderecek. Mobilya sektörü son 10 yılda çok hızlı ve güçlü bir gelişim ivmesi göstermiştir, dolayısıyla artık mevcut üretim imkanlarının sektöre yakışır alanlara taşınması gerekiyor. Bu bağlamda Torbalı OSB büyük önem arz etmekte olup önümüzdeki dönemde Mobilya AVM’lerin de temellerinin atılması için çalışmalar yürütüyoruz.
Kalifiye işgücü adına takviminizde neler var?
Bu ihtiyacın karşılanabilmesi amacıyla daha önce meslek lisesi öğrencilerine yönelik burs projesi yürütmekle birlikte Mobilyacılar ve Marangoz Odası ile de ortak çalışmalar yürütmekteyiz.
Rekabetçiliği korumak için yapılması gerekenler neler? Sektörde iş birliği ve adil ticari koşulların oluşturulması için tavsiyeleriniz neler olur?
Sadece ürünlerimizi satarken değil alırken de doğru iş birlikleriyle, adil ve eşit ticaretle önümüzün açılabileceğini düşünüyoruz. Dünyada Türk mobilyası markası algısının güçlü bir şekilde konumlandırılması, rekabetçiliğimizi kaybetmememiz ve Uzakdoğu gibi tehditlerden oluşan haksız rekabete karşı iş birliği yapmamız gerekiyor.
Birliğimizce sektörümüzün büyüme yöntemlerini doğru bir şekilde belirlemek için neler yapmamız gerektiğini, hammaddeyle ilgili sektörde yaşanan sorunları sık sık firmalarımızla bir araya gelerek değerlendiriyoruz. Tüm sektörlerimiz için tüm içtenliğimle diyebilirim ki kısa vadede belki büyük kazançlar elde ediyor olabiliriz, ancak uzun vadede faaliyet gösterdiğimiz sektörler için kayıplarımız olabilecektir. Bu nedenle yine altını çizmek isterim ki sürdürülebilir büyüme ve gelişim için kümelenme çok gerekli ve önemli bir olgudur.
| Mobilyada hedef; ilk 5 ülke arasında olmak |
| Ege Bölgesi özelinde mobilya üretiminde ve ihracatta odaklandığımız ürün grupları neler? Dünyadaki yerimiz ve bu konuda belirlediğimiz hedeflerimizi anlatır mısınız? Ege Bölgesi mobilya sektöründe özellikle tasarıma odaklanmaktadır. Tasarım bu sektörün vazgeçilmezidir. Neredeyse dışa bağımlılığı hiç olmayan mobilya sektöründe hem ülke hem de bölge olarak farklılığımızı ortaya koymak için kaliteden ödün vermeksizin sadece fiyat avantajı sağlayarak rekabet etmemiz yeterli değil. Bu noktada yalnızca bugünü değil ileriyi de düşünebilmek ve önlemlerimizi şimdiden alabilmek adına ürünlerimizi ederinde satmak, katma değeri yüksek satmak ve dünya ticaretinden doğru payı alabilmek için yapmamız gereken şey; markalaşmak ve tasarım. Markalaşarak ve tasarım odaklı ürünler yaratarak ürünlerimizi doğru fiyattan satabiliriz. O nedenle belli bir ürün grubuna odaklanmaktan çok bir bütün olarak tasarım ve markalaşmaya odaklanmayı hedefliyoruz. Mobilya ihracatında ülkemiz 3 basamak birden atlayarak dünyada 11’inci sıradan 8’inci sıraya yükseldi. Türkiye mobilya üretiminin en önemli hammaddesi olan yonga levha üretiminde dünyada 2’nci sırada. Bizim de hedefimiz mobilya sektörünü dünyada ilk 5’in içine getirmek ve Ege olarak buradaki katkımızı artırmak. |
Hammadde temini konusundaki mevcut durum hakkında bilgi verir misiniz? Döviz kurlarında yaşanan gelişmelerin piyasaya etkisini değerlendirir misiniz?
Özellikle kağıt ve mobilya sektörlerimizin karlılığını etkileyen en önemli hususun üretim maliyetleri demek yanlış olmaz. Devletimizden, mali politikalar ile ekonomik ve kur bazında istikrarın sağlanması, enerji maliyetlerin iyileştirilmesi ve dışa bağımlılık yaratan ara mallara ulaşımdaki zorlukların giderilmesi gibi beklentilerimiz var.
Ayrıca, cari açığın kapanması için olumlu etki yaratan, neredeyse ithalata bağımlılığı sıfıra yakın olan mobilya ve odun dışı orman ürünleri gibi sektörlerin gelişiminin sürdürülebilir şekilde sağlanması önem arz ediyor, bu konuda devletimizin ihracatın artmasına yönelik teşvik edici önlemler almasının faydalı olacağına inanıyoruz.
Katma değerli ve markalı üretim özelinde tespitlerinizi paylaşır mısınız?
Birliğimiz özelinden bakılacak olursa mobilya sektöründe tasarımla, odun dışı sektöründe sağlık vurgusuyla ve kağıt sektöründe de sürdürülebilirlikle katma değerli üretimi arttırabiliriz.
Ülkemize baktığımızda, Türkiye markası olan ürünlerimiz olduğu gibi bu potansiyeli taşıyan ürünlerimiz de bulunuyor. Tekstil, havayolu ulaşımı, gıda ürünleri ve hizmet sektörlerinde dünyaca ünlü katma değerli ve markalı ürün ve hizmetlerimiz bulunuyor. Doğru teknoloji kullanımı, dünya trendlerinin yakın ve doğru takibi, nitelikli işgücü, kayıp ve firelerin azaltılması, ara eleman yetiştiriciliği, uluslararası rekabet koşularına uyum, tasarımda farklılaşma ve doğru mecralarda marka tanıtımı ile ürettiğimiz ürünlerimize katma değer kazandırmak ve marka bilinirliği ile değerimizi artırmak mümkün olacak.
Uzakdoğu’nun dünya ve Türkiye pazarına olan etkisini değerlendirir misiniz?
Ucuz işgücünün varlığı Uzak Doğu ülkeleri için değiştirilemeyecek bir gerçek ve bu nedenle bu gerçek dahilinde ticaret fırsatlarını değerlendirerek hareket etmeliyiz. Global koşulları değiştiremeyiz, her ülkenin kendince güçlü olduğu taraflar tarih boyunca olmuştur ve olmaya devam edecek.
Bu doğrultuda gerek bölge gerekse de ülke olarak bize düşen görev, küresel piyasaları ve trendleri takip etmek ve böylece büyük pastadan payımıza düşeni artırmak.
| Turkish Herbal Tea Projesi yolda |
| Odun dışı orman ürünleri özelinde de baktığımızda defne ve kekik ihracatında dünya lideriyiz. Bu sektörde hedefleriniz neler, bu hedeflere ulaşmak için neler yapıyorsunuz? Hem bu liderliği sürdürmek hem de gelişen ve değişen dünya koşullarına göre birçok ülkeye ihracatı yapılan ve çoğu gıda ürününde hammadde olarak kullanılan defne ve kekik özelinde kendimizi geliştirmek zorundayız. Bu doğrultuda, Ticaret Bakanlığı destekli Turquality projeleri kapsamında Birliğimiz; Ege Mobilya Kağıt ve Orman Ürünleri İhracatçıları Birliği ve Akdeniz Mobilya Kağıt ve Orman Ürünleri İhracatçıları Birliği ortaklığında Turkish Herbal Tea adı ile bir proje yürütülmesini planlamaktayız. Bu çerçevede 2023-2026 yılları arasında 4 yıllık bir süreçte tanıtım faaliyetleri yürütmeyi, bu faaliyetlerle kekik, adaçayı, defne, biberiye, meyan kökü gibi ürünlerin desteklenen kalemlerle tanıtımlarını yaparak ihracatta büyüme sağlamayı hedefliyoruz. Yapılacak çalışmalar ile tüketici nezdinde Türk markasının algısı ve pazarda yer alan rakiplere göre Türk markalarının farklılaştırılması, pazara özel marka mesajının tasarlanmasını amaçlamaktayız. |
Sektörün ihracat özelinde odaklandığı pazarlar hangileridir? Bu alanda yeni girdiğimiz pazarlar var mı?
3 sektör için ayrı ayrı değerlendirecek olursak mobilya sektöründe birim fiyatların yüksekliği nedeniyle Avrupa Birliği pazarı, büyük bir pazar olması nedeniyle A.B.D. pazarı hali hazırda en çok ihracat yaptığımız ülkelerdir. Geçen seneye kıyasla aynı döneme baktığımızda da Suriye ve Kazakistan’da ciddi bir artış gerçekleştiğini söyleyebiliriz.
Bunların yanı sıra, Birliklerimiz tarafından Bakanlığımızın Uzak Ülkeler Stratejisi kapsamında; Türkiye’nin 2020-2022 yılları arasında son 3 yılda oturmaya mahsus mobilya faslında toplam ihracatı yaklaşık yüzde 40 artış göstermiş olan ve son 3 yılda Türkiye’den Oturmaya Mahsus Mobilya faslında ithalatında ise yüzde 150 oranında artış gerçekleşen Güney Afrika’ya bir mobilya ticaret heyeti gerçekleştirdik.
Mobilya sektörümüz için Güney Afrika potansiyel yeni bir pazar diyebilirim.
Ayrıca, 20-24 Kasım 2023 tarihleri arasında Rusya’da düzenlenecek olan Mebel Fuarı’na Birliklerimiz koordinasyonunda 4 mobilya birliği ile ortak açılacak olan info stantta yapacağımız ülke tanıtımı ile de Rusya mobilya ihracatına olumlu katkılar sağlayacağını düşünüyoruz.
Odun dışı sektöründe de daha önce belirttiğim üzere bir Turquality Projesi gerçekleştireceğiz. Söz konusu proje için öncelikli olarak belirlediğimiz hedef pazar ABD.
Bunun yanı sıra Almanya, Brezilya ve Rusya da potansiyel hedef pazarlarımız arasında. Odun dışı sektöründe de hali hazırda en fazla ihracat yaptığımız ülkeler Avrupa Birliği ülkeleri, A.B.D. ve Çin.
Kağıt sektöründe ise toplam ihracatımızın yüzde 27’lik kısmını karşılayan ilk 3 ülke İran, Mısır ve İngiltere.
Ekonomik kriz sürecinin A segment hariç diğer bütün ürün gruplarında talep daralmasını beraberinde getirdiği ifade ediliyor.
Yaz aylarında nisbi bir hareketlenmenin olduğu ancak önümüzdeki aylardan itibaren sektörde kapanmaların olabileceği endişesini dinliyoruz. Sektörün bu sürece ilişkin aldığı tedbirler var mı?
Ekonomik kriz maalesef ülkemizin ve bölgemizin bir gerçeği. İstikrarın süreklilik arz etmemesi firmalarımızın gelişimlerini olumsuz etkiliyor.
Bu açıdan bakıldığında, firmalarımızın yurt içi piyasa-ihracat dengesini iyi oturtması ve ihracatta da pazar çeşitliliğinin sağlanması önemlidir, bu nedenle üyelerimizi hem sektörel ticaret heyetleri ile hem de alım heyetleri ile yeni ve uzak pazarlara açılmaları için teşvik etmek için çabalıyoruz.
